k
→Woordelijke vertalingen
| (16 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 1:
'''Bijbelvertaling''' is het werk van het overzetten van de brontekst van de [[Bijbel]] in een andere taal, of het resultaat van dit vertaalwerk. Er zijn verscheidene vertalingen van Gods geschreven Woord in het Nederlands. In de oudheid zijn vertalingen tot stand gebracht in het Grieks, Syrisch en Latijn.
Zodra de Bijbel verspreid werd onder de mensen die het Hebreeuws en Grieks, of één van deze talen niet verstonden, werd vanzelf een overzetting of vertaling noodzakelijk. De oudste vertalingen van het Oude Testament is de
Wereldwijd zijn er (anno 2022) nog ruim 1,5 miljard mensen die geen toegang hebben tot een Bijbel in hun eigen taal<ref>Bron: Wycliffe Bijbelvertalers Nederland, vacaturetekst, 28 jan. 2022. </ref>.
Onder de '''Griekse vertalingen''' bekleedt de [[Septuaginta]], een Griekse vertaling van het O. T. door zeventig Joodse geleerden, de hoogste plaats. Deze ontstond in de 3e tot 2e eeuw v.C. in Alexandrië, Egypte.▼
== Goede vertalingen ==
'''Criteria.''' Een goede vertaling is in elk geval een ''nauwkeurige'' vertaling. Een ''ideale'' vertaling is een nauwkeurig én ook leesbare (voor christenen begrijpelijke) vertaling. Een tolk die een buitenlandse diplomaat vertaalt, dient diens woorden nauwkeurig te vertalen. Hij moet zo weinig mogelijk woorden weglaten of toevoegen. De woorden van de diplomaat mag hij niet vervangen door zijn eigen gedachten. Zo is het ook met de vertaling van Gods woord. Vertalingen die als hoofddoel ''leesbaarheid'' (begrijpelijkheid) hebben, lopen gevaar ''verklaring'' (opheldering) boven (woordelijke) ''vertaling'' te stellen.
'''Methode.''' Er zijn twee methoden van vertaling: woord-voor-woord vertalen of gedachte-voor-gedachte vertalen. Een nauwkeurige vertaling zal zoveel mogelijk woordelijk vertalen. De tweede methode brengt met zich dat de vertaler zijn eigen gedachten weergeeft, ook als is het met de bedoeling om de (door hem vermoede) gedachten van de schrijver weer te geven. De vertaler denkt dat hij de gedachten van de schrijver overbrengt.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=bixugyi6V6U&t=48m54s Amir Tsarfati: Bible Prophecy Roundtable with Jan Markell and Barry Stagner.] Youtube.com: Behold Israel, 2 jan, 2021. Vanaf 48 min 54 sec. gaat over betrouwbare Bijbelvertalingen. </ref>
Goede (niet volmaakte) Nederlandse vertalingen zijn onder andere:
* [[Statenvertaling]]
* [[Herziene Statenvertaling (2010)|Herziene Statenvertaling]]
* NBG51-vertaling
* [[Telos-vertaling]] (Nieuwe Testament)
Goede Engelse vertalingen zijn onder andere:
* King James Bible
* New King James Bible
* New American Standard Bible (NASB)
* English Standard Version (ESV)
== Oude vertalingen ==
▲Onder de '''Griekse vertalingen''' bekleedt de [[
Een andere Griekse vertaling is die van '''Aquila''' van Sinope, welke verloren is gegaan. Aquila, een tot het [[Jodendom]] overgegaan Griek uit Sinope in Pontus, trachtte in het begin der tweede eeuw n. C. op aansporen van de Alexandrijnse Joden, de onnauwkeurigheid van de Septuaginta door een nieuwe vertaling te verbeteren; maar deze was zo letterlijk, dat zij soms niet te begrijpen was. Zij stond bij de Joden zeer hoog aangeschreven en wordt in den [[Talmoed]] aangehaald; maar de oudste Christelijke schrijvers hechtten er geen waarde aan.
Regel 13 ⟶ 35:
Drie latere vertalingen van het Oude Testament in het Grieks worden in de Hexapla van Orlgenes vermeld; ze waren anoniem en er zijn slechts brokstukken van overgebleven.
De belangrijke '''Syrische''' ''Peshitta'' (ook gespeld ''Peshito'' of ''Peschito)''-vertaling wordt tot de tweede of zelfs tot de eerste eeuw na Christus gerekend; zeker is het, dat reeds zeer vroeg een Syrische vertaling bestond. Zij bevat al de Canonieke boeken van het Oude Testament, met uitzondering van de Kronieken, en die van het Nieuwe, behalve de laatste, nl. de 2e en 3e
[[Bestand:Vulgata.jpg|miniatuur|530x530px|Editie van de Vulgata]]
De ''Targumim'' zijn vertalingen van de grondtekst in het Aramees, gemaakt ten dienste van de voorlezing van de Schrift in de synagogen, omdat na de ballingschap het Hebreeuws minder verstaanbaar was, zelfs voor de joden in Palestina en langzamerhand door het Aramees werd verdrongen. De vertalingen ontstonden ca. 300 na Christus. Behalve van Daniël, Ezra en Nehemia, zijn ons van alle boeken van het Oude Testament zulke Aramese vertalingen bewaard gebleven.
Regel 38 ⟶ 60:
In 1523 werd in Antwerpen en kort daarop in Amsterdam een Nederduitse vertaling van het Nieuwe Testament uitgegeven naar de Hoogduitse uitgave van '''Luther''' uit 1523. In Nederland groeide door de Calvinistische reformatie de behoefte aan een leesbare Bijbel voor de bevolking van de Hollandse gewesten.
In 1526, op de 26e september, verscheen de eerste vertaling van de gehele Bijbel, welke, naar de uitgever Jacob van
In 1557 verscheen een vertaling van het Nieuwe Testament door '''Jan Utenhove''', het eerste dat uit het oorspronkelijke was vertaald. Het Nederlands was gebrekkig.
In 1558 zag te Emden, bij Steven Mirdman en Jan Gaillaert, een nieuwe vertaling, de '''Emdense Bijbel''' genaamd, het licht. Zij was door enige Nederlandse godgeleerden bewerkt naar de door de Zwitserse hervormer Zwingli en anderen vervaardigde Hoogduitse uitgave, welke te Zurich en in 1554 te Maagdenhurg was verschenen. In 1560 gaf Nicolaas Biestkens daarvan een verbeterde uitgaaf in het licht, welke herhaalde malen, in 1611, 1624 en in 1646 is herdrukt.
Regel 77 ⟶ 101:
2010 - De '''[[Herziene Statenvertaling (2010)|Herziene Statenvertaling]]''' in hedendaags Nederlands.
2020 - De [[Evangelische Bijbelvertaling (EBV)|'''Evangelische Bijbelvertaling''']] in hedendaags Nederlands. Het Nieuwe Testament is gebaseerd op de Aramese Peshitta.
== Engelse vertalingen ==
1384: Wycliffe Bible
De volgende Engelse bijbelvertalingen kenmerken zich door woordelijke vertaling:▼
1526: William Tyndale’s New Testament
1535: Coverdale Bible
1539: Cranmer Bible
1576: Breeches Bible
1583: Beza Bible
1608: Geneva Bible
1611: King James Version (KJV)
Regel 94 ⟶ 130:
1977: New American Standard Bible (NASB)
1982: [http://www.bible-researcher.com/nkjv.html New King James Version] (NKJV)
Regel 99 ⟶ 137:
2001: [http://biblia.com/books/esv/Ge English Standard Version] (ESV)
=== Woordelijke vertalingen ===
▲De ''New International Version'' (1978) is meer omschrijvend in de vertaling en daarom minder geschikt voor detailstudies van Gods Woord.
1526: William Tyndale’s New Testament
1611: King James Version (KJV)
1885: English Revised Version (RV)
1901: American Standard Version (ASV)
1952: Revised Standard Version (RSV)
1971: Revised Standard Version.
1971: New American Standard Bible (NASB)
1982: [http://www.bible-researcher.com/nkjv.html New King James Version] (NKJV)
1995: New American Standard Bible Updated Edition (NASB 1995),
2001: [http://biblia.com/books/esv/Ge English Standard Version] (ESV)
2021: [[Legacy Standard Bible]] (LSB)
== Vertalingen en bronteksten ==
De vertalingen verschillen in de brontekst waarvan ze zijn uitgegaan. Het schema hieronder toont aan welke bronteksten voor de vertalingen van het Nieuwe Testament zijn gebruikt. Velen houden de Byzantijnse (Syrische) handschriften, waarop onder meer de Statenvertaling en de Herziene Statenvertaling gebaseerd zijn, voor betrouwbaarder dan de Alexandrijnse
[[Bestand:Bijbelvertalingen - Marc Verhoeven.png|miniatuur|
'''Toelichting bij het schema links:''' Links één doorgaande kolom naar onder meer de Nederlandse Statenvertaling. Rechts een kolom die uit de linker kolom voortkomt, maar zichzelf van de oorspronkelijke afscheidt vanwege bewerking der grondteksten, daarna in twee wordt gesplitst maar onderaan weer wordt samengevoegd tot één kolom. In de linker kolom vinden we de vertalingen die hun oorsprong vinden in het Bijbelse Antiochië, vgl. Hand. 11:19-26.
Regel 118 ⟶ 179:
De rechter kolom sluit zich weer door de Nieuwe Bijbelvertaling 2004 (NBV), een gezamenlijke project van de Katholieke Bijbelstichting en het Protestantse Nederlands Bijbelgenootschap. Het is een vrucht van het streven naar oecumene.
== Wettische houding ==
Het is niet goed een wettische houding aan te nemen ten aanzien van enige vertaling (bijvoorbeeld de Statenvertaling of de King James vertaling) en het gebruik ervan als de enige juiste vertaling voor te schrijven of te eisen.
== Blijdschap om een vertaling ==
Een Bijbelvertaling is een vertaling van ''Gods Woord''. Dat woord in de eigen taal lezen of horen voorlezen is een bijzonder ervaring. De voltooiing van een vertaling is voor gelovigen, in wier taal Gods woord beschikbaar is gekomen, dan ook een reden tot blijdschap en feestvreugde. Een voorbeeld is de blijdschap bij de Kimyalstam in West-Papoea, toen zij voor het eerst bijbels in hun eigen taal in ontvangst namen<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=kPoztSsJZoQ MAF Kimyal Bijbelvertaling]. Youtube.com: MAF NEderland, 22 jan. 2013. Duur: 9 min. 58 min. </ref>.
== Meer informatie ==
[http://www.biblianeerlandica.be/ Biblianeerlandica.be], site gewijd aan
[https://www.bijbelsdigitaal.nl/ BijbelsDigitaal.nl] geeft de mogelijkheid om vertalingen naast elkaar te plaatsen en te vergelijken.
[https://www.youtube.com/watch?v=7MPyb_TQfYI Wat is de beste Nederlandse Bijbelvertaling] Youtube.com: Christelijke Apologeet, 26 sept. 2020. Duur: 19 min. 18 sec. Heldere uiteenzetting door Chris Verhagen.
[https://www.youtube.com/watch?v=JJ8V1N44lCk The MOST Accurate Bible Translation Was Just Released]. Youtube.com: Ken Ham, 16 feb. 2024. Duur: 24 min. 37 sec. Gesprek met Abner Chou, de hoofdvertaler van de [[Legacy Standard Bible]] van 2021, onder andere over goede vertaalbeginselen.
== Bronnen ==
Regel 131 ⟶ 200:
[http://nl.wikisage.org/wiki/Vertalingen_van_de_Bijbel_in_het_Nederlands Vertalingen van de Bijbel in het Nederlands], op Wikisage.org. Geraadpleegd 11 mei 2015. Hiervan is enige tekst gebruikt.
== Voetnoten ==
| |||