Evangelische Omroep (EO)

Uit Christipedia

De Evangelische Omroep (EO) is een zelfstandige Nederlandse publieke omroep met een evangeliserende missie. De EO was enige jaren de grootste publieke omroep in ons land.

"De EO onderscheidt zich duidelijk van alle andere verenigingen binnen de Publieke Omroep. De medewerkers hebben het verlangen om vanuit een persoonlijke relatie met Jezus Christus het Goede Nieuws van Gods Koninkrijk vorm te geven en door te geven. Vanuit dit verlangen wil de EO zoveel mogelijk mensen bereiken en bouwen aan de samenleving," verklaart de omroep[1]. Binnen het publieke bestel moet de EO zorgen voor een breed scala van programma's. Als mediabedrijf wil de EO in de samenleving zichtbaar zijn via televisie, radio, internet, bladen en evenementen.

EO Metterdaad, een hulpverleningstak van de omroep, "helpt mensen in armoede of onrechtvaardige omstandigheden te overleven en hun leven weer op te bouwen. Via televisie en radio werft Metterdaad geld voor hulpverleningsprojecten wereldwijd"[2].

Geschiedenis

De EO werd in 1966 opgericht omdat de Nederlandse Christelijke Radio Vereniging (NCRV), mede-opgericht door de evangelist en schrijver Johannes de Heer, in geestelijk opzicht was afgegleden. Het christelijke karakter van de NCRV kwam onvoldoende tot uiting en aansluiting bij de NCRV bleek niet mogelijk. De NCRV was 42 jaar eerder, in 1924, opgericht, in hetzelfde jaar als de Katholieke Radio Omroep (KRO) en de Vereeniging Arbeiders Radio Omroep (VARA)[3].

In 1965 werden de mogelijkheden van een nieuwe evangelieverkondigende omroep besproken. Op 14 mei 1966 werd de Evangelische Omroep opgericht, die op 21 april 1967 de stichting De Evangelische Omroep werd. Op 1 april 1970 kreeg de EO de status van 'aspirant-omroep' en begon de eerste radio-uitzending, het muziekprogrammaGospelsounds (vertaald: evangelieklanken). Op 3 april was de eerste tv-uitzending. Een van de eerste programma's was De Muzikale Fruitmand.

In september 1971 werd het 100.000ste lid ingeschreven. In mei 1972 kreeg de EO de C-status, waardoor de omroep 11 uur radio en 3 uur tv mocht gaan uitzenden. In dat jaar start EO Metterdaad, met inzamelingsacties voor zending en diaconaat, en komen 7000 leden naar de landelijke dank- en bededag.

In 1973 wordt de dank- en bededag voortgezet als de EO-Landdag.

In 1975 was de eerste EO Jongerendag, met spreker Henk Binnendijk. In 1976 werd de afdeling Nazorg opgericht. In 1978 krijgt de Landdag een nieuwe naam: EO-Familiedag. De EO begint daarna met EO-Nazorg.

In 1976 treedt Henk Binnendijk in dienst bij de EO. Hij zou bekend worden als interviewer, Bijbelleraar en presentator van de EO-Jongerendag.

Op 8 september 1979 presenteerde Ad de Boer de eerste radiouitzending van het debatprogramma Deze week. In 1981 werd de Ronduit Club, de jongerenorganisatie van de EO, opgericht. De club groeit uit tot een van de grootste jongerenbewegingen van Nederland.

In 1984 krijgt de EO, na een omvangrijke ledenwerfcampagne, op grond van de benodigde 300.000 leden de B-status en in 1992 met 500.000 leden de A-status, de hoogste status.

In de jaren 90 werd de omroep een vereniging. In 1993 gaat de EO in een actualiteitenrubriek samenwerken met de niet-christelijke omroep TROS. Het is de eerste samenwerking met een andere omroep.

In 1994 telt de omroep ruim 499 duizend leden[4].

In 1996 verschijnt het vrouwenblad Eva.

In 1998 is de EO, met ruim 600.000 leden, de grootste omroep van Nederland. Sindsdien neemt het aantal leden af[5]. Ruim 90.000 jongeren zijn lid van de Ronduit Club.

In 1999 is in de Amsterdam Arenda de 25e EO-Jongerendag, die 50.000 bezoekers trekt.

In 2002 wordt de EO-Familiedag opgevolgd door de EO-Gezinsdag en Nederland Zingt Dag.

In 2004 telt de EO ongeveer 476.000 leden[6].

In 2007 schrapt de EO scènes en passages over de evolutietheorie of over de ouderdom van het heelal of de aarde uit de Nederlandse versie van Life (getiteld Het leven van zoogdieren) van Sir David Attenborough. Hierover ontstaat ophef.

In 2009 telt de EO ongeveer 439.000 leven[6], qua grootte de derde publieke omroep in Nederland.

In 2012 lanceert de EO het openluchtspektakel The Passion over het lijden van Christus. Het is een evangelisatiemiddel.

Op 28 december 2013 was de laatste uitzending van het debatprogramma Deze week.

In 2014 telt de EO bijna 441.000 leden[7] en is daarmee wat omvang betreft de vierde publieke omroep in Nederland.

Werk

Wekelijks wordt in het pand van de EO een uur uitgetrokken om te zingen, te bidden, uit de Bijbel te lezen en een overdenking te houden. De directie gebruikt de bijeenkomst ook voor personeelsmededelingen en aankondigingen van nieuwe programma's.

(Mede) door middel van de programma's van de EO, zoals het programma 'God verandert mensen', zijn veel mensen tot geloof gekomen. Bijbelstudies, bijbelse belichting van allerlei onderwerpen, interviews, jongerendagen, familiedagen, conferenties en tijdschriften hebben veel zegen verspreid. "Woorden voor harten en handen. Voor de ouderen en de jongeren. De Bijbel ging open, zoekende harten aangeraakt, mensen metterdaad geholpen, de krant naast de Bijbel. De Arena stroomde vol, jongeren maakten Ronduit de grootste jongeren organisatie, de kinderkrant was niet aan te slepen, vrouwen zochten elkaar op de koffie. Het land vibreerde, harten kwamen in beweging." (L.P. Dorenbos, EO-directeur van 1974-1987)[8] Jaarlijks bellen ruim 30.000 mensen met de afdeling, om na te praten over de EO-programma’s (gegevens 2009)[5].

Zorgwekkende koers

In de loop der decennia lijkt de EO echter minder bijbelgetrouw en meer werelds te worden.

Evolutietheorie. De EO geeft bijvoorbeeld ruimte aan de gedachte dat God schiep door evolutie en de mens uit het dier is voortgekomen; voorheen werd dit evolutionisme op bijbelse en wetenschappelijke gronden bestreden. Een bekende EO-presentator ondertekende in 2009 in een TV-uitzending een verklaring waarin hij zei niet te geloven in een schepping in zes dagen. In 2007 nog schrapte de EO evolutionistische passages uit een serie Britse natuurprogramma's.

Homoseksualiteit. Een andere presentator voer in 2008 mee op een boot in de jaarlijkse extravagante bootoptocht met schaarsgeklede homo's en lesbiennes door de Amsterdamse grachten (Gay Pride Canal Parade); hijzelf is geen homo. In 2009 mocht hij echter van de EO niet meevaren. Hij wilde meevaren op een boot met christelijke homo’s en lesbiennes om ’uit te dragen dat homo en christelijk zijn goed verenigbaar is’. De EO echter vond de Gay Pride „niet het platform waarop wij het gesprek over homo’s en de kerk willen voeren”. In 2010 ontstond er commotie toen de EO besloot een stand van de gereformeerde vereniging voor homo's en lesbiennes Contrario te plaatsen op de EO-Jongerendag. Contrario staat niet afwijzend tegenover homoseksuele gedrag. In 2011 kwam de EO zelf met informatie over homofilie die past binnen het EO-beleid. De EO is tegen homoseksualiteit, doch wil dat het onderwerp bespreekbaar is en dat op een goede manier met homofiele gelovigen wordt omgegaan[9].

Weer een andere presentator poseerde in 2009 half ontkleed voor een speciale homo-editie van het vrouwenblad Linda en voor het onkuise mannenblad Playboy; hij werd door de EO voor drie maanden geschorst. Later vertrok hij bij de EO.

Presentatoren. Evenals de NCRV is de EO niet-christenen als presentatoren gaan inzetten. Ongehuwd samenwonen is geen beletsel om presentator te worden[10]. Een presentatie maakte in 2014 bekend dat hij homoseksueel is. De omroep staat toe dat een praktiserend homoseksueel presentator is. Deze merkte in 2018 op: "De EO is allang geen omroep meer waar homosexualiteit een dingetje is. Het is je eigen keuze binnen de EO."[11]

Spot. In 2009 kondigde de EO de productie van een evangeliserende programmaserie aan waarin ongelovige cabaretiers een korte voorstelling over Jezus zouden maken en daarbij de vrijheid hadden om zelfs te spotten met God, de Heer Jezus, christenen of het christelijk geloof. De bedoeling van de EO was om in gesprek te komen over de Heiland en vooroordelen weg te nemen. Na een storm van protest zag de omroep af van de serie.

In 2012 zond de EO op tweede paasdag de 'Grote Jezus Quiz' uit, die spottend was en onder EO-leden beroering veroorzaakte. Een oud-medewerker van de EO schreef: "Jarenlang heb ik bij de EO gewerkt, dus u zult begrijpen dat dit mij extra raakt. In een poging om zoveel mogelijk kijkers te bereiken die de Here Jezus nog niet kennen, worden de grenzen opgezocht. En af en toe vliegt de EO geweldig over zo’n grens heen. Dat gebeurt niet met opzet, maar doordat men kennelijk niet aanvoelt dat grenzen worden overschreven."[12] De EO betuigde zijn spijt en verwijderde de uitzending van internet.

In hetzelfde jaar (2012) zond de EO een Engelstalige serie uit over de geschiedenis van het Christendom. De presentator, een hoogleraar kerkgeschiedenis in Oxford, is een homoseksueel, die persoonlijk "geen enkele vorm van religieus dogma onderschrijft"[13] en in een van de afleveringen stelde dat de mens al 150.000 jaar bestaat.

Velen uit de achterban maken zich zorgen over de koers van de omroep en vrezen dat de EO afglijdt zoals de NCRV vroeger.

In 2016 benoemde de omroep een vrijzinnige predikant en homoactivist, die programma's gaat maken voor de EO. Enkele weken later maakte een groep prominente EO-leden in een brief aan het bestuur kenbaar dat zij grote moeite hebben met de koers van de EO. Sinds de vrijzinnige IKON (Interkerkelijke Omroep Nederland, opgeheven op 1 jan. 2016) is opgegaan in de EO is de omroep in hun ogen op een hellend vlak terecht gekomen[14]. Ook twintig voorgangers van Baptistengemeenten stuurden een open brief aan de EO, waarin zij hun zorgen uiten over de koers van de christelijke omroep. In 2016 richten verontruste EO-leden het platform EO Duidelijk op.

In 2018 werd de Ledenraad gevraagd in te stemmen met twee uitspraken: (1) dat geen enkel EO-programma in strijd mag zijn met de grondslag en (2) dat alle medewerkers met een vast contract de grondslag van de EO moeten onderschrijven. Beide uitspraken staan als verplichting in de EO-statuten. Op advies van de directeur werd het verzoek echter met drie kwart meerderheid verworpen, waarmee men te kennen gaf zich op deze punten niet aan de statuten gebonden te achten.[15]

In 2019 stapte Marten Visser, theoloog en directeur van de evangelisatorische organisatie GlobalRize uit de ledenraad van de EO, wegens de koersverandering van de EO richting vrijzinnigheid. Kort daarna werd dezelfde stap gedaan door voormalig hoofd van de afdeling Nazorg, Kees van Velzen, omdat volgens hem de omroep de Bijbel als fundament loslaat.

"De EO is op de knieën geboren en kan alleen maar op de knieën overleven." (L.P. Dorenbos, EO-directeur van 1974 - 1987)[2]

Achterban

De kerkelijke achtergrond van de EO is[5]: 30% evangelisch (baptisten, evangelisch, pinkster), 28% PKN, 24% bevindelijk gereformeerd (hersteld hervormd, christlijk gereformeerd, oud-gereformeerd, voorheen geref. bond), 14% vrijgemaakt gereformeerd en nederlands gereformeerd, 7% overig.

De politieke voorkeur van de EO-leden[5]: 68% stemt Christenunie, 18% CDA, 6% SGP, 8% anders.

Meer informatie

Website: www.EO.nl

Emerson Vermaat, De Evangelische Omroep. Ontstaansgeschiedenis. Uitgever: Uitgeverij Aspekt B.V., 2007. Omvang: 144 pagina's.

Nico de Fijter, EO zit klem tussen missie en achterban, krantenartikel opTrouw.nl, 15 aug. 2009

Artikelen in het Reformatorisch Dagblad over de EO. dossier Evangelische Omroep: http://www.refdag.nl/dossier/3244/Evangelische+Omroep.html

Klacht over de verandering van de EO: http://www.bijbelgetrouw.nl/index.php?itemid=1253

Johan Th. Bos, 'Ik hoop dat de EO zich bekeert'. Uitdaging, april 2009. Interview met oud EO-presentator Feike ter Velde.

Bronnen

Voetnoten

  1. Aldus de EO over haar missie. zie Missie Evangelische Omroep (2009)
  2. Aldus de EO op haar website, 2 jan. 2014.
  3. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Geschiedenis van het omroepbestel. Kort historisch overzicht, 3 blz.
  4. Bron: Omroepstatus, nl.wikipedia.nl
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Nico de Fijter, EO zit klem tussen missie en achterband, krantenartikel opTrouw.nl, 15 aug. 2009
  6. 6,0 6,1 http://pers.npo.nl/commissariaat-maakt-officieumlle-ledenaantallen-omroepen-bekend/
  7. https://www.cvdm.nl/nieuws/ledenaantal/
  8. L.P. Dorenbos, Op pad met de missie, artikel op Alpha-Online.nl, 28 mei 2009.
  9. EO-artikel 'Jongerendag: EO-stand over homofilie', op EO.nl, 2 juli 2011. 
  10. Samenwonen met zegen pastoor, ND.nl, 26 aug. 2016. Een tv-presentatrice (sinds 2010) woonde 11 jaar samen voordat zij in juni 2016 trouwde.
  11. Jeroen Snel: 'Ik wil een voorbeeld zijn voor homoseksuele christenen in Nederland', Avrotros.nl, artikel van 13 aug. 2018.
  12. Dirk van Genderen, EO, EO toch..., op DirkVanGenderen.nl, 11 april 2012. Dirk van Genderen is medewerker van de EO geweest. 
  13. Klaas van der Zwaag, Een openhartige vriend, boekbeoordeling op RefDag.nl, 17 november 2010. Zie ook http://en.wikipedia.org/wiki/Diarmaid_MacCulloch . 
  14. Isabel Baneke en Gerrit-Jan KleinJan, EO te vrijzinnig voor behoudende deel achterban, Trouw.nl, 23 sept. 2016.
  15. EO Duidelijk, Facebook-bericht, 3 sept. 2018.