Salafisme

Salafisme is een ultra-orthodoxe stroming in de wereld van de moslims die een letterlijke interpretatie van de Koran omhelst, terug wil naar het zuivere begin van de islam en pleit voor het herstel van een mondiaal kalifaat. 

Ideaal. Het ideaal van salafisten is een wereld met een zuivere islam. Alleen de Koran en de allereerste overlevering zijn volgens salafisten een zuiver uitgangspunt. Ze willen leven volgens de eerste drie generaties moslims en richten zich daarom naar het geloof zoals het werd beleden ten tijde van de profeet Mohammed (ca. 570 – 632) leefde en de eerste twee generaties na hem. Die oude godsdienst is volgens de Salafisten de juiste manier. Hiervoor beroepen zij zich op Koran, waar Mohammed zegt: "Mijn generatie is de beste, dan de volgende en daarna de daaropvolgende".

Na de dood van Mohammed werd de trouw aan de verkozen Kalief (= opvolger van Mohammed) een zede.

Volksbestuur. Democratie - waarbij het volk een leider via de stembus kan wegsturen – wijzen zij daarom af, omdat volksheerschappij in strijd is met de trouw aan de eenmaal verkozen Kalief. Zij geloven dat alleen de wet van God van belang is en dat sharia het enige aanvaardbare grondslag voor het bestuur is.

Man, vrouw. Salafisten vinden dat mannen en vrouwen niet in dezelfde ruimte mogen zijn.

Homoseksualiteit. Zij keuren ook homoseksualiteit af.

Richtingen t.o.v politiek. Ten opzichte van politiek engagement kan men drie richtingen onderscheiden:

• a-politieke salafisten. Deze leggen door hun prediking de nadruk op het persoonlijke religieuze leven en de afzondering van de niet-islamitische samenleving.
• politieke salafisten. Deze voeren hun strijd in beginsel met tong en pen. Ze zijn niet altijd kritisch over jihadisten.
• jihadistische salafisten of Salafi-jihadisten. Deze zijn bereid en gezind om de wapens op te nemen.

Sommige niet-jihadistische salafisten wijzen het democratische bestel af, terwijl zij onverdraagzaamheid jegens andersgelovigen prediken. En sommige niet-jihadistische salafisten streven naar een eigen 'enclave' en willen buiten de maatschappij staan.

Gewelddadig of niet. Binnen het salafisme zijn met betrekking tot het gebruik van geweld twee richtingen. Er zijn salafisten die geweld afwijzen, omdat volgens hen in de Koran staat dat ook Mohammed en zijn tijdgenoten geen geweld hebben gebruikt. Daartegenover zijn er gewelddadige salafisten die het gebruik van geweld in dienst van Allah rechtvaardigen; zij worden Salafi-jihadisten genoemd.

Salafi-jihadisten of jihadistische salafisten volgen een meer radicale vorm van het Salafisme en nemen toe in aantal in het Midden-Oosten. Zij vormen de extremistische islam. Dat is een salafisme met de bereidheid om geweld te gebruiken om terug te komen bij de zuivere islam. De gewelddadige extremisten hebben de eer van Allah op het oog. Zij willen deelnemen aan de heilige oorlog (Jihad), zijn bereid voor de zaak van Allah te sterven.

De terroristische organisatie Islamitische Staat (IS, ISIS) en het terroristennetwerk Al-Qaida, gesticht door Osama Bin Laden (1957-2011) behoren tot het salafi-jihadisme. Ook Mohammed B, de moordenaar van de bekende Nederlander Theo van Gogh, is een gewelddadige salafist.

Salafi-jihadisten hebben ten behoeve van een wereldwijde heilige oorlog moslims geworven in Afghanistan, Bosnië, Tsetsjenië, Kashmir en de Philippijnen.

Salafisme in Nederland. In Nederland voelt anno 2010 acht procent van de moslims - dat is zo'n 53.000 personen - zich aangetrokken tot het salafisme. De aanhang bestaat voor een belangrijk deel uit mannen die in oude wijken wonen. Deze mannen zijn niet politiek actief. Onder de salafisten zijn veel Marokkaanse Nederlanders. Ook autochtone Nederlanders en Somaliërs vormen een belangrijk deel van de Nederlandse salafisten. Belangrijke centra zijn onder meer de As-Soennah moskee in Den Haag, de El Tawheed moskee in Amsterdam en de El-Fourkaan moskee in Eindhoven. De bestuurders van salafistische organisaties hebben weinig contact met andere, niet-salafistische islamitische instellingen. 

De salafisten wensen zich een samenleving waarin zij volgens de salafistische leer kunnen leven. Zij volgen de Nederlandse wetten, maar wetten zijn in hun ogen wel ondergeschikt aan de islam. Volgens het onderzoek van het Instituut voor Migratie en Etnische Studies (IMES) is de salafistische islam in Nederland niet gewelddadig, ze bestrijden de Nederlandse cultuur niet actief. Ook streven de Salafistische moskeeën en predikers in Nederland geen invoering van strenge moslimwetten, de sharia, na. Salalafistische verenigingen zijn ijverig in het verspreiden van hun gedachtengoed, bijvoorbeeld door het organiseren van veel lezingen en cursussen. Deze worden vaak in het Nederlands gegeven en mede hierdoor trekt het salafisme opvallend veel jongeren.

Salafisme in en nabij Israël. De opmars van de gewelddadig-salafistische Islamitische Staat (IS) in Irak en Syrië begeestert moslims binnen en nabij Israël (anno 2015). IS-aanhangers verspreidden in 2015 in Moslimwijken in Oost-Jeruzalem pamfletten waarin zij Arabische christenen in Oost-Jeruzalem met de dood bedreigden. De christenen moesten voor het eind van de Ramadan vertrekken, anders zou IS hen 'slachten als een schaap’. De pamfletten riepen moslims op, mee te helpen om de christenen aan te wijzen. 

IS wijst Hamas, dat (anno 2015) in de Gazastrook heerst, af. Hamas zet zich niet genoeg in voor de Islam, vindt IS. De sharia moet in heel Gaza worden ingevoerd. In een internetvideo uit 2015 kondigt IS aan: 'Wij zullen zowel de Joodse Staat (Israël), als Hamas en Fatach ontwortelen!' IS wil de Gazastrook tot zijn grondgebied maken. In de Gazastrook zijn moslims die Hamas niet radicaal genoeg vinden en sympathiseren met IS. Hamas ziet IS als een bedreiging en onderdrukt aanhangers van IS. Behalve met de Palestijnse Al-Fatah-groepering heeft Hamas (anno 2015) ook een machtsstrijd met IS-aanhangers. 

Bronnen

Artikel Islam kent grote diversiteit, op RefDag.nl dd. 17 maart 2010

Artikel Vijf vragen over salafisme, op NOS.nl, 24 sept. 2010. Geraadpleegd 17 juli 2015.

Artikel 'Strenge moslims Nederland niet gewelddadig', op NOS.nl, 24 sept. 2010. Geraadpleegd 17 juli 2015.