Christipedia

Bijbelvertaling: verschil tussen versies

Pagina Overleg

Bijbelvertaling (bekijk bron)

Versie van 31 okt 2016 19:21

304 bytes verwijderd ,  7 jaar geleden
geen bewerkingssamenvatting
VisueelWikitekst
(Nieuwe pagina aangemaakt met ''''Bijbelvertaling''' is het werk van het overzetten van de brontekst van de [http://www.christipedia.nl/Artikelen/B/Bijbel Bijbel] in een andere taal, of het re...')
 
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
'''Bijbelvertaling''' is het werk van het overzetten van de brontekst van de [http://www.christipedia.nl/Artikelen/B/Bijbel [Bijbel]] in een andere taal, of het resultaat van dit vertaalwerk. Er zijn verscheidene vertalingen van Gods geschreven Woord in het Nederlands. In de oudheid zijn vertalingen tot stand gebracht in het Grieks, Syrisch en Latijn.
 
Zodra de Bijbel verspreid werd onder de mensen die het Hebreeuws en Grieks, of één van deze talen niet verstonden, werd vanzelf een overzetting of vertaling noodzakelijk. De oudste vertalingen van het Oude Testament is de Septuaginta.
 
Onder de '''Griekse vertalingen''' bekleedt de [http://www.christipedia.nl/Artikelen/S/Septuagint [Septuaginta,]], een Griekse vertaling van het O. T. door zeventig Joodse geleerden, de hoogste plaats. Deze ontstond in de 3e tot 2e eeuw v.C. in Alexandrië, Egypte.
 
Een andere Griekse vertaling is die van '''Aquila''' van Sinope, welke verloren is gegaan. Aquila, een tot het [http://www.christipedia.nl/Artikelen/J/Jodendom [Jodendom]] overgegaan Griek uit Sinope in Pontus, trachtte in het begin der tweede eeuw n. C. op aansporen van de Alexandrijnse Joden, de onnauwkeurigheid van de Septuaginta door een nieuwe vertaling te verbeteren; maar deze was zo letterlijk, dat zij soms niet te begrijpen was. Zij stond bij de Joden zeer hoog aangeschreven en wordt in den [http://www.christipedia.nl/Artikelen/T/Talmoed [Talmoed]] aangehaald; maar de oudste Christelijke schrijvers hechtten er geen waarde aan.
 
De Joodse geleerde '''Theodotion''', vertaalde ca. 150 n.C. het Oude Testament in het Grieks; of hij herzag de Septuaginta, waarbij hij zich beperkte tot het verbeteren van de onnauwkeurigheden. Zijn vertaling van het boek [http://www.christipedia.nl/Artikelen/D/Daniel_[Daniël (bijbelboek) |Daniël]] is in de plaats gekomen van die der Zeventigen.
 
'''Symmachus''' (einde 2e eeuw n.C.) vertaalde het Oude Testament in het Grieks. Zijn vertaling is evenals de Septuaginta omschrijvend (paraphrastlsch), maar zuiverder en sierlijker van taal. Zij ging uit van de Ebionieten, een sekte van Cbristelijke ketters.
Regel 34:
In Nederland bestonden er reeds lang vóór de Hervorming Historiebijbels, Levens van Jezus, Psalmvertalingen enz. Een vertaling van de Psalmen vindt men reeds ten tijde van Karel de Grote (742-814). De zogenaamde '''Rijmbijbel''' van Jacob van Maerlandt (1270) is eigenlijk een navolging van een Latijns geschrift en bevat lang niet alle boeken van de Bijbel. Deze 'Rijmbijbel' kan daarom niet als Nederlandse Bijbelvertaling meegerekend worden. De eerste bijbelvertaling in het Nederlands dagtekent uit het laatst van de Middeleeuwen.
 
In 1477 zag in Delft de eerste vertaling van het Oude Testament, zonder het boek van de Psalmen, het licht. Het eerste gedrukte Oude Testament. Deze vertaling is naar de Latijnse Vulgata gemaakt. Drie jaar later (1480) werd te Keulen het eerste volledige Nederlandse Oude Testament uitgegeven. De eerste twee verzen van deze '''Delftse Bijbel''' luiden als volgt:<blockquote>''Inden beghin sciep God hemel ende aerde. Mer die aerde was onnut ende ydel: ende donckerheden waren op die aensichten des afgronts. Ende Goods gheest was ghedraghen bouen den wateren.''</blockquote>In 1516 verscheen een andere vertaling te Antwerpen bij Nicolaas de Grave, mede naar de Vulgata. In hetzelfde jaar gaf Erasmus een Nederduitse vertaling van het Griekse Nieuwe Testament in het licht. Erasmus gaf ook een samengestelde Griekse editie van het Nieuwe Testament uit. Deze uitgave vormde onder meer de basis voor de Lutherbijbel en de Statenvertaling.
 
''Inden beghin sciep God hemel ende aerde. Mer die aerde was onnut ende ydel: ende donckerheden waren op die aensichten des afgronts. Ende Goods gheest was ghedraghen bouen den wateren.''
 
In 1516 verscheen een andere vertaling te Antwerpen bij Nicolaas de Grave, mede naar de Vulgata. In hetzelfde jaar gaf Erasmus een Nederduitse vertaling van het Griekse Nieuwe Testament in het licht. Erasmus gaf ook een samengestelde Griekse editie van het Nieuwe Testament uit. Deze uitgave vormde onder meer de basis voor de Lutherbijbel en de Statenvertaling.
 
In 1523 werd in Antwerpen en kort daarop in Amsterdam een Nederduitse vertaling van het Nieuwe Testament uitgegeven naar de Hoogduitse uitgave van '''Luther''' uit 1523. In Nederland groeide door de Calvinistische reformatie de behoefte aan een leesbare Bijbel voor de bevolking van de Hollandse gewesten.
 
In 1526, op de 26e september, verscheen de eerste vertaling van de gehele Bijbel, welke, naar de uitgever Jacob van Liesveldt, bekend is onder de naam van de '''Liesveldtse Bijbel'''. De verklarende aantekeningen, waarvan zij voorzien was, werden de oorzaak ervan dat Van Liesveldt gevangen werd gezet en in 1545 werd onthoofd. De Liesveldtbijbel verkreeg een bijzondere vermaardheid en werd het meest gebezigd, zodat deze uitgave verscheidene malen herdrukt en verbeterd werd. De laatste druk was in 1629. Lucas 18:11 in de Liesveldtbijbel (1526) luidt:<blockquote>''Die phariseeus stont, ende badt bi hem seluen aldus, Ic dancke di god, dat ic niet en ben gelijc ander lieden, roouers, onrechtuerdige, ouerspeelders, of ooc gelijc deze tollenaer.''</blockquote>In 1557 verscheen een vertaling van het Nieuwe Testament door '''Jan Utenhove''', het eerste dat uit het oorspronkelijke was vertaald. Het Nederlands was gebrekkig.
 
''Die phariseeus stont, ende badt bi hem seluen aldus, Ic dancke di god, dat ic niet en ben gelijc ander lieden, roouers, onrechtuerdige, ouerspeelders, of ooc gelijc deze tollenaer.''
 
In 1557 verscheen een vertaling van het Nieuwe Testament door '''Jan Utenhove''', het eerste dat uit het oorspronkelijke was vertaald. Het Nederlands was gebrekkig.
 
In 1558 zag te Emden, bij Steven Mirdman en Jan Gaillaert, een nieuwe vertaling, de '''Emdense Bijbel''' genaamd, het licht. Zij was door enige Nederlandse godgeleerden bewerkt naar de door de Zwitserse hervormer Zwingli en anderen vervaardigde Hoogduitse uitgave, welke te Zurich en in 1554 te Maagdenhurg was verschenen. In 1560 gaf Nicolaas Biestkens daarvan een verbeterde uitgaaf in het licht, welke herhaalde malen, in 1611, 1624 en in 1646 is herdrukt.
Regel 56 ⟶ 48:
Vele Nederlanders, en onder deze Marnix van St. Aldegonde, beijverden zlch ondertussen om vertalingen uit de oorspronkelijke Hebreeuwse en Griekse talen te leveren, welke, onder de naam van "'''oude vertaling'''", lange tijd bij de Hervormden in gebruik bleven.
 
Omdat al deze vertalingen veel te wensen overlieten, begrepen de kerken, dat het op hun weg lag, maatregelen voor een nieuwe Bijbelvertaling te nemen. Vanaf 1571 kwam deze zaak op bijna elke Synode ter sprake, maar ze bleef slepende, tot ze door de Synode van Dordrecht (1618-1619) met kracht ter hand genomen werd. Deze Nationale Synode besloot een Nederlandse vertaling uit de grondtekst te laten maken, een werk dat bijna twintig jaar later gereed kwam. In 1637 verscheen de beroemde, zogenaamde '''Staten-Bijbel''' te Leiden, bij Paulus Aertz. van Ravenstein. Dit belangrijke werk is in 1620 begonnen, in 1636 voltooid en in 1637 door de Vergadering der Staten-Generaal goedgekeurd en aanbevolen. De vertaling kreeg de naam [http://www.christipedia.nl/Artikelen/S/Statenvertaling '''[[Statenvertaling]]'''] omdat de Staten Generaal van de Verenigde Nederlanden de opdracht gaven en het project bekostigden. Deze Bijbelvertaling was eeuwenlang voor alle protestantse groeperingen dé standaarduitgave van de Bijbel.
 
Na die tijd zijn nog andere bijbelvertalingen verschenen, als van Van der Palm en van het Nieuwe Testament van Vissering en de Synodale vertaling, maar zij hebben de Staten­ Vertaling, die zich tot op heden (anno 2013) door grote nauwkeurigbeid en zuiverheid onderscheidt, niet kunnen verdringen. Niettemin ontstond er mettertijd weer behoefte aan een verbeterde vertaling in de eigentijdse taal. Nieuwe vertalingen worden vaak ondernomen met het oogmerk de jeugd in de eigentijdse taal aan te spreken en bij de kerk te houden. Eigentijdse vertalingen blijken de ongekende kerkverlating in Nederland niet tegen te kunnen houden.
Regel 78 ⟶ 70:
1972 - De Bijbel in de omgangstaal, de "'''Groot nieuws voor U'''" Bijbel.
 
2004 - De '''[http://www.christipedia.nl/Artikelen/N/Nieuwe_Bijbelvertaling_[Nieuwe Bijbelvertaling (2004) '''|Nieuwe Bijbel Vertaling]]'''] in modern, versimpeld Nederlands, in 'huis- tuin- en keukentaal'. Het is het resultaat van een vertaalproject van het Nederlands Bijbelgenootschap en de Katholieke Bijbelstichting. Opmerkelijk is dat de Katholieke kerk deze vertaling niet wenst te gebruiken.
 
2004 - Tegelijkertijd, op 15 oktober, verscheen de '''Naardense Bijbel''', een tamelijk letterlijke vertaling door de predikant Pieter Oussoren. 
 
2010 - De '''[http://www.christipedia.nl/Artikelen/H/Herziene_Statenvertaling_[Herziene Statenvertaling (2010) '''|Herziene Statenvertaling]]'''] in hedendaags Nederlands.
 
== Engelse vertalingen ==
Overgenomen van "https://www.christipedia.nl/wiki/Speciaal:MobielVerschillen/4554"