k
→Vorm van de aarde
k (→Vorm) |
|||
| (19 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 3:
Heel de aarde is van God. De aarde is - zover bekend - de enige plaats in de kosmos waar leven is en waar een overvloed van levensvormen voorkomt. De aarde
is een stofje in het heelal. Eens zal de aarde
vergaan en zal God een nieuwe aarde scheppen.
== God en de aarde ==
[[Bestand:Aarde.jpg|frame|De aarde is een parel in de kosmos]]
'''Geschapen.''' De aarde is door God
<blockquote>''Ne 9:6 Gij zijt die HEERE alleen, Gij hebt gemaakt den hemel, den hemel der hemelen, en al hun heir, <u>de aarde</u> en al wat daarop is, de zeeën en al wat daarin is, en Gij maakt die allen levend; en het heir der hemelen aanbidt U. (SV)''</blockquote>
Regel 13:
<blockquote>''Handelingen 4:24 Toen zij nu dit hoorden, verhieven zij eendrachtig hun stem tot God en zeiden: Heer, U bent het die gemaakt hebt de hemel en <u>de aarde</u> en de zee en alles wat daarin is;'' (TELOS)</blockquote>
'''Gods eigendom.''' De aarde en haar volheid, heel de aarde is
Koning Melchizedek van Salem verwees, toen hij Abram zegende, naar God als Degene Die hemel en aarde bezit. <blockquote>''Ge 14:19 En hij zegende hem en zei: Gezegend zij Abram door God, de Allerhoogste, Die hemel en aarde bezit!. (SV)''</blockquote>Ook Abram wees God aan als de bezitter van hemel en aarde. <blockquote>''Ge 14:22 Maar Abram zei tegen de koning van Sodom: Ik zweer bij de HEERE, God, de Allerhoogste, Die hemel en aarde bezit, Ge 14:23 dat ik niets, van draad tot schoenriem toe, ja, niets van alles wat van u is, zal nemen, zodat u niet kunt zeggen: Ik heb Abram rijk gemaakt.'' (HSV)</blockquote>God Zelf zegt dat heel de aarde van Hem is. <blockquote>''Exodus 19:5 Nu dan, als u nauwgezet Mijn stem gehoorzaamt en Mijn verbond in acht neemt, dan zult u uit alle volken Mijn persoonlijk eigendom zijn, want heel de aarde is van Mij. (HSV)''</blockquote>
<blockquote>''Lukas 10:21 Op dat ogenblik verheugde Jezus Zich in de Heilige Geest en zei: Ik prijs U, Vader, Heer van de hemel en van de aarde, dat U deze dingen voor wijzen en verstandigen hebt verborgen, en ze aan kleine kinderen hebt geopenbaard. Ja Vader, want zo is het een welbehagen geweest voor U. (TELOS)''</blockquote>
Regel 23:
<blockquote>''Openbaring 11:4 Dezen zijn de twee olijfbomen en de twee kandelaars, die voor de Heer van de aarde staan. (TELOS)''</blockquote>
'''Heerlijkheid.''' De aarde is een
'''Voetbank.''' De aarde is een klein ding, een
<blockquote>''Handelingen 7:49 ‘De hemel is Mij een troon en de aarde een voetbank voor mijn voeten. Wat voor huis zult u Mij bouwen, zegt de Heer, of wat is de plaats van mijn rust? (TELOS)''</blockquote>
===
Ondanks alle heerlijke dingen die wij op en aan de aarde zien, is er ook ellende in de vorm van ziekte, dood, geweld, natuurrampen (aardbevingen, overstromingen, orkanen). De aarde is door God vervloekt, nadat onze oerouders, die geroepen waren over het aardrijk te heersen, in de zonde vielen. <blockquote>''Ge 3:17 En tot Adam zeide Hij: Dewijl gij geluisterd hebt naar de stem uwer vrouw, en van dien boom gegeten, waarvan Ik u gebood, zeggende: Gij zult daarvan niet eten; zo zij het aardrijk om uwentwil vervloekt; en met smart zult gij daarvan eten al de dagen uws levens.'' (SV)</blockquote>Dat besef blijkt aanwezig bij Lamech, de vader van Noach:<blockquote>''Ge 5:29 En hij noemde zijn naam Noach, zeggende: Deze zal ons troosten over ons werk, en over de smart onzer handen, vanwege het aardrijk, dat de HEERE vervloekt heeft!'' (SV)</blockquote>Naast de wereldwijde vloek die op de aarde rust, kan over een landstreek nog een bijzondere vloek komen.<blockquote>''Jes 24:5 Want het land is bevlekt vanwege zijn inwoners; want zij overtreden de wetten, zij veranderen de inzettingen, zij vernietigen het eeuwig verbond. Jes 24:6 Daarom verteert de vloek het land, en die daarin wonen, zullen verwoest worden; daarom zullen de inwoners des lands verbrand worden, en er zullen weinig mensen overblijven.'' (SV)</blockquote>Wellicht is een eigenschap van de vloek de vergankelijkheid van de schepselen: <blockquote>''Ro 8:20 Want de schepping is aan de vruchteloosheid onderworpen (niet vrijwillig, maar om wille van hem die haar onderworpen heeft), Ro 8:21 in de hoop dat ook de schepping zelf zal worden vrijgemaakt van de slavernij van de vergankelijkheid tot de vrijheid van de heerlijkheid van de kinderen van God. (Telos)'' </blockquote>
== Vorm van de aarde==
Voor de ogen van de gewone aardbewoner vertoont de aarde zich als een cirkelvlak. God zetelt boven 'de omtrek' (HSV), 'het rond' (NBG51) der aarde. <blockquote>''Jes 40:22 Hij is het Die zetelt boven de omtrek van de aarde, waarvan de bewoners als sprinkhanen zijn. Hij is het Die de hemel uitspant als een dunne doek en uitspreidt als een tent om in te wonen. (HSV)''</blockquote>Het Hebreeuwse woord hier vertaald door 'omtrek' is חוג, Choeg, een zelfstandig naamwoord afgeleid van het werkwoord חוג, choeg = omtrekken, omringen, een cirkel beschrijven, een cirkel maken<ref>''Hebreeuws-Nederlands Lexicon; op basis van Strong-coderingen.'' Onderdeel van de Online Bible, een uitgave van Importantia. Het is gebaseerd op het Engelstalige Online Bible Hebrew-Englisch Lexicon van Larry Pierce. </ref> . Het zelfstandig naamwoord komt 3x voor in de Bijbel (Job 22:14; Spr. 8:27 en Jes. 40:22) en beteken''t cirkel, kring, omtrek, omgang''. Het wordt gebruikt met betrekking tot de aarde, de hemel en het water. <blockquote>''Job 22:14 De wolken zijn voor Hem een schuilplaats, zodat Hij niet ziet; en Hij wandelt over de omtrek van de hemel. (HSV)''</blockquote><blockquote>''Spr 8:27 Toen Hij de hemel gereedmaakte, was Ik daar, toen Hij een cirkel trok over het oppervlak van de watervloed, (HSV)''</blockquote>In Jes. 40:22 verstaan sommigen het 'rond' ('omtrek', 'cirkel', 'kring') als het rond van een bol, anderen als het rond van een schijf. De Statenvertaling heeft 'kloot'; de NBV2004-vertaling heeft 'schijf'. Hiermee stijgt men boven de alledaagse waarneming uit en duidt men het woord vanuit een oud of modern geologisch gezichtspunt. ▼
De aarde heeft volgens de wetenschap de vorm van een bol. De bolling van de aarde is 0,08 centimeter per kilometer, dit is 0,666 voet per mijl<ref>http://earthcurvature.com</ref>.
Iedereen kan iets van de bolling van de aarde zien. Op het strand of in een zeehaven kun je een zeilschip van achter de horizon te voorschijn zien komen: eerst zie je mast, dan de stuurhut, dan de romp en ten slotte, als het schip nog dichterbij is gekomen, de golven rondom het schip. Vaart het zeilschip van je af, dan gebeurt het andersom en verdwijnt de mast 't laatst achter de horizon. Zou de aarde plat zijn, dan zou het schip niet achter de horizon 'wegzinken' of van achter de horizon oprijzen, maar slechts almaar kleiner worden. En als de aarde hol zou zijn, dan zou het schip bij het kleiner worden langzaam omhoog gaan.<ref name=":3">[https://nl.quora.com/Op-welke-hoogte-vanaf-het-aardoppervlak-kunnen-we-de-kromming-van-de-aarde-opmerken-Kunnen-we-het-wiskundig-bewijzen-voor-elke-bol/answer/Henk-Vogelaar Op welke hoogte vanaf het aardoppervlak kunnen we de kromming van de aarde opmerken? Kunnen we het wiskundig bewijzen voor elke bol?] Antwoord op nl.quora.com. Geraadpleegd op 26 feb. 2024.</ref><ref name=":4">[https://www.youtube.com/watch?v=25PQKMcnL64 Can You See The Curvature Of Earth From A Plane?] Youtube.com: foXnoMad, 1 mei 2021. Duur: 5 min. 3 sec. Hoe men de bolling van de aarde kan zien.</ref>
Zonder een astronaut te hoeven worden kon iedere passagier van de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Concorde_(vliegtuig) Concorde], een vliegtuig dat op 18 kilometer hoogte vloog (en in 2003 uit de luchtvaart werd genomen), door de ramen een de bolling van de aarde zien.<ref name=":3" /><ref name=":4" />
De aarde is bij de evenaar breder dan de afstand tussen de noord- en zuidpool. Het verschil is ongeveer 20 km en is toe te schrijven aan de middelpuntzoekende kracht van de draaiende aarde.
▲Voor de ogen van de gewone aardbewoner vertoont de aarde zich als een cirkelvlak. Rondom in de verte is de horizon. God zetelt boven 'de omtrek' (HSV), 'het rond' (NBG51) der aarde. <blockquote>''Jes 40:22 Hij is het Die zetelt boven de omtrek van de aarde, waarvan de bewoners als sprinkhanen zijn. Hij is het Die de hemel uitspant als een dunne doek en uitspreidt als een tent om in te wonen. (HSV)''</blockquote>Het Hebreeuwse woord hier vertaald door 'omtrek' is חוג, Choeg, een zelfstandig naamwoord afgeleid van het werkwoord חוג, choeg = omtrekken, omringen, een cirkel beschrijven, een cirkel maken<ref name=":0">''Hebreeuws-Nederlands Lexicon; op basis van Strong-coderingen.'' Onderdeel van de Online Bible, een uitgave van Importantia. Het is gebaseerd op het Engelstalige Online Bible Hebrew-Englisch Lexicon van Larry Pierce. </ref>
Het woord bal is bekend bij Jesaja en hij gebruikt het in Jesaja 22. Het woord bal wordt hier met een met een ander Hebreeuwse woord דּוּר [https://biblehub.com/hebrew/1754.htm dur] aangeduid, wat betekend bal of cirkel. Jesaja gebruikt het Hebreeuwse woord dur niet in hoofdstuk 40:22.<blockquote> ''Jes. 22:18 Hij pakt u op, wikkelt u ineen tot een bal en werpt u naar een uitgestrekt land...''(NBV)</blockquote>
De woorden van de Heer Jezus over zijn wederkomst onderstellen dat de aarde een bol is, met een donkere en een lichte zijde. Wanneer Hij komt, zullen er zijn die op bed liggen (te slapen), terwijl anderen (elders) malen, op het veld zijn, dus bezig zijn. <blockquote>''Lu 17:34 Ik zeg u: in die nacht zullen er twee op een bed zijn, de een zal meegenomen en de ander achtergelaten worden. Lu 17:35 Twee vrouwen zullen samen malen, de een zal meegenomen en de ander achtergelaten worden. Lu 17:36 Twee op het veld, een zal meegenomen en de ander achtergelaten worden.'' (Telos)</blockquote>De Grieken en Romeinen beschouwden de aarde als een ronde bol. Dit kwam tot uitdrukking op een Romeinse punt, waarop de zoon van keizer Domitianus is afgebeeld als de god Jupiter gezeten op een aardbol, met zijn handen opgeheven naar de zeven sterren van de Grote Beer.<ref name=":2">M.J. Paul, [https://www.rd.nl/aarde-is-niet-plat-in-de-bijbel-1.527235 De aarde is niet plat in de Bijbel], in: Reformatorisch Dagblad, 13 feb. 2016. </ref>
Het is niet zo dat de middeleeuwers of de christenen in de middeleeuwen geloofden dat de aarde plat was <ref>Kees de Pater, [http://www.gewina.nl/werkgroepen/voortgezet_onderwijs/materiaal/de_platte_aarde_en_het_conf.html de platte aarde en het conflictmodel voor de relatie geloof-wetenschap], op: Gewina.nl.
Zie ook: Bruce Walker, [http://www.manna-vandaag.nl/?post=5120 Christenen en een platte aarde], op: Manna-vandaag.nl </ref>.
===
[[Bestand:Hieronymus Bosch - The Garden of Earthly Delights - The exterior (shutters).jpg|thumb|Buitenzijde van het schilderij Tuin der Lusten.]]
Wetenschappers nemen aan dat de werelddelen vroeger één supercontinent vormden. Ze noemen het supercontinent 'Rodinia'. Het bestond uit alle landmassa op aarde. Maar eens brak het in stukken. ▼
In de Bijbel wordt de aarde ons, naar het schijnt, voorgesteld als plat en rustend op pilaren in het water. Boven de aarde is een harde koepel met hemellichamen. Aan de hemelkoepel, het firmament, zijn de sterren bevestigd. Boven het firmament is de hemel der hemelen.
De Nederlandse schilder Jeronimus Bosch schilderde omstreeks 1490 de Tuin der Lusten. Op de buitenzijde is een grote bol geschilderd, die de hemelbol voorstelt met daarbinnen, op een plat vlak, de aarde. Deze bol geeft de wereld weer na de derde dag van het scheppingsverhaal volgens het boek [[Genesis]].
Er is gesteld dat de auteur van het boek Openbaring een platte aarde aannam (Opb. 1:7).<ref> Farmer, Ronald L. (2005). Revelation. Chalice Press</ref><blockquote>''Opb 1:7 Zie, Hij komt met de wolken, en elk oog zal Hem zien, ook zij die Hem doorstoken hebben; en alle stammen van het land zullen over Hem weeklagen. Ja, Amen.'' (Telos)</blockquote>Maar dat elk oog Hem zal zien, betekent dat niet de aarde plat is. Met de huidige opnametechnieken kan een gebeurtenis worden vastgelegd en aan iedereen worden getoond.
Vergelijk:<blockquote>''Ge 1:9 En God zei: Laat het water dat onder de hemel is, in één plaats samenvloeien en laat het droge zichtbaar worden! En het was zo.<br>Ge 1:10 En God noemde het droge aarde en het samengevloeide water noemde Hij zeeën; en God zag dat het goed was. (HSV)''</blockquote>▼
Zie verder bij:
* [[Wereldbeeld van de Bijbel]]
* [[Platte Aarde]]
== As en draaiing van de aarde ==
[[Bestand:Opbouw der aarde schematisch.svg|miniatuur|585x585px|Opbouw van de aarde]]De aarde draait om de zon, doch zij draait zelf ook rond. De denkbeeldige lijn waarom zij draait heet haar as, die aardas of rotatie-as wordt genoemd. De uiteinden van de as, dus de punten waar de denkbeeldige lijn het aardoppervlak raakt, worden de geografische polen genoemd, in onderscheid van de polen van het magnetische veld van de aarde.
De omloopsnelheid van de aarde rondom de zon is gemiddeld ongeveer 107.200 km per uur, dit is 66.600 mijl per uur. De snelheid van de aarde rondom haar as bedraagt 1609,34 km, dit is precies 1000 mijl per uur<ref>https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html</ref>.
De ''stand'' van de as verandert wanneer de massa van de aarde ongelijk verdeeld raakt. Zie [[Polenverschuiving]] voor het hoofdartikel.
De aardas staat in een hoek van 23,4°. Op breedtegraden boven bedraagt de hoek 66,6°(= 90°- 23,4°)<ref>https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html</ref>
== Opbouw van aarde ==
De aardbol heeft 3 hoofdlagen: korst, mantel en kern. De kern wordt vervolgens in tweeën gedeeld: de vaste binnenkern en de vloeibare buitenkern. De aardkorst is betrekkelijk dun. Als de aarde een appel was, zou de schil de korst zijn.
Deze korst is verdeeld in platen, tektonische platen genaamd. Ze drijven op de mantel, die stroomt. De platen bewegen soepel, maar soms blijven ze vastzitten en bouwen ze druk op. Wanneer er teveel druk is, kan een aardverschuiving en aardschok ontstaan.
Er wordt gespeculeerd over de mogelijkheid dat de aardkorst zelf verschuift, wat rampzalige gevolgen zal hebben<ref name=":1">[https://www.youtube.com/watch?v=PC6rKJvdD5g Brent Miller: The Coming Pole Shift]. Youtube.com Prophecy Watchers, 1 sept. 2015. Duur: 28 min. 30 sec.</ref>.
== Aardmagnetisch veld ==
De aarde heeft een magnetisch veld, dat rondom de aarde een magnetisch 'schild' maakt, waarmee wij beschermd worden tegen zonnewind. Zonnewind bestaat uit een stroom van protonen, elektronen, alfadeeltjes en een kleine fractie hooggeladen ionen (C, N, O, Ne,..). Deze deeltjes passeren de aarde met een gemiddelde snelheid van zo'n 450 km/s.<ref>Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnewind</ref> Zonder het aardmagnetische schild zouden wij op niet kunnen leven op aarde.
De sterkte van het aardmagnetisch veld neemt af. Mogelijk is dit een voorbode van de omkering van het veld. In het verleden zijn er ook omkeringen geweest. Door vermindering van de veldsterkte neemt de bescherming tegen de zonnewind af. Er komt dan meer zonnewind in de atmosfeer. Over de precieze gevolgen voor het klimaat en het leven op aarde is nog weinig bekend. <ref>Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Aardmagnetisch_veld</ref>
Zie [[Polenverschuiving]] voor het hoofdartikel.
== Supercontinent ==
▲Wetenschappers nemen aan dat de werelddelen vroeger één supercontinent vormden. Ze noemen het supercontinent 'Rodinia'. Het bestond uit alle landmassa op aarde. Maar eens brak het in stukken.
▲Vergelijk:<blockquote>''Ge 1:9 En God zei: Laat het water dat onder de hemel is, in één plaats samenvloeien en laat het droge zichtbaar worden! En het was zo.
== Ouderdom ==
Regel 57 ⟶ 104:
* D. Russell Humphreys, ''Argumenten Voor Een Jonge Aarde'' (2018). Twaalf wetenschappelijke gronden voor de aanname van een jonge aarde.
*Gert-Jan van Heugten, ''De ouderdom van de aarde''. Uitgeverij Gideon, 2018. Gericht op de jeugd.
*
* Discussie tussen de Nederlandse theoloog en hoogleraar Gijsbert van den Brink en de Amerikaanse creationist Terry Mortenson over de ouderdom van de aarde: video(Engels), en inleidend [http://www.refdag.nl/artikel/1401988/ artikel] op Refdag.nl, 3 april 2009.
Engels:
Regel 64 ⟶ 111:
* Over theorieën aangaande de ouderdom van de aarde, zie Terry Mortenson, [http://www.answersingenesis.org/home/area/bios/Scriptural_geologists.asp The 19th century scriptural geologists: historical background]. Op: AnswersInGenesis.org
* Paul D. Ackerman, [http://www.creationism.org/ackerman/index.htm It's A Young World After All; Exciting Evidences for Recent Creation]. Online boek op Creationism.org. Bewijsmateriaal voor een jonge aarde.
*Jonathan Sarfati, ''Refuting Compromise: A Biblical and Scientific Refutation of "Progressive Creationism" (Billions of Years) As Popularized by Astronomer Hugh Ross''. Creation Book Publishers, 2e editie in 2011. Pagina's: 416. Een verhandeling tegen de theorie van de astronoom Hugh Ross, die aan een zeer oude aarde gelooft, de dagen van Genesis als lange perioden neemt en stelt dat de schepping een langdurend proces is geweest ('progressief creationisme').
== Aardlagen ==
Regel 71 ⟶ 118:
== Leven ==
God heeft de aarde gemaakt als woonplaats voor de mens, de dieren en de planten. De aarde is bijzonder '''geschikt''' om leven te herbergen<ref>Zie de lezing door George Marshall: [http://vimeo.com/1999021 film] (Engels, 34 minuten)
</ref>. Het uitspansel bevat ozon. De ozonlaag in de dampkring is noodzakelijk voor leven op aarde. Hij houdt schadelijke UV-straling van de zon tegen en zorgt voor een stabiele temperatuur. Ook de planeet Venus (de morgenster) heeft een ozonlaag, maar deze is veel te dun en leven is er dan ook onmogelijk. Op aarde is veel water. In het begin was zelfs de hele aarde bedekt met water. De planeet Mars daarentegen is gortdroog, te droog voor leven zoals wij dat op aarde kennen<ref>[http://www.nu.nl/wetenschap/2732571/mars-al-heel-lang-droog-leven.html 'Mars al heel lang te droog voor leven'], nieuwsbericht op
De aarde is door onze God ingericht als een '''woonplaats''' voor de mens. Zelfs de zwaartekracht die de aarde op ons uitoefent is gunstig voor ons. Leven in de ruimte buiten de aarde, zonder de zwaartekracht, is slecht voor de botten, spieren, ogen en hersenen van ruimtevaarders<ref>[http://www.nu.nl/wetenschap/2762418/ruimte-slecht-ogen-en-hersenen.html Ruimte is slecht voor ogen en hersenen], nieuwsbericht op
</ref>.
De aarde '''wemelt''' van levende organismen: planten en dieren. De gewassen en dieren dienen de mens tot voedsel. "De aarde heeft wel genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders begeerte" (Mahatma Gandhi).
Veel soorten van planten en dieren worden helaas in hun voortbestaan '''bedreigd''' door menselijke oorzaken, zoals illegale jacht, kleiner wordend leefgebied en klimaatverandering. In 2011 waren er ruim 24 duizend bedreigde planten- en diersoorten. Een kwart van alle zoogdieren loopt het risico uit te sterven, vaak door menselijk toedoen. Bijna alle soorten dieren, maar ook planten, dreigen uit te sterven door verlies van leefgebied, bijvoorbeeld door de kap van regenwoud. Ook klimaatverandering is steeds belangrijker oorzaak (anno 2011)<ref>[http://www.nu.nl/wetenschap/2664145/meer-planten-en-dieren-dreigen-sterven.html Meer planten en dieren dreigen uit te sterven], nieuwsartikel op
</ref>.
Regel 85 ⟶ 132:
== Toekomst ==
In de tijd van de goddelijke gerichten zal de aarde worden getroffen door onder andere 'hagel en vuur vermengd met bloed' (Opb. 8:7), een 'grote berg brandend van vuur' (Opb. 8:8), een enorme aardbeving (Opb. 6:12), en vallende sterren (Opb. 6:13), in het bijzonder een grote vallende ster genaamd 'Alsem' (Opb. 8:11). De aarde zal bewogen worden van haar plaats (Jes. 13:13) en waggelen als een dronkaard (Jes. 24:20). De bergen en eilanden zullen van hun plaatsen gerukt worden (Opb. 6:14).
<blockquote>''Jes 13:13 Daarom zal Ik den hemel beroeren, en de aarde zal bewogen worden van haar plaats, vanwege de verbolgenheid des HEEREN der heirscharen, en vanwege den dag Zijns hittigen toorns.'' (SV)</blockquote><blockquote>''Jes 24:18 ... Want de sluizen in de hoogte worden geopend en de fundamenten van de aarde zullen beven. Jes 24:19 Scheuren, openscheuren zal de aarde, splijten, opensplijten zal de aarde, vervaarlijk wankelen zal de aarde,'' ''Jes 24:20 hevig waggelen zal de aarde, als een dronkaard. Zij zal heen en weer slingeren als een nachthutje, haar overtreding zal zwaar op haar drukken, zij zal neervallen en niet meer opstaan.'' (HSV)</blockquote>
<blockquote>''Opb 6:13 en de sterren van de hemel vielen op de aarde, zoals een vijgeboom zijn onrijpe vijgen afwerpt als hij door een harde wind geschud wordt. Opb 6:14 En de hemel week terug als een boek dat wordt opgerold, en elke berg en elk eiland werden van hun plaatsen gerukt. (HSV)''</blockquote>De beschrijving doet sommigen denken aan de gevolgen van een drastische verandering in de stand van de aardas<ref name=":1" />.
=== Meer weten ===
| |||