Wortel

Een wortel is het voedingsorgaan van een plant.

In figuurlijke zin betekent 'wortel': oorsprong, oorzaak. De wortel van het kwaad is de oorsprong of oorzaak van het kwaad. Iets 'met wortel en tak uitroeien' is het grondig uitroeien.

Grieks woord. Het Griekse woord in het Nieuwe Testament ριζα, riza. Het komt 17x voor. Het strongnummer is G4491. Betekenissen van het woord zijn:

1. wortel
2. dat wat uit een wortel ontspringt, spruit, scheut, loot, uitloper
3. overdrachtelijk: nakomelingen, nageslacht.

Voedingsorgaan

De wortel is het voedingsorgaan. Hij zuigt water en voedsel uit de bodem. De wortel dient ook de standvastigheid van het gewas; het is ermee bevestigd. De wortel bevindt zich meestal in de grond, onder de aarde.

Mt 13:6 Toen echter de zon was opgegaan, verschroeiden ze, en doordat ze geen wortel hadden, verdorden ze. (TELOS)

Mt 3:10 En de bijl ligt al aan de wortel van de bomen; elke boom dan die geen goede vrucht voortbrengt, wordt omgehakt en in het vuur geworpen. (TELOS)

Lu 3:9 En ook ligt de bijl al aan de wortel van de bomen; elke boom dan die geen goede vrucht voortbrengt, wordt omgehakt en in het vuur geworpen. (TELOS)

Figuurlijk. De wortel van het volk Israël is Abraham (Izak, Jacob). Uit hem zijn de Israëlieten als takken voortgekomen.

Ro 11:16 Immers, als de eerstelingen heilig zijn, dan ook het deeg; als de wortel heilig is, dan ook de takken. Ro 11:17 En als enkele van de takken afgebroken zijn, en u die een wilde olijfboom was, daartussen geent bent en mededeelgenoot van de wortel en de vettigheid van de olijfboom bent geworden, Ro 11:18 beroem u dan niet tegen de takken; en als u zich beroemt, niet u draagt de wortel, maar de wortel u. (TELOS)

Iemand die het evangelie aanneemt, heeft in figuurlijke zin een wortel nodig om te groeien en vast te staan.

Mt 13:21 hij heeft echter geen wortel in zichzelf, maar is iemand van het ogenblik; als nu verdrukking of vervolging komt om het woord, dan wordt hij terstond ten val gebracht. (TELOS)

Mr 4:17 en zij hebben geen wortel in zichzelf, maar zijn mensen van het ogenblik; als daarna verdrukking of vervolging komt om het woord, dan worden zij terstond ten val gebracht. (TELOS)

De rotsbodem verhindert de groei van een wortel.

Lu 8:13 Zij nu die op de rots zijn gezaaid, zijn zij die wanneer zij horen het woord met vreugde ontvangen; en dezen hebben geen wortel, zij geloven voor een tijd, en in een tijd van verzoeking vallen zij af. (TELOS)

Geld als wortel van kwaad

De gezegden "Geld is de wortel van alle kwaad" en "Geldzucht is de wortel van alle kwaad" zijn verbasteringen van het volgende Schriftwoord:

1Ti 6:10 Want de geldzucht is een wortel van alle kwaad. Door daarnaar te streven zijn sommigen van het geloof afgedwaald en hebben zich met vele smarten doorboord. (TELOS)

De ziekelijke begeerte naar geld is een (niet 'de)' wortel van alle kwaad: zij kan iemand bewegen om een ander te doden, te bedriegen, te beroven of enig ander kwaad te doen.

Fig. gevolg

Uit het begin van onenigheid, teleurstelling kan een 'wortel van bitterheid' opschieten.

Heb 12:15 terwijl u erop toeziet dat niet aan iemand de genade van God ontbreekt; dat er geen wortel van bitterheid opschiet en onrust veroorzaakt, en velen daardoor verontreinigd worden; (TELOS)

Fig. nakomeling

'Wortel' kan in overdrachtelijke zin betekenen: nakomeling, nageslacht. De nakomeling kan gezien worden als dat wat uit het begin (een voorvader, vgl. een natuurlijk zaadje) voortspruit of dat wat uit de wortel (een voorvader) uitspruit (vgl. een natuurlijke wortelspruit).

Wortel van Isaï

De Heer Jezus wordt genoemd 'de wortel van Isaï'.

Jes 11:10 Want op die dag zal de Wortel van Isaï er zijn, Die zal staan als banier voor de volken. Naar Hém zullen de heidenvolken vragen. Zijn rustplaats zal heerlijk zijn. (HSV)

Ro 15:12 En verder zegt Jesaja: ‘Er zal zijn de wortel van Isai, en Hij die opstaat om over de volken te heersen; op Hem zullen de volken hopen’. (TELOS)

Isaï is de vader van David en Jezus is de zoon van David. De 'wortel van Isaï' is Hij die uit Isaï is voortgekomen. Vergelijk:

Jes 11:1 De Messias en Zijn vrederijk Want er zal een Twijgje opgroeien uit de afgehouwen stronk van Isaï, en een Loot uit zijn wortels zal vrucht voortbrengen. (HSV)

De trotse boom van het Davidische koningschap is omgehouwen en nog is er slechts de wortel van overgebleven. De nieuwe David is de Spruit uit de wortel van Isaï en in zekeren zin de wortel zelf, omdat deze sedert lange tijd ten onder zou zijn gegaan, wanneer zij niet Hem, die van het begin is, in zich droeg, die nu uit haar voortspruit.

Wortel van David

De Heer Jezus wordt ook genoemd 'de wortel van David'.

Opb 5:5 En een van de oudsten zei tot mij: Ween niet, zie, de leeuw uit de stam van Juda, de wortel van David, heeft overwonnen om het boek en zijn zeven zegels te openen.

Opb 22:16 Ik, Jezus, heb mijn engel gezonden om u deze dingen te betuigen voor de gemeenten. Ik ben de wortel en het geslacht van David, de blinkende morgenster. (TELOS)

Hij, de nakomeling van David, is uit David voortgekomen.

Bron

Woordenboek Nederlands. Haarlem: Dutchbook, 2006.