Overreden

Overreden is door een niet zozeer bondige, als wel wegslepende redenering, iemand overhalen om iets te volbrengen of na te laten; het wil zeggen: iemand door redenering zover brengen, dat hij het een of ander doet of toestaat, waarvan hij te voren niet wilde weten.

Voorbeeldzin: "Het kostte ons veel moeite hem te overreden, de benoeming van voorzitter aan te nemen."

Overeenkomstige begrippen zijn overtuigen en overhalen. Gemeenschappelijk is de gedachte: iemand door redenering of het doen van voorstellen tot andere gedachten brengen.

Overhalen is door goed gekozen woorden of schone voorstellen iemand bewegen, om tot hetgeen men zelf wil, over te gaan. Overhalen is niet zo sterk als overreden; het onderstelt minder klemmende redenering en duidt meer op goed gekozen woorden of verleidelijke voorstellen. Het wordt dus meer van alledaagse zaken gebezigd en kan ook een ongunstige betekenis hebben. Voorbeeldzinnen: "Ik heb hem overgehaald nog een week zijn reis uit te stellen." "Hij liet zich door de dieven spoedig overhalen het gestolene in zijn woning te verbergen."

Overtuigen is door redenering, door het aanvoeren van deugdelijke bewijzen, het weerleggen van bedenkingen, iemand tot de erkenning van de waarheid of juistheid van iets brengen. Overtuigen ziet niet zozeer op de daden van iemand, als wel op zijn mening, zijn inzicht. Het wil zeggen: iemand door grondige bewijzen brengen tot de erkenning, dat hetgeen wij zeggen, volkomen waar is. Het onderstelt meestal, dat wij zijn bedenkingen eerst moeten weerleggen, alvorens hij de waarheid van onze woorden wil aannemen. Voorbeeldzin: "Ik heb hem eindelijk overtuigd, dat zijn levenswijze zijn gezondheid moet ondermijnen in plaats van die te bevorderen."

De redenaar overreedt. De schrijver van een wetenschappelijk betoog overtuigt. De verleider haalt anderen over om kwaad te doen.

De apostel Paulus wilde voorkomen dat iemand de gelovigen in Kolosse met overredende taal zou misleiden.

Col 2:1  Want ik wil dat u weet, wat een strijd ik heb voor u en voor hen in Laodicea, en voor allen die mijn aangezicht in het vlees niet hebben gezien;   Col 2:2  opdat hun harten vertroost worden en zij samengevoegd zijn in liefde en tot alle rijkdom van de volle zekerheid van het inzicht, tot kennis van de verborgenheid van God de Vader, Christus,  Col 2:3  in Wie al de schatten van de wijsheid en kennis verborgen zijn.  Col 2:4  Dit zeg ik, opdat niemand u met overredende taal misleidt. (Telos)

Andere vertalingen van vers 4:

Col 2:4 En dit zeg ik, opdat niet iemand u misleide met beweegredenen, die een schijn hebben. (SV)

Col 2:4  Dit zeg ik, opdat niemand u met drogredenen misleide. (NBG51)

Col 2:4 Dit alles schrijf ik opdat niemand u met fraaie redeneringen op een dwaalspoor brengt. (NBV2004)

Col 2:4 En dit zeg ik, opdat niemand u misleidt met mooiklinkende redeneringen. (HSV)

Bronnen

Handwoordenboek van Nederlandsche Synoniemen (1908) s.v. Overreden — Overhalen — Overtuigen. Tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 2 jan. 2020.

Keur van Nederlandsche Synoniemen (1922) s.v. 62. Overtuigen — overreden — overhalen. Tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 2 jan. 2020.