Vader
Een vader bij de mensen is de man in betrekking tot het kind of de kinderen die hij verwekt heeft. Hij is het hoofd, de bezorger en beschermer van zijn gezin. God, van wie menselijke vaders een zwakke afschaduwing zijn, is een Vader van alle gelovigen in Christus.
Oervader
Onze menselijke oervader, de man uit wie alle mensen als nakomelingen zijn voortgekomen, is Adam. Uit hem heeft God het hele mensengeslacht gemaakt.
“Hnd 17:26 En Hij heeft uit één bloed het hele mensengeslacht gemaakt om op het hele aardoppervlak te wonen, terwijl Hij de bepaalde tijden en de grenzen van hun woonplaats heeft vastgesteld,” (TELOS)
Vaderlijk gedrag en houding
In Gods scheppingsplan is de vader van een mensenkind meer dan een verwekker. Het eigenaardige van een vader bestaat daarin[1], dat een vader zijn kinderen:
- bemint
- voor hen zorgt
- hen voedt
- hen behoedt
- hen onderricht en bestraft
- medelijden heeft met hun zwakheid
- zich over hen erbarmt
- aan hen hun erfdeel schenkt.
“Wanneer men het wel bedenkt moet men toestemmen dat er in dat een woord Vader een volkomen troost gelegen is, die alleen alle lijden vergoedt, en die groter is dan alle ellende.” (J. Arndt)[2]
Vaderschap van God
Het vaderschap van mensen is een afschaduwing, een verbeelding op aarde, van Gods vaderschap. Vandaar dat Paulus kan schrijven:
Efe 3:14 Om deze oorzaak buig ik mijn knieën voor de Vader [pater] van onze Heer Jezus Christus, Efe 3:15 naar Wie elke familie [patria] in hemelen en op aarde wordt genoemd, (TELOS)
Het Griekse woord voor ‘vader’ is πατήρ, pater. πατριά, patria, betekent in het Grieks[3]: 1. nageslacht van een voorvader, 2. een stam of volk met een gemeenschappelijke voorvader (stamvader, aartsvader), 3. een volk, een stam, een natie. De vader is de wortel van zijn nageslacht, het hoofd van het vaderlijk huis, van het huisgezin, van de familie.
Van God wordt de naam Vader gebruikt in het Oude Testament, maar dan altijd in de zin van Oorsprong of Verwekker van het volk Israël (Jes. 63:16; 64:8).
Jes 63:15 Kijk [neer] uit de hemel en zie uit Uw heilige en luisterrijke woning. Waar zijn Uw na-ijver en Uw machtige daden, Uw innerlijke bewogenheid en Uw barmhartigheid? Ze houden zich jegens mij in. Jes 63:16 Toch bent U onze Vader, want Abraham weet van ons niet en Israël kent ons niet. U, HEERE, bent onze Vader; onze Verlosser van oude tijden af is Uw Naam. Jes 63:17 HEERE, waarom doet U ons afdwalen van Uw wegen? [Waarom] verhardt U ons hart, zodat wij U niet vrezen? Keer terug omwille van Uw dienaren, de stammen van Uw eigendom. Jes 64:7 Er is niemand die Uw Naam aanroept, die zich beijvert om U vast te grijpen, want U verbergt Uw aangezicht voor ons en U doet ons wegkwijnen in de greep van onze ongerechtigheden. Jes 64:8 Maar nu, HEERE, U bent onze Vader! Wij zijn het leem en U bent onze Pottenbakker: wij zijn allen het werk van Uw handen. Jes 64:9 HEERE, wees niet al te vertoornd en denk niet voor eeuwig aan de ongerechtigheid. Zie, aanschouw toch, wij allen zijn Uw volk. (HSV)
Door de komst en het werk van Christus, de Zoon van God, en de Heilige Geest, de derde Persoon van de goddelijke Drievuldigheid, is God als opnieuw en op een bijzondere wijze Vader geworden. Hoewel Hij als Voortbrenger van het eerste mensengeslacht al Vader was, is Hij nu ook Vader geworden van een nieuw mensengeslacht, waarvan de leden elk afzonderlijk door Woord en Geest uit Hem geboren zijn.
Joh 1:12 Maar allen die Hem hebben aangenomen, hun gaf Hij het recht kinderen van God te worden, hun die in zijn naam geloven; Joh 1:13 die niet uit bloed, niet uit de wil van het vlees, niet uit de wil van een man, maar uit God geboren zijn. (TELOS)
De mens Jezus Christus is de eersteling van het nieuwe mensengeslacht. Door het werk van de Geest is hij verwekt in de schoot van Maria. Hij is ‘de laatste Adam’ en ‘de tweede mens’, het hoofd van een nieuw mensengeslacht.
Lu 1:35 En de engel antwoordde en zei tot haar: De Heilige Geest zal over u komen en de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen; daarom ook zal dat Heilige dat geboren zal worden, Gods Zoon worden genoemd. (Telos)
1Co 15:45 Zo staat er ook geschreven: ‘De eerste mens, Adam, werd tot een levende ziel’; de laatste Adam tot een levendmakende geest. (...) 1Co 15:47 De eerste mens is uit de aarde, stoffelijk, de tweede mens is uit de hemel. (Telos)
Jes 53:10 Maar het behaagde de HERE hem te verbrijzelen. Hij maakte hem ziek. Wanneer hij zichzelf ten schuldoffer gesteld zal hebben, zal hij nakomelingen zien en een lang leven hebben en het voornemen des HEREN zal door zijn hand voortgang hebben. (NBG51)
Gelovigen zijn niet alleen uit God geboren en hebben Hem daardoor als Vader. Hij is ons, gelovigen in Christus die de Geest hebben, meer nabij gekomen. Door de Geest, die de Geest van Gods Zoon is, zeggen wij ‘Vader’ tot God, omdat wij in een vertrouwelijke betrekking tot Hem gebracht zijn. Zijn Zoon, die ons ‘zijn broeders’ noemt, doet ons de Vader waarachtig kennen.
Heb 2:11 Want en Hij die heiligt en zij die geheiligd worden, zijn allen uit een; daarom schaamt Hij Zich niet hen broeders te noemen en zegt: Heb 2:12 ‘Ik zal uw naam aan mijn broeders verkondigen, in het midden van de gemeente zal Ik U lofzingen’. Heb 2:17 Daarom moest Hij in alles aan zijn broeders gelijk worden, opdat Hij een barmhartig en trouw hogepriester zou zijn in de dingen die God betreffen, om voor de zonden van het volk verzoening te doen. (Telos)
De Vader verklaard. De Here Jezus heeft de Vader verklaard (Joh. 1:18). Wie Jezus heeft gezien, heeft de Vader gezien.
Joh 14:9 Jezus zei tot hem: Ben Ik zo lange tijd bij u en heb je Mij niet gekend, Filippus? Wie Mij heeft gezien, heeft de Vader gezien; hoe zeg je dan: Toon ons de Vader? (Telos)
Joh 15:24 Als Ik niet de werken onder hen had gedaan die niemand anders heeft gedaan, hadden zij geen zonde; maar nu hebben zij zowel gezien als gehaat zowel Mij als mijn Vader. (Telos)
Hij leerde zijn discipelen in hun gebed God aan te spraken met 'onze Vader' of 'Vader'.
Mt 6:9 Bidt u dan zo: Onze Vader die in de hemelen bent, moge uw naam worden geheiligd, (Telos)
Lu 11:2 Hij nu zei tot hen: Wanneer u bidt, zegt: Vader, moge uw naam worden geheiligd, uw koninkrijk komen. (Telos)
Na Zijn opstanding zei Hij: Ik vaar op tot mijn Vader en uw Vader, tot mijn God en uw God (Joh. 20:17). In de brieven van het Nieuwe Testament wordt telkens de Vadernaam gebruikt. Dit sluit in, dat de gelovigen kinderen van God en bijzondere voorwerpen van Zijn liefde zijn (2 Cor. 6:18; Joh. 16:27).
Joh 16:27 want de Vader Zelf heeft u lief, omdat u Mij hebt liefgehad en geloofd hebt dat Ik van God ben uitgegaan. Joh 16:28 Ik ben van de Vader uitgegaan en ben in de wereld gekomen; Ik verlaat de wereld weer en ga heen naar de Vader. (Telos)
God is een volmaakte Vader, aardse vaders zijn niet volmaakt.
Jezus een vader gelijk
De Heer Jezus is een vader gelijk. Hij wordt genoemd, zal genoemd worden "Vader der eeuwigheid" oftewel "Eeuwige Vader" (Jes. 9:6).
Jes 9:6 (9-5) Want een Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij is op Zijn schouder; en men noemt Zijn naam Wonderlijk, Raad, Sterke God, Vader der eeuwigheid, Vredevorst; (SV)
Jesaja profeteerde dat Hij nageslacht zou zien.
Jes 53:10 Maar het behaagde de HEERE Hem te verbrijzelen, Hij heeft [Hem] ziek gemaakt. Als Zijn ziel Zich [tot] een schuldoffer gesteld zal hebben, zal Hij nageslacht zien, Hij zal de dagen verlengen; het welbehagen van de HEERE zal door Zijn hand voorspoedig zijn. (HSV)
God heeft Hem kinderen gegeven.
Jes 8:18 Ziet, ik en de kinderen, die mij de HEERE gegeven heeft, zijn tot tekenen en tot wonderen in Israël, van den HEERE der heirscharen, Die op den berg Sion woont. (SV)
De schrijver van de Hebreeënbrief past dit vers toe op de Heer Jezus.
Heb 2:13 En opnieuw: ‘Zie, Ik en de kinderen die God Mij gegeven heeft’. (Telos)
Een verlamde noemde Hij 'kind' (Mt 9:2; parallelplaats Mr 2:5).
Mt 9:2 En toen Jezus hun geloof zag, zei Hij tot de verlamde: Heb goede moed, kind, uw zonden worden vergeven. (Telos)
Aardse vaders
Zoals gezegd, het vaderschap van mensen is een afschaduwing, een verbeelding op aarde, van Gods vaderschap. God is een volmaakte Vader, een mensenvader is echter, hoewel hij goed kan doen en goede gaven geven, onvolmaakt en zondig (zedelijk ‘boos’):
Mt 7:9 Of welk mens is er onder u, aan wie zijn zoon om een brood zal vragen zal hij hem soms een steen geven? Mt 7:10 of ook om een vis vragen-zal hij hem soms een slang geven? Mt 7:11 Als dan u die boos bent, goede gaven weet te geven aan uw kinderen, hoeveel te meer zal uw Vader die in de hemelen is, goede gaven geven aan hen die er Hem om bidden! (Telos)
Een vader kan zijn kinderen op een onverstandige manier aanpakken en zo tot toorn prikkelen.
Efe 6:4 En u, vaders, prikkelt uw kinderen niet tot toorn, maar voedt hen op in de tucht en vermaning van de Heer. (Telos)
De schrijver van de Hebreeënbrief stelt het gebrekkige tuchtigen (corrigerend straffen) door aardse vaders tegenover het altijd nuttige tuchtigen door God de Vader.
Heb 12:10 Zij tuchtigden ons wel voor weinige dagen, naar het hun goed dacht, maar Hij tot ons nut, opdat wij aan zijn heiligheid deel zouden krijgen. (Telos)
Een kind heeft zijn (onvolmaakte) vader te gehoorzamen en te eren.
Ef 6:1 Kinderen, weest jullie ouders gehoorzaam in de Heer, want dat is terecht. Efe 6:2 ‘Eer uw vader en uw moeder’, -dit is het eerste gebod met een belofte: Efe 6:3 ‘opdat het u goed gaat en u lang leeft op de aarde’. (Telos)
De ervaring met een ‘slechte’ aardse vader kan ons zicht op de hemelse Vader vertroebelen. Het is dan nodig dat ons denken ten aanzien van de laatste vernieuwd wordt. De Vader kunnen wij kennen in het aangezicht van Zijn Zoon en door diens leven en woorden; zie boven.
Geven wij dan ons hele hart onverdeeld aan die Vader, die ons Zijn liefde in Christus heeft geopenbaard, op Wie wij vertrouwen en bouwen kunnen (Luk. 11: 11; 15: 12; Joh. 3: 16; 16: 27; Kol. 1: 12).
Muziekvideo
In de volgende video drukt de Nederlandse zangeres Martine Bond haar dankbaarheid jegens haar vader uit, een Volendamse weduwnaar die na het overlijden van zijn vrouw ook als een moeder voor zijn kinderen heeft gezorgd. Op 25 november 2013, tijdens een concert in Heerlen, verraste ze hem met het lied 'Alles voor een ander' in Heerlen. Zij bedankt haar vader voor zijn steun en liefde na het verlies van haar moeder.
Video: DELA voor elkaar - documentaire over Martine en Klaas Bond. De video rechts bevat het lied van Martine. Youtube.com: coöperatie DELA, 17 juni 2014. Duur: 4 min. 27 sec. |
'Alles voor een ander', door Martine Bond. Youtube.com: Dela oud kanaal, 17 juni 2014. Duur: 2 min. 53 sec. |
Meer weten
Floyd McClung, Het vaderhart van God (1984). Pagina's: 128. Ervaringen uit onze jeugd kunnen een verwrongen beeld van God veroorzaken. De schrijver, een Amerikaanse evangelicale predikant en een van de leiders van Jeugd met een Opdracht, toont een heilzaam beeld van God als Vader.
H. Norman Wright, Dochters zonder vader. Uitgave van St. De Hoop, Dordrecht. Pagina's: 238. Het boek is bestemd voor vrouwen die lijden of geleden hebben in de verhouding met hun vader, die hen geen aandacht gaf, of mishandelde, of in de steek liet, enz. De schrijver laat de Bijbel spreken en deelt zijn jarenlange pastorale ervaring met de lezer. Dit boek kan helpen om de pijn en het hartzeer te boven te komen en nieuwe vreugde vinden bij de hemelse Vader.
Bron
H. Zeller, Bijbelsch Woordenboek voor het Christelijke volk. Tweede deel K - Z. ('s Gravenhage: M.J. Visser, 1872) s.v. Vader. Hieruit is op 4 okt. 2013 enige tekst genomen en verwerkt.