Bijbelvertaling: verschil tussen versies

'''Bijbelvertaling''' is het werk van het overzetten van de brontekst van de [http://www.christipedia.nl/Artikelen/B/Bijbel [Bijbel]] in een andere taal, of het resultaat van dit vertaalwerk. Er zijn verscheidene vertalingen van Gods geschreven Woord in het Nederlands. In de oudheid zijn vertalingen tot stand gebracht in het Grieks, Syrisch en Latijn.

Zodra de Bijbel verspreid werd onder de mensen die het Hebreeuws en Grieks, of één van deze talen niet verstonden, werd vanzelf een overzetting of vertaling noodzakelijk. De oudste vertalingen van het Oude Testament is de Septuaginta[[Septuagint]].

De belangrijke '''Syrische''' ''Peshitta'' (ook gespeld ''Peshito'' of ''Peschito)''-vertaling wordt tot de tweede of zelfs tot de eerste eeuw na Christus gerekend; zeker is het, dat reeds zeer vroeg een Syrische vertaling bestond. Zij bevat al de Canonieke boeken van het Oude Testament, met uitzondering van de Kronieken, en die van het Nieuwe, behalve de laatste, nl. de 2e en 3e brielbrief van JobannesJohannes, de brieven van Petrus en van Judas en de Openbaring. Het Oude Testament is uit het Hebreeuws vertaald. Deze vertaling is steeds door alle afdelingen van de Syrische gemeente als echt erkend, en verscheiden Arabische vertalingen zijn er naar gemaakt.

'''Latijnse''' vertalingen zijn er meer dan één. De bekendste Latijnse vertaling, waaraan de naam van [http://www.christipedia.nl/Artikelen/H/Hieronymus_van_Stridon[Hiëronymus van Stridon|Hiëronymus]] is verbonden, is de '''Vulgata''' (= "de algemeen verbreide; gewone, gebruikelijke, gangbare"). De Vulgata is een de oudste vertalingen van de hele Bijbel. Na 604 werd deze vertaling algemeen erkend.

In 1477 zag in Delft de eerste vertaling van het Oude Testament, zonder het boek van de Psalmen, het licht. Het eerste gedrukte Oude Testament. Deze vertaling is naar de Latijnse Vulgata gemaakt. Drie jaar later (1480) werd te Keulen het eerste volledige Nederlandse Oude Testament uitgegeven. De eerste twee verzen van deze '''Delftse Bijbel''' luiden als volgt:<blockquote>''Inden beghin sciep God hemel ende aerde. Mer die aerde was onnut ende ydel: ende donckerheden waren op die aensichten des afgronts. Ende Goods gheest was ghedraghen bouen den wateren.''</blockquote>In 1516 verscheen een andere vertaling te Antwerpen bij Nicolaas de Grave, mede naar de Vulgata. In hetzelfde jaar gaf Erasmus een Nederduitse vertaling van het Griekse Nieuwe Testament in het licht. Erasmus gaf ook een samengestelde Griekse editie van het Nieuwe Testament uit. Deze uitgave vormde onder meer de basis voor de Lutherbijbel en de Statenvertaling.

In 1526, op de 26e september, verscheen de eerste vertaling van de gehele Bijbel, welke, naar de uitgever Jacob van LiesveldtLiesvelt, bekend is onder de naam van de '''LiesveldtseLiesveltse Bijbel'''. De verklarende aantekeningen, waarvan zij voorzien was, werden de oorzaak ervan dat Van LiesveldtLiesvelt gevangen werd gezet en in 1545 werd onthoofd. De LiesveldtbijbelLiesveltbijbel verkreeg een bijzondere vermaardheid en werd het meest gebezigd, zodat deze uitgave verscheidene malen herdrukt en verbeterd werd. De laatste druk was in 1629. Lucas 18:11 in de LiesveldtbijbelLiesveltbijbel (1526) luidt:<blockquote>''Die phariseeus stont, ende badt bi hem seluen aldus, Ic dancke di god, dat ic niet en ben gelijc ander lieden, roouers, onrechtuerdige, ouerspeelders, of ooc gelijc deze tollenaer.''</blockquote>Deze Bijbel is [https://www.bijbelsdigitaal.nl/view/?mode=2&bible=liesv1542&part=1 hier] in te zien op Bijbelsdigitaal.nl.

Omdat al deze vertalingen veel te wensen overlieten, begrepen de kerken, dat het op hun weg lag, maatregelen voor een nieuwe Bijbelvertaling te nemen. Vanaf 1571 kwam deze zaak op bijna elke Synode ter sprake, maar ze bleef slepende, tot ze door de Synode van Dordrecht (1618-1619) met kracht ter hand genomen werd. Deze Nationale Synode besloot een Nederlandse vertaling uit de grondtekst te laten maken, een werk dat bijna twintig jaar later gereed kwam. In 1637 verscheen de beroemde, zogenaamde '''Staten-Bijbel''' te Leiden, bij Paulus Aertz. van Ravenstein. Dit belangrijke werk is in 1620 begonnen, in 1636 voltooid en in 1637 door de Vergadering der Staten-Generaal goedgekeurd en aanbevolen. De vertaling kreeg de naam [http://www.christipedia.nl/Artikelen/S/Statenvertaling '''[[Statenvertaling]]'''] omdat de Staten Generaal van de Verenigde Nederlanden de opdracht gaven en het project bekostigden. Deze Bijbelvertaling was eeuwenlang voor alle protestantse groeperingen dé standaarduitgave van de Bijbel.

2004 - De '''[http://www.christipedia.nl/Artikelen/N/Nieuwe_Bijbelvertaling_[Nieuwe Bijbelvertaling (2004) '''|Nieuwe Bijbel Vertaling]]'''] in modern, versimpeld Nederlands, in 'huis- tuin- en keukentaal'. Het is het resultaat van een vertaalproject van het Nederlands Bijbelgenootschap en de Katholieke Bijbelstichting. Opmerkelijk is dat de Katholieke kerk deze vertaling niet wenst te gebruiken in de liturgie.

2010 - De '''[http://www.christipedia.nl/Artikelen/H/Herziene_Statenvertaling_[Herziene Statenvertaling (2010) '''|Herziene Statenvertaling]]'''] in hedendaags Nederlands.

De vertalingen verschillen in de brontekst waarvan ze zijn uitgegaan. Het schema hieronder toont aan welke bronteksten voor de vertalingen van het Nieuwe Testament zijn gebruikt. Velen houden de Byzantijnse (Syrische) handschriften, waarop onder meer de Statenvertaling en de Herziene Statenvertaling gebaseerd zijn, voor betrouwbaarder dan de Alexandrijnse brondtekstenbronteksten, waarop onder meer de NBG-1951 vertaling en de Nieuwe BijvelvertalingBijbelvertaling 2004 gebaseerd zijn. Veel vertalers gaan ervan uit: Hoe ouder een brontekst is, des te dichter hij staat bij het origineel.

[[Bestand:Bijbelvertalingen - Marc Verhoeven.png|miniatuur|978x978px977x977px|''Vertalingen en bronteksten, volgens een voorstander van de Byzantijnse tekstfamilie die moderne vertalingen afwijst.''  |geen]]

[http://www.biblianeerlandica.be/ Biblianeerlandica.be], site gewijd aan bijbelvertalingenBijbelvertalingen.