Arnold van Brescia
Arnold van Brescla (c. 1100 - 1155) was een radicale kerkelijke hervormer die uitgesproken kritiek op de aardse rijkdom en verdorvenheid van bisschoppen en pausen. Hij voerde een krachtige oppositie tegen de wereldlijke macht van de pausen. Hij wordt gezien als een voorloper van de protestantse kerkhervorming.
Hij had een kerkelijke functie in Brescia. Zijn leermeester was Petrus Abaelard. Door reinheid van zeden en vurige welsprekendheid muntte hij boven honderden uit. Hij werd gedreven door het ideaal van een zuivere, heilige kerk. De kerkelijke functionarissen moesten weer het type van de ambtsdragers in de apostolische kerk gaan vertonen. Als de voornaamste oorzaak van de treurige toestand van de kerk beschouwde Arnold het wereldlijk bezit van de clerus. Hij leerde daarbij, dat de priesters door een onzedelijk leven hun priesterlijk karakter en de aanspraak op gehoorzaamheid verloren. Daarmee sprak hij uit, wat destijds in veler hart leefde.
Op het tweede Lateraanse concilie 1139 werd hij veroordeeld om stil te zwijgen. Hij ging naar Frankrijk, werd daar tegelijk met zijn leraar Abaelard op de Synode van Sens veroordeeld (1140), vluchtte naar Zwitserland en geraakte eindelijk in Rome tot hoog aanzien. Sinds 1146 predikte hij in het openbaar en ongestoord in Rome. Dat dit gebeuren kon ondanks zijn veroordeling lag in de toenmaals heersende politieke richting in Rome. Daardoor verloor Arnold het geestelijk element uit het oog en werd een politiek man. Hij wilde nu niet meer de kerk zuiveren, maar, bekoord door de herinnering aan het oude Rome, wilde hij de vrijheid der stad herstellen en de oude vorm haar teruggeven door het keizerschap te verbinden met de republiek Rome.
Paus Hadrianus IV zag het gevaar, dat Rome dreigde. Hij sprak over de stad het interdict uit en over Arnold de ban. Arnold vluchtte. Op zijn vlucht viel hij keizer Frederik Barbarossa in handen. Deze leverde hem over aan de paus. In Rome werd hij opgehangen en daarna verbrand. Zijn as werd in de Tiber geworpen. Aanhangers van Arnold, Arnoldisten geheten, hielden zich nog lange tijd in Boven-Italië op. Zij worden ook wel Esperonisten genoemd.
Meer informatie
Arnold of Brescia, Britannica.com.
Bron
F. W. Grosheide, J.H. Landwehr, C. Lindeboom, J.C. Rullmann, Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche volk. Kampen: J.H. Kok, 1925-1931. Zes delen. Tekst van het lemma 'Arnold van Brescia' is onder wijziging verwerkt op 28 feb. 2021.