Pasen (chr.)

Pasen (Eng. Easter, Du. Ostern) is een hoogtijd in de christenheid waarin de opstanding van Jezus Christus wordt herdacht.

Over het Bijbelse paasfeest, zie Pasen (Bijbel).

Tijd. In Nederland en België omvat Pasen twee feestdagen. De eerste dag valt op een zondag, omdat Jezus is opgestaan op de eerste dag van de week; de tweede dag valt dan ook op een maandag. Het Paasfeest valt altijd na de 21ste maart en vóór de 26ste april. Dat zit zo. De lente begint op 21 maart. Is het nu op deze dag volle maan en zaterdag, dan valt Pasen reeds op de 22ste maart (bijvoorbeeld in het jaar 1818). Is het op de 20ste maart volle maan, en dus de eerste volle maan na de lente-evening op 18 april, dan valt, als deze dag (18 april) een zondag is, Pasen pas op de 25ste april (bijvoorbeeld in 1886).

In de eerste eeuwen ontstond in de kerk een twist over de dag van de viering van het Paasfeest. Terwijl namelijk de meeste gemeenten, met name die van Rome, het Paasfeest steeds op een zondag vierden, en wel op de eerste zondag na de volle maan, welke volgt op de 21ste maart, werd het feest ook wel in sommige gemeenten van het Oosten, evenals bij de Joden, op een andere dag gevierd. Deze 'afwijking' werd, omdat ze niet de kern van het christendom raakte, in het begin geduld. Later echter eisten de pausen het volgen van het Romeins gebruik. Zo ontstond er een hooggaande twist, welke eerst op het Concilie van Nicéa (325) werd beslecht, toen werd vastgesteld dat ook de Oosterse kerken het Paasfeest moesten vieren op dezelfde dag als de pausen vroeger hadden beslist.

Niet voorgeschreven. Deze feestdagen berusten niet op een voorschrift in het Nieuwe Testament.

Kennis. Ongeveer de helft van alle Nederlanders weet (anno 2011) dat Pasen het feest is van de verrijzenis van de gekruisigde Christus.

Evangelisatie. Sommige christenen grijpen het Paasfeest aan om het evangelie van Jezus’ overwinning over de dood te verkondigen. Door de zonde is de dood via Adam, de eerste mens, in de wereld gekomen. De laatste Adam, Jezus Christus, was zonder zonde en is plaatsvervangend aan het kruis gestorven en na drie dagen uit de doden opgestaan. Wie in Hem gelooft heeft eeuwig leven en zal leven, ook al is hij of zij gestorven.

Heidense sporen. De viering van Pasen in Nederland laat sporen van een heidense traditie zien: paashaas, paaseieren, paastakken. De haas is een zinnebeeld van vruchtbaarheid en de eieren verbeelden het nieuwe leven. Met (kunst)eieren versierde paastakken komen voort uit de heiligeboomcultus van de Germanen.

Commercie. Evenals Kerstmis wordt ook de tijd van Pasen commercieel uitgebaat, zoals bijvoorbeeld blijkt uit het volgende bericht van computerfabrikant HP:

Beste lezer, 

Vanaf volgende week kun je weer heerlijk gaan genieten van de lente. En dat gaat zeker lukken met het Paasweekend dat eraan zit te komen. Heerlijk met z'n allen naar buiten op zoek naar paaseieren! Ook HP ziet er op z'n Paasbest uit met de HP Pavilion tx2000 in de schijnwerpers. Daarnaast kun je alles lezen over de nieuwe Photosmart D5360 printer met duplexmodule en nog veel meer.

(Bron: Uit een commercieel bericht van HP, maart 2008)

Meer informatie

Over de oorsprong van de woorden 'Easter' (Engels) en 'Ostern' (Duits), zie Roger Patterson, Is de Name "Easter" of Pagan Origin?, AnswersInGenesis.org, 19 april 2011. 

Bron

H.M.H. Bartels, Geschiedenis der Katholieke Kerk (Venloo: G. Mosmans senior, 1926) blz. 58, voetnoot 2. Tekst hiervan, betreffende de tijd van de viering, is onder wijziging verwerkt op 26 juli 2020.