Chronologisch bijbelonderwijs

Chronologisch bijbelonderwijs is een lesmethode die het evangelie en de leer van de Bijbel onderwijst aan de hand van de bijbelse geschiedenis. Het onderwijs begint dan ook met de schepping van hemel en aarde. Pionier op het gebied van chronologisch bijbelonderwijs in evangelisatie is de zendingsorganisatie New Tribes Mission. Voorlezen uit de kinderbijbel is een vorm van chronologisch bijbelonderwijs.

Redenen

Voor chronologisch bijbelonderwijs in evangelisatie zijn meerdere redenen te noemen. Ze worden hieronder genoemd en verklaard.

1. De Bijbel zelf is verhalend
2. De Bijbel geeft zelf voorbeelden van het gebruik van de methode
3. We leren vooral door het horen en wel van concrete geschiedenissen
4. De methode is geschikt voor hen die geen gave van evangelisatie hebben
5. Een verkondiging is niet bedreigend
6. De methode bereidt het verstaan van het evangelie voor

De eerste reden om chronologisch bijbelonderwijs te geven: de Bijbel staat vol verhalen. Genesis tot en met Esther is bijna helemaal verhalend, met uitzondering van Leviticus, delen van Exodus, Numeri en Deuteronomium en I Kronieken. Jona en delen van Jesaja, Jeremia, Daniel en enkele van de kleine profeten zijn ook verhalend. In het nieuwe testament zijn Mattheus tot en met Handelingen verhalend. In totaal is dat ruim de helft van het Oude Testament en ongeveer tweederde van het Nieuwe Testament.

Het evangelie kan worden verkondigd door de bijbelse geschiedenissen (in de goede volgorde) te vertellen. Door de bijbelse geschiedenis te kennen, leren we God zelf kennen.

De tweede reden om chronologisch onderwijs te geven: het volgt bijbelse voorbeelden. De belangrijkste is wel de Heere Jezus op de weg naar Emmaus. Om de ogen van de twee wandelaars te openen, loopt Hij met hen de bijbelse geschiedenis door:

En Hij begon bij Mozes en al de profeten en legde hun uit wat in al de Schriften over Hem geschreven was. (Lukas 24:27, HSV)

Daarnaast zijn er volop andere bijbelse voorbeelden te noemen. In de Psalmen (78, 105, 106) wordt Israel herinnerd aan Gods genade vanuit de geschiedenis van het volk. Petrus vertelt in Handelingen 2 het verhaal over de Heere Jezus in de context van oudtestamentische beloften. Stefanus geeft in Handelingen 7 het Sanhedrin een samenvatting van de geschiedenis van Israel om hun van zonde te overtuigen. Paulus vertelt in Athene (Handelingen 17) aan de Grieken niet over de geschiedenis van het volk Israel, maar legt de nadruk op de schepping van de wereld. Hebreeen 11 laat zien hoe geloof het centrale begrip is ook van het Oude Testament. Kortom, het is niet onverstandig het bijbelse voorbeeld te volgen en in onze verkondiging de bijbelse verhalen volop te gebruiken.

De derde reden om chronologisch bijbelonderwijs te geven: de wereld is vol mensen die niet leren door wat ze lezen, maar door wat ze horen. Dat kunnen mensen zijn die helemaal niet kunnen lezen. Vaker zijn het mensen die wel kunnen lezen, maar die het weinig doen. Wat binnenkomt via hun oren, is veel belangrijker dan wat binnenkomt via hun ogen. Tenslotte zijn er ook nog veel mensen die misschien prima kunnen lezen, maar zoveel andere media gebruiken (TV, radio, CDs, filmpjes op het internet) dat ook zij veel minder vaak dingen leren door het gelezen woord dan door het gesproken woord. Zelfs in een hoogontwikkelde maatschappij als de Verenigde Staten schijnt maar 20% van de bevolking in de eerste plaats te leren door te lezen.

De toehoorders hebben één ding gemeenschappelijk. Ze leren gemakkelijker door verhalen dan door logische uiteenzettingen; meer van bijbelse verhalen dan door een uiteenzetting van geestelijke waarheden.

De vierde reden om chronologisch bijbelonderwijs te geven: het is een prima methode voor de 90% van de christenen die niet de gave van evangelisatie hebben, maar wel in staat zijn om de bijbelse geschiedenissen te vertellen.

De vijfde reden om chronologisch bijbelonderwijs te geven: het is een niet-bedreigende methode. Mensen worden aangesproken zonder dat hun oude geloof rechtstreeks tegengesproken wordt.

"Ik zal nooit de eerste keer vergeten dat ik chronologisch bijbelonderwijs gaf. Een kamer vol mensen zat op Esther en mij te wachten. In de loop van de weken werd het aantal kleiner, toen mensen begonnen te beseffen dat als ze de Heere God wilden volgen, een aantal andere dingen niet meer zouden kunnen. Maar bijna een jaar laten werden een paar mensen uit die groep gedoopt. Toen bleek dat twee vrouwen vanaf de allereerste avond opgehouden waren met het aanbidden van geesten en boeddhistische rituelen. Ze hadden gehoord over de Schepper-God, en waren tot de conclusie gekomen dat als Hij bestaat, Hij ook genoeg is. Andere goden zijn niet nodig. Ik ben er zeker van dat het veel minder goed gevallen zou zijn als ik had gezegd: “Luister eens, er bestaat maar een God. Dus jullie moeten ophouden met die afgoderij.” Het vertellen van bijbelverhalen zorgt ervoor dat mensen gemakkelijker Gods stem verstaan, en dat mijn eigen stem niet zo op de voorgrond treedt." Marten Visser, zendeling in Thailand

De zesde reden om chronologisch bijbelonderwijs te geven: het bouwt een stevig fundament voor het begrijpen van het Evangelie. Het Evangelie is eenvoudig, maar het is niet simpel. De Heere God heeft er enkele duizenden jaren over gedaan om zich te openbaren aan deze wereld, uiteindelijk uitlopend in het leven van de Heere Jezus. Als de evangelist of leraar de tijd neemt met mensen de Bijbel te doorlopen, dan is de kans veel groter dat ze een werkelijk geestelijk begrip zullen ontwikkelen en niet slechts een beslissing nemen om ‘Jezus aan te nemen’.

Inhoud

Wat te vertellen in chronologisch bijbelonderwijs? Welke begrippen moeten naar voren laten komen om een stevig fundament te leggen zodat mensen het Evangelie werkelijk begrijpen? Bij voorbeeld:

•    God als Schepper

•    Het karakter van God (liefdevol, rechtvaardig, heilig, genadig, sprekend tot de mens)

•    De ernst van de zonde

•    De noodzaak van het voldoen aan Gods rechtvaardige eisen

•    De liefde en genade van God, in het bijzonder in het leven van de Heere Jezus

•    Plaatsvervanging

•    De noodzaak van geloof

•    Eeuwig leven

Als mensen zich deze begrippen echt eigen hebben gemaakt, hebben ze een goed begrip van het Evangelie.

Welke bijbelverhalen horen bij deze kernbegrippen? De zendingsorganistie New Tribes Mission gebruikt wel ruim 100 bijbelverhalen om een stevig fundament te leggen. Anderen nemen minder bijbelverhalen. Bijvoorbeeld:

1.    Schepping.

God heeft alles geschapen. Omdat Hij de Schepper is, heeft Hij alle macht en het recht op onze aanbidding. We zijn gemaakt om een relatie met God te hebben en Hem de eer te geven.

2.    Zondeval.

De mens besloot om zijn eigen wil te doen en niet God te volgen. Daardoor zijn we vervreemd van God en zijn alle mensen zondaren geworden. Maar God laat ons niet in de steek. Hij belooft de Verlosser om ons met Hem te verzoenen.

3.    Abraham.

God kiest een man uit om door hem de aarde te zegenen. Abraham gelooft God, en wordt daarom rechtvaardig genoemd. Het bijna-offer van Izak laat zien hoe ernstig God de zonde neemt, en ook dat God een plaatsvervanger bereid zodat de mens niet hoeft te sterven voor zijn zonde.

4.    Exodus.

De nakomelingen van Abraham komen in Egypte terecht. Daar worden ze verdrukt, maar God redt ze op wonderlijke wijze. Hij vergeet zijn beloften nooit. God blijft de Egyptenaren gelegenheid tot bekering geven, maar als ze zich niet bekeren straft Hij hen tenslotte.

5.    Wet en offerdienst.

God openbaart de 10 geboden aan Mozes. Zij laten zien hoe God wil dat wij leven. Maar de Heere God weet dat wij de wet niet kunnen houden. Daarom geeft Hij meteen een uitweg voor mensen die beseffen dat ze zondaren zijn: een zondoffer. Dit wijst vooruit naar de Redder die komen zal.

6.    David

Na eeuwen geeft God Isra?l een koning. David is een man naar Gods hart omdat Hij op God vertrouwt. We zien Gods genade in Davids leven, en het belang van een relatie met God vanuit de psalmen die David schreef.

7.    De geboorte van Jezus.

God houdt zijn belofte. De Verlosser wordt geboren. Hij is echt God en echt mens.

8.    De macht van Jezus.

Jezus heeft macht over ziekten, over boze geesten, en over de natuur. Hij doet wonderen die laten zijn dat Hij God is en alle macht heeft.

9.    Het onderwijs van Jezus.

Jezus vertelt gelijkenissen om uit te leggen wie God is. Dit maakt Gods grote liefde duidelijk, maar ook het belang van geloof.

10.    De liefde van Jezus.

In de Heere  Jezus zien we de liefde van God. Hij schrijft niemand af. Iedereen mag bij Hem terecht, juist ook degenen die niet meetellen in de samenleving.

11.    Het lijden en sterven van Jezus.

Jezus lijdt en sterft aan het kruis. Dit is de vervulling van de beloften die we vanaf het begin gehoord hebben. Hij is onze plaatsvervanger, en iedereen die in Hem gelooft ontvangt gratis eeuwig leven.

12.    De opstanding van Jezus.

Op de derde dag staat de Heere Jezus op uit de dood. Dit laat zien dat Hij echt God is, en bevestigt dat Hij de macht heeft onze zonden te vergeven. Na 40 dagen gaat Hij naar de hemel. Jezus leeft nog steeds in de hemel, en hoort ons gebed.

Als mensen tot geloof komen, of als ze nog meer willen weten, kan een andere lessenserie worden gebruikt, waarin gedeeltelijk dezelfde, en gedeeltelijk nieuwe thema’s aan de orde komen.

Praktische tips

Tenslotte nog een paar tips voor chronologisch bijbelonderwijs:

• Leg door introductie en conclusie duidelijke verbanden tussen het bijbelverhaal en de verhalen die eraan vooraf gaan en erop volgen. Daardoor realiseren de luisteraars dat alle verhalen deel uitmaken van het grote overkoepelende verhaal van hoe God zich aan deze wereld openbaart.
• Een andere manier om de verhalen in de serie aan elkaar te koppelen is door kernthema’s telkens terug te laten komen, bijvoorbeeld de thema's Gods liefde, de noodzaak van een Redder, Gods belofte van een Redder en de afstamming van de Redder.
• Vermijd het om telkens vooruit te grijpen naar het kruis van de Heere Jezus. Dat is weliswaar de kern van het Evangelie, maar neem de tijd om een stevig fundament te leggen. Dan valt het verhaal over het kruis ineens op zijn plaats.
• Chronologische bijbelonderwijs is heel geschikt om volwassenen en kinderen in dezelfde groep te hebben. Kinderen houden van verhalen en doen gewoon mee. Dat zorgt voor een ontspannen sfeer.
• Er zijn verschillende manieren om chronologisch bijbelonderwijs te doen:
  • Door de bijbeltekst met de groep te lezen.
  • Door het bijbelverhaal te vertellen. In dat geval kan het goed zijn om vertelplaten te hebben.
  • Door een video met het bijbelverhaal te bekijken en daarna kort te herhalen en de toepassing te geven.

Welke van deze mogelijkheden gekozen wordt, hangt mede af van de doelgroep.

Bronnen

In dit artikel is, onder toestemming, tekst verwerkt van Martin Visser, Chronologisch bijbelonderwijs, op Vissers.me dd. 8 okt. 2009