Scheidbrief

Uit Christipedia

Een scheidbrief, scheidingsbrief of echtscheidingsbrief is in de Bijbel een brief waarmee een man aan de vrouw het huwelijk opzegt (Deut. 24:1v.).

De Statenvertaling en de NBG51-vertaling hebben ‘scheidbrief’; de Herziene Statenvertaling heeft ‘echtscheidingsbrief’; de Willibrordvertaling en Nieuwe Bijbelvertaling 2004 hebben ‘Scheidingsbrief’; de Naardense bijbelvertaling heeft ‘akte van scheiding’.

In het bijbels Hebreeuws: sefer keritoet. In het Engels: bill of divorce, bill of divorcement. Duits: Scheidebrief.

Mozes stond toe dat een vrouw door haar man werd verstoten, omdat de man 'iets schandelijks aan haar' gevonden had en zij geen genade meer bij hem vond. De verstotene kreeg van haar man een scheidbrief mee.
De 24:1 Wanneer een man een vrouw genomen heeft en met haar getrouwd is, en het gebeurt dat zij geen genade [meer] vindt in zijn ogen, omdat hij iets schandelijks aan haar gevonden heeft, en hij haar een echtscheidingsbrief schrijft, die in haar hand geeft en haar uit zijn huis wegstuurt, De 24:2 en als zij dan uit zijn huis vertrekt, weggaat en [de vrouw] van een andere man wordt, De 24:3 en die laatste man [ook] een afkeer van haar krijgt, haar een echtscheidingsbrief schrijft, die in haar hand geeft en haar uit zijn huis wegstuurt, of als die laatste man, die haar voor zichzelf tot vrouw genomen heeft, sterft, De 24:4 dan mag haar eerste man, die haar heeft weggestuurd, haar niet terugnemen om hem tot vrouw te zijn, nu zij onrein geworden is; want dat is voor het aangezicht van de HEERE een gruwel. U mag geen zonde brengen over het land dat de HEERE, uw God, u als erfelijk bezit geeft. (HSV)
Mozes laat toe dat de man zijn vrouw met een scheidbrief wegstuurt om 'iets schandelijks' bij haar. Volgens H. Zeller, Bijbelsch Woordenboek voor het Christelijke volk (1872), s.v. Scheidbrief, moest de man die zijn vrouw verstootte, in de scheidbrief te kennen geven, waarom hij haar verstootte. Dat vermelden van de reden tot echtscheiding komt naar voren uit Gods vraag naar de (figuurlijke) scheidbrief die Hij aan het overspelige Israël meegaf.
Jes 50:1  Alzo zegt de HEERE: Waar is de scheidbrief van ulieder moeder, waarmede Ik haar weggezonden heb? Of wie is er van Mijn schuldeisers, aan wien Ik u verkocht heb? Ziet, om uw ongerechtigheden zijt gij verkocht, en om uw overtredingen is uw moeder weggezonden. (SV)
Jer 3:8 En Ik zag, als Ik ter oorzake van alles, waarin de afgekeerde Israël overspel bedreven had, haar verlaten, en haar haar scheidbrief gegeven had, dat de trouweloze, haar zuster Juda, niet vreesde, maar ging henen, en hoereerde zelve ook. (SV)
Als er geen andere grond der scheiding bestond, dan dat zijn vrouw hem niet meer beviel, dan moest (aldus Zeller) de man haar betuigen, dat zij zedig en eerzaam had geleefd. Door de scheidbrief had hij echter het recht, haar in genade weer aan te nemen, niet opgegeven. De Farizeeën kwamen tot de Heer Jezus met de vraag waarom Mozes geboden heeft een scheidbrief te geven.
Mt 19:3 En de farizeeen kwamen bij Hem om Hem te verzoeken en zeiden: Is het een man geoorloofd zijn vrouw te verstoten om iedere reden? Mt 19:4 Hij antwoordde echter en zei: Hebt u niet gelezen dat Hij die hen heeft geschapen, hen van het begin af als man en vrouw heeft gemaakt Mt 19:5 en gezegd heeft: ‘Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen en die twee zullen tot een vlees zijn’? Mt 19:6 Dus zijn zij niet meer twee maar een vlees. Wat dan God heeft samengevoegd, laat een mens dat niet scheiden. Mt 19:7 Zij zeiden tot Hem: Waarom heeft Mozes dan geboden een scheidbrief te geven en haar te verstoten? Mt 19:8 Hij zei tot hen: Mozes heeft om de hardheid van uw harten u toegestaan uw vrouwen te verstoten; van het begin af is het echter niet zo geweest. Mt 19:9 Ik zeg u echter, dat wie zijn vrouw verstoot, niet om hoererij, en met een andere trouwt, overspel pleegt; en wie met een verstoten vrouw trouwt, pleegt overspel. (TELOS)


Mr 10:2 En de farizeeen kwamen bij Hem en vroegen Hem of het een man geoorloofd is zijn vrouw te verstoten, -om Hem te verzoeken. Mr 10:3 Hij nu antwoordde en zei tot hen: Wat heeft Mozes u geboden? Mr 10:4 Zij nu zeiden: Mozes heeft toegestaan een scheidbrief te schrijven en haar te verstoten. Mr 10:5 Jezus nu zei tot hen: Om de hardheid van uw hart heeft hij u dit gebod geschreven; Mr 10:6 van het begin van de schepping echter heeft Hij hen mannelijk en vrouwelijk gemaakt. Mr 10:7 ‘Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen en die twee zullen tot een vlees zijn’, Mr 10:8 zodat zij niet meer twee maar een vlees zijn. Mr 10:9 Wat dan God heeft samengevoegd, laat een mens dat niet scheiden. Mr 10:10 En in huis vroegen zijn discipelen Hem opnieuw hierover. Mr 10:11 En Hij zei tot hen: Wie zijn vrouw verstoot en met een ander trouwt, pleegt overspel jegens haar. Mr 10:12 En als zij na haar man verstoten te hebben met een andere trouwt, pleegt zij overspel. (TELOS)
Een figuurlijke toepassing vinden wij in Jes. 50:1 en  Jer. 3:8. Israël, als de vrouw van God, is haar Man ontrouw geworden. Om haar overtredingen en hoererij (overspel) heeft God haar met een scheidbrief weggestuurd. Israël moest de scheidbrief, die God haar, als een overspelige vrouw had gegeven, tonen, opdat het bewijs werd geleverd, dat Hij haar niet onschuldig maar om haar zware schuld had verstoten.
Jes 50:1  Alzo zegt de HEERE: Waar is de scheidbrief van ulieder moeder, waarmede Ik haar weggezonden heb? Of wie is er van Mijn schuldeisers, aan wien Ik u verkocht heb? Ziet, om uw ongerechtigheden zijt gij verkocht, en om uw overtredingen is uw moeder weggezonden. (SV)
Jer 3:8 En Ik zag, als Ik ter oorzake van alles, waarin de afgekeerde Israël overspel bedreven had, haar verlaten, en haar haar scheidbrief gegeven had, dat de trouweloze, haar zuster Juda, niet vreesde, maar ging henen, en hoereerde zelve ook. (SV)

Jodendom

In het Jodendom wordt de scheidbrief een ĝet (meervoud gittin) genoemd (Hebreeuws: גט, de ĝ uit te spreken als in het Engels, Frans of Duits). Het woord betekent ‘scheiding’. Het komt uit de Misjna en Talmoed en wordt als zodanig niet in de Thora, de wet van Mozes, genoemd. In het Nederlands-Jiddisch is van dit woord het werkwoord getten afgeleid, ofwel een ĝet geven.

Bij de scheiding wordt het echtscheidingsdocument volgens de joodse wet door de man aan de vrouw ter hand gesteld. Hiermee wordt het huwelijk officieel beëindigd. Volgens de Askenazische richting in het Jodendom moet de vrouw instemmen met de scheiding.

De overhandiging van een ĝet dient ten overstaan van een rabbijnse rechtbank te geschieden. In Nederland gebeurt dit bij het Opperrabbinaat voor Nederland. Zoals in de huwelijksakte is bepaald zal de man aan de vrouw alimentatie dienen te verschaffen.

Het overhandigen van de ĝet is noodzakelijk om volgens de joodse wet te kunnen hertrouwen. De vrouw is niet langer aan haar man gebonden. Zij kan hertrouwen zonder dat zij overspel pleegt. Een scheiding volgens civiele procedure alleen, is niet genoeg.

Meer informatie

Over de Joodse scheidbrief: http://en.wikipedia.org/wiki/Get_(divorce_document)

Bronnen

H. Zeller, Bijbelsch Woordenboek voor het Christelijke volk. Tweede deel K - Z. ('s Gravenhage: M.J. Visser, 1872) s.v. Scheidbrief. Hieruit is op 25 juli 2014 tekst genomen en verwerkt.

Art. Ĝet op Wikipedia.nl. De tekst hiervan is op 25 juli 2014 verwerkt.