Rasji
Rasji, Hebreeuws acroniem van: Rabbi Sjlomo Jitschaki (Troyes, 1040 – aldaar, 1105) was een Franse rabbijn uit de Middeleeuwen, die tot op de dag van vandaag door de Joden wordt beschouwd als een van de belangwekkendste verklaarders van de Tenach en Talmoed.
Levensloop
Rasji werd in Troyes geboren en stamt uit een voorname familie. Zijn vader was Rabbi Jitschak, vandaar Jitschaki in het acroniem van Rasji. Hij onderwees zijn zoon al op vroege leeftijd in de studie van de Thora. De overlevering wil dat Rasji's familie in een keten van 33 generaties teruggaat tot Rabbi Jochanan haSandler, een toegewijde leerling van de vermaarde Rabbi Akiva. Rasji zelf heeft deze afstamming nooit geclaimd.
Rasji had geen zonen, maar drie dochters. Twee van hen trouwden erudiete rabbijnen. Ofschoon geboren in Frankrijk, heeft Rasji de Talmoed studies gedaan in het Rijnland, met name in Worms en Mainz.
Op 25-jarige leeftijd verhuisde hij naar zijn geboortestad Troyes, waar hij in 1105 overleden is en begraven werd.
Verklaring van Thora en Talmoed
Zijn commentaar op de Thora, Chumash genaamd, heeft zo'n gewicht gekregen dat deze standaard wordt afgedrukt naast de Thoratekst in elke rabbijnenbijbel sinds de eerste gedrukt werd door Daniel Bomberg in Venetië (1515-1517).
Zijn Bijbelverklaring is het eerste Hebreeuwse werk met een jaartal 10 Adar 5235 - 5 Febr 1475 gedrukt.
Zijn bewerking van de Talmoed, een volstrekt onmisbaar werk, werd het eerst in 1483 (Soncino) gedrukt Later meer volledig te Venetië, 1517. Beter en fraaier te Amsterdam bij Proops, 1752-1765, daarna het best door Heidenheim te Rödelheim, 1818.
Zijn uitlegstijl valt op door haar beknoptheid. Zijn uitleg van de Tenach en Talmoed is een vast onderdeel van de studie van de Talmoed tot op vandaag. Rasji verwerkt in zijn uitleggingen ook opmerkingen uit de haggadische literatuur, waarvoor zijn commentaar vaak nog de enige vindplaats is. Hij combineert dit met inzichten uit grammatica, halacha en het gewone menselijke verstand. Zo probeert hij de "eenvoudige" betekenis van de tekst aan het licht te brengen. Dit zoeken naar de meest voor de hand liggende verklaring van de bijbeltekst wordt na hem voortgezet door Ibn Ezra en de Kimchi's, vooral David Kimchi. De redenering moet zo helder geformuleerd zijn dat een slim kind van vijf jaar het zou moeten kunnen begrijpen. Veel verklaringen worden in de vorm van een antwoord gegeven, waarbij de vraag is weggelaten. Doordat Rasji echter steeds een zin of enkele woorden citeert van de heilige tekst zelf, kan achteraf de vraag gedestilleerd worden.
Varia
Hij gaf twee klaagliederen op de moord (een bloedbad onder Joden aangericht) van 1096, die in de gebeden der Nederlandse Israëlieten in gebruik werden genomen.
Meer informatie
- Jewish Virtual Library - biografie (Engels)
- Rasji’s verklaringen nader uitgelegd (Engels)
- Tenach met alle verklaringen van Rasji (Engels)
Bron
Rasji, artikel op WIkipedia.nl. De tekst hiervan is verwerkt op 1 okt. 2016
L.G. Visscher, Chronologische tafel voor de geschiedenis der Israëlieten in Nederland (Utrecht, 1850), blz. 6. Enige tekst hiervan is verwerkt op 1 okt. 2016.