Hippolytus

Uit Christipedia

Hippolytus, (ca. 170 - ca. 235) was een kerkvader, die behoorde tot de Klein-Aziatische school. Hij was een leerling van Ireneüs van Lyon en wordt als een van de belangrijkste kerkleraren van zijn tijd beschouwd.

Er is veel omtrent deze man nog onzeker. Geboren in 170, waarschijnlijk in de omgeving van Antiochië. Hij was leerling van Ireneüs te Lyon.

Leraar - leerling(en)

Sinds 192 was Hippolytus ouderling (presbyter) te Rome. Zowel wat de leer als de tucht betrof verschilde hij van de Roomse bisschoppen, opeenvolgend Zephyrinus, Calixtus I en Pontianus. Hij verschilde met hem in de geloofskwestie van de Drie-eenheid. Hippolytus bestreed het modalistisch Monarchianisme van de Roomse bisschoppen o.a. Victor, en hij ging ook niet mee met de bemiddelingsformules van Zephyrinus en Callistus.

In de beschouwing van de kerkelijke tucht week hij ook af van deze laatste. Toen Calixtus I in 217 "seksuele zonden" aanmerkte als tot zonden waarvan, na boetdoening, herstel in de kerkelijke gemeenschap mogelijk was, liet Hippolytus zich door zijn volgelingen uitroepen tot tegen-paus, tegen-bisschop. Hij wilde namelijk degenen, die in vleselijke zonden (ontucht) gevallen waren, niet herstellen in de kerkelijke gemeenschap, maar Callistus wilde voor ontuchtigen ook de kerkelijke boete mogelijk laten. Een bisschop, die aan ontucht zich had schuldig gemaakt, mocht volgens Hippolytus nooit hersteld worden. Volgens hem was herstel onmogelijk aangezien ontucht een doodzonde was. Dit was het begin van het zogenaamde schisma van Hippolytus.

De aanhang van Hippolytus was niet groot. Het door hem veroorzaakte schisma duurde onder Callistus en diens opvolgers Urbanus (223—230) en Pontianus (230—235) voort.

Rond het jaar 235 werd Hippolytus samen met de nieuwe paus Pontianus tijdens de christenvervolging door de Romeinse keizer Maximinus Thrax naar Sardinië verbannen. De twee raakten daar bevriend en verzoenden zich. Beiden stierven daar, ca. 235[1], waarschijnlijk door de onmenselijke omstandigheden in de Sardijnse mijnen.

Al in 236 werden de overblijfselen van Hippolytus en Pontianus als heilige martelaars naar Rome overgebracht en begraven in de Catacomben van Sint-Calixtus.

Zijn richting was een voorbereiding voor het latere Novatianisme.

Werken

Hippolytus was een productief schrijver. Een groot deel van zijn werken is pas eind 19e eeuw ontdekt en alleen in een Oud-Slavische vertaling bekend.

In 1551 vond men een beeld bij de Via Tiburtina. Dat beeld stelde een man voor in een Grieks pallium en met Romeinse toga op een bisschopszetel. Aan de achterzijde waren de werken (niet alle) van Hippolytus ingebeiteld. Zijn hoofdwerk vormde de Philosophoumena, vroeger ten onrechte aan Origenes toegeschreven. Van deze Philosophoumena (ook geschreven: 'Philosofoumena') maken een onderdeel uit zijn boek Tegen alle ketterijen. Van de 10 boeken, die tot de Philosophoumena behoren, zijn het tweede en derde onbekend. Vervolgens schreef hij een boek Over onze Verlosser Jezus Christus en Over de antichrist ('De Antichirsto'). Verder een geschrift Tegen Noëtus en enkele stukken van commentaren o.a. over de Bijbelboeken Daniël en de Openbaring van Johannes. Hij bestreed hij de gnostici in zijn Syntagma.

Bronnen

F. W. Grosheide, J.H. Landwehr, C. Lindeboom, J.C. Rullmann, Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche volk (Kampen: J.H. Kok, 1925-1931), s.v. Hippolytus. Tekst vat dit lemma is onder wijziging verwerkt op 8 sept. 2020.

Tegenpaus Hippolytus, nl.wikipedia.org. Tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 8 sept. 2020.

Voetnoot

  1. Volgens J.H. Landwehr in: F. W. Grosheide, J.H. Landwehr, C. Lindeboom, J.C. Rullmann, Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche volk (Kampen: J.H. Kok, 1925-1931), s.v. Hippolytus, is Hippolytus gestorven in 251 bij Ostia, waarschijnlijk als martelaar. Vandaar is zijn lijk naar Rome vervoerd.