k
→43
k (→43) |
k (→43) |
||
Regel 81:
De reus Goliath werd geveld door een steen(tje) uit de slinger van David.
'''Afgehouwen werd.''' Zie ook vs. 45. "Afgehouwen", zo ook de HSV. Canis, Leidse vertaling, Utrechtse vertaling, NBG51, Naardense vertaling, NBV'04 hebben "losraakte" of iets dergelijks. WV95: "werd ... losgekapt". Het Aramese werkwoord wordt gebezigd in
'''Zonder handen.''' Zie ook vers 45. Er kwamen geen handen (van mensen) aan te pas.
Regel 113:
== 39 ==
<onlyinclude><sup>39</sup> En na u zal een ander koninkrijk opstaan, lager dan het uwe; daarna een ander, het derde koninkrijk van koper, hetwelk heersen zal over de gehele aarde. </onlyinclude>(SV)
'''Een ander koninkrijk opstaan.''' Het Medo-[[Perzische Rijk|Perzische rijk]] versloeg het Babylonische rijk en veroverde Babylon, de hoofdstad van het Babylonische rijk, in 539 v.C. De twee armen van het beeld staan wellicht voor de Meden en de Perzen; vergelijk de twee hoornen van de ram in Dan. 8. <blockquote>''Da 8:3 En ik hief mijn ogen op, en ik zag, en ziet, een ram stond voor dien vloed, die had twee hoornen, en die twee hoornen waren hoog, en de een was hoger dan de andere, en de hoogste kwam in het laatste op.'' (SV) </blockquote>'''Lager dan het uwe.''' Zilver is minder waard dan goud. Misschien het mindere op de mindere soevereiniteit van de vorsten van het Medisch-Perzische rijk: een wet van Meden en Perzen door de ene vorst uitgevaardigd kon niet door zijn opvolger worden herroepen. <ref name=":1" /> <blockquote>''Da 6:8 (6-9) Nu, o koning! gij zult een gebod bevestigen, en een schrift tekenen, dat niet veranderd worde, naar de wet der Meden en der Perzen, die niet mag wederroepen worden.'' (SV)</blockquote><blockquote>''Es 8:8 Schrijft dan gijlieden voor de Joden, zoals het goed is in uw ogen, in des konings naam, en verzegelt het met des konings ring; want het schrift, dat in des konings naam geschreven, en met des konings ring verzegeld is, is niet te wederroepen.'' (SV)</blockquote>'''Daarna een ander, het derde koninkrijk van koper.''' In 330 v.C. hield het Perzische rijk op te bestaan
Het Aramese woord is hier vertaald als "koper", "nechash" betekent "kopererts" òf "brons"<ref>Roger Liebi, ''Weltgeschichte im Visier des Propheten Daniel''. (Bielefeld, Duitsland: Christliche Literatur-Verbreitung, 2009), blz. 48. </ref>.
Koper is minder waard dan zilver. Het mindere ziet wellicht op de fragmentatie van het rijk na de dood van Alexander de Grote in 323 v.C.<ref name=":1" /> ▼
▲Koper is minder waard dan zilver. Het mindere ziet wellicht op de fragmentatie van het rijk na de dood van Alexander de Grote in 323 v.C.<ref name=":1" /> Dit rijk had minder heerlijkheid dan het voorafgaande.
'''De gehele aarde.''' 'Aarde', in het Aramees hier ''ara'', vgl. Hebreeuws ''eretz''. Luther: "over alle land". Het rijk strekte zich uit over delen van drie continenten (Europa, Afrika en Azië). ▼
▲'''De gehele aarde.''' 'Aarde', in het Aramees hier ''ara'', vgl. Hebreeuws ''eretz''. Luther: "over alle land". Het rijk strekte zich enorm uit, over delen van drie continenten (Europa, Afrika en Azië): Macedonië, Griekenland, Klein-Azië, Syrië, Israël, Egypte, Tweestromenland, Perzië, Afghanistan, en een deel van Indië, in dit land tot de rivier Indus.
[[Bestand:Grieks-Macedonische rijk - Alexander de Grote (Access Foundation).jpg|geen|miniatuur|940x940px|Het Griekse rijk van Alexander de Grote]]
== 40 ==
<onlyinclude><sup>40</sup> En het vierde koninkrijk zal hard zijn, gelijk ijzer; aangezien het ijzer alles vermaalt en verzwakt; gelijk nu het ijzer, dat zulks alles verbreekt, [alzo] zal het vermalen en verbreken. </onlyinclude>(SV)
'''Het vierde koninkrijk.''' Het Romeinse rijk. Terwijl het Griekse rijk allengs verviel, breidde het Romeinse rijk zich onstuitbaar uit. Vanaf 40 v.C. werden de laatste overblijfselen van het Griekse rijk veroverd.
De twee benen van het beeld stellen wellicht het Oost- en West-Romeinse rijk voor, die in 395 na Christus door splitsing van het rijk ontstonden.
'''Gelijk ijzer; aangezien het ijzer alles vermaalt en verzwakt.''' De Romeinen hadden een buitengewoon sterk leger, waarmee het ene na het andere koninkrijk werd onderworpen. Wie tegenstand bood, werd gruwelijk 'vermaald'.
Het vierde koninkrijk wordt voorgesteld door twee benen. Rond 395 na Christus werd het rijk in tweeën gedeeld en ontstonden het Oost-Romeinse Rijk en het West-Romeinse Rijk.
== 41 ==
<onlyinclude><sup>41</sup> En dat gij gezien hebt de voeten en de tenen, ten dele van pottenbakkersleem, en ten dele van ijzer, dat zal een gedeeld koninkrijk zijn, doch daar zal van des ijzers vastigheid in zijn, ten welken aanzien gij gezien hebt ijzer vermengd met modderig leem; </onlyinclude>(SV)
'''Dat zal een gedeeld koninkrijk zijn.''' Zie ook vs. 42: "dat koninkrijk". Dit koninkrijk wordt onderscheiden van het homogeen ijzeren vierde rijk.
Er wordt niet gesproken van een 'ander koninkrijk' noch wordt er een volgnummer als 'derde' of 'vierde' gegeven. Sommige uitleggers denken dan ook dat dit vijfde koninkrijk een voorzetting of herstelde versie is van het vierde, een eindtijdse vorm van het vierde rijk.
'''De voeten en de tenen.''' De benen zijn geheel van ijzer (33).
Regel 144 ⟶ 151:
Sommigen zien in het aantal van tien koningen een teken van verdeeldheid. Maar van de tien koningen wordt gezegd:<blockquote>''Opb 17:13 Dezen hebben enerlei bedoeling en geven hun macht en gezag aan het beest.'' (Telos)</blockquote>Misschien mogen we zeggen dat het rijk een federatief of semi-federatief karakter heeft, zoals de Europese Unie.
'''Dat koninkrijk.''' Zie vs. 41 voor commentaar.
'''Ten dele hard, en ten dele broos.''' Sterk en zwak tegelijk.
Regel 149 ⟶ 158:
== 43 ==
<onlyinclude><sup>43</sup> En dat gij gezien hebt ijzer vermengd met modderig leem, zij zullen zich [wel] door menselijk zaad vermengen, maar zij zullen de een aan den ander niet hechten, gelijk als zich ijzer met leem niet vermengt. </onlyinclude>(SV)
'''Door menselijk zaad vermengen.'''
1. Door verzwagering, door gemengde huwelijken, uit ethnisch en cultureel verschillende groepen. Deze uitlegging is het meest waarschijnlijk. Vandaar deze vertaling: <blockquote>''Da 2:43 Dat gij gezien hebt ijzer vermengd met kleiachtig leem, betekent: zij zullen zich door <u>huwelijksgemeenschap</u> vermengen, maar met elkander geen samenhangend geheel vormen, zoals ijzer zich niet vermengt met leem.'' (NBG51) </blockquote>Een commentator wijst op een historische vermenging: "Zeer opmerkelijk is het, dat de voeten met de tenen aan het beeld eensdeels van leem zijn. Toen de Duitsers en Slaven ten tijde der volksverhuizing in het Romeinse rijk inrukten, deels op hun grond, deels ook in de plaats, die het in de wereldgeschiedenis innam, verzwagerden zich hun vorsten met Romeinse families. Keizer Karel stamde uit een Romeins huis af, en bijna ter zelfder tijd hebben zich de Duitse keizer Otto II en de Russische grootvorst Wladimir met dochters van Oost-Romeinse keizers verbonden. Dit was van grote betekenis voor de verhouding der nakomende volken in ‘t algemeen; zij hebben geen nieuw rijk gesticht, maar slechts het Romeinse voortgezet, en tot op de tegenwoordige dag ligt aan alle staatsinrichtingen het ijzer, het Romeinse ten grondslag. Zo blijft het tot aan het einde van de gehele wereldmacht, totdat zij eindelijk uitloopt in tien heerschappijen, die ... men evenmin nu reeds zou kunnen aanwijzen, als wanneer men de wederkomst van Christus op morgen of overmorgen wilde stellen; intussen zullen wij later zien, hoe de geschiedenis van de tegenwoordige tijd op dat einde heenwijst."<ref>Aangehaald in Karl August Dächsel; F. P. L. C. van Lingen; H. van Griethuijsen, Antz. et al, ''Bijbel, of De geheele Heilige Schrift, bevattende al de kanonieke boeken van het Oude en Nieuwe Testament (volgens de Staten-overzetting): met in den tekst ingelaschte verklaringen en aanmerkingen van de beroemdste godgeleerden uit alle tijden'' (Kampen: Bos, 1893-1901), commentaar op Dan. 2:43. De aangehaalde tekst, die qua spelling is gemoderniseerd op Christipedia, is van Emile Guers (19e eeuw) dan wel [[Karl August Dächsel]] (19e eeuw).</ref>▼
Een andere commentator<ref>Roger Liebi, ''Weltgeschichte im Visier des Propheten Daniel''. (Bielefeld, Duitsland: Christliche Literatur-Verbreitung, 2009), blz. 49-50. </ref> ziet hierin een verwijzing naar de barbaarse hordes, die aan het einde van de 4e en het begin van de 5e eeuw vanuit het noorden en oosten Romeins grondgebied binnendrongen. Ze verzwakten het rijk en vormden geleidelijk afzonderlijke koninkrijken binnen de helft van het Romeinse grondgebied. Een eenheid, een samenhang was er niet.
▲Een commentator wijst op een historische vermenging: "Zeer opmerkelijk is het, dat de voeten met de tenen aan het beeld eensdeels van leem zijn. Toen de Duitsers en Slaven ten tijde der volksverhuizing in het Romeinse rijk inrukten, deels op hun grond, deels ook in de plaats, die het in de wereldgeschiedenis innam, verzwagerden zich hun vorsten met Romeinse families. Keizer Karel stamde uit een Romeins huis af, en bijna ter zelfder tijd hebben zich de Duitse keizer Otto II en de Russische grootvorst Wladimir met dochters van Oost-Romeinse keizers verbonden. Dit was van grote betekenis voor de verhouding der nakomende volken in ‘t algemeen; zij hebben geen nieuw rijk gesticht, maar slechts het Romeinse voortgezet, en tot op de tegenwoordige dag ligt aan alle staatsinrichtingen het ijzer, het Romeinse ten grondslag. Zo blijft het tot aan het einde van de gehele wereldmacht, totdat zij eindelijk uitloopt in tien heerschappijen, die ... men evenmin nu reeds zou kunnen aanwijzen, als wanneer men de wederkomst van Christus op morgen of overmorgen wilde stellen; intussen zullen wij later zien, hoe de geschiedenis van de tegenwoordige tijd op dat einde heenwijst."<ref>Aangehaald in Karl August Dächsel; F. P. L. C. van Lingen; H. van Griethuijsen, Antz. et al, ''Bijbel, of De geheele Heilige Schrift, bevattende al de kanonieke boeken van het Oude en Nieuwe Testament (volgens de Staten-overzetting): met in den tekst ingelaschte verklaringen en aanmerkingen van de beroemdste godgeleerden uit alle tijden'' (Kampen: Bos, 1893-1901), commentaar op Dan. 2:43. De aangehaalde tekst, die qua spelling is gemoderniseerd op Christipedia, is van Emile Guers (19e eeuw) dan wel [[Karl August Dächsel]] (19e eeuw).</ref>
In de moderne Europese Unie zijn veel immigranten en asielzoekers binnengelaten. Dit heeft geleid tot een 'multiculturele' samenleving met een gebrekkige integratie.
2. Door vermenging van etnisch en cultureel verschillende groepen. Huwelijken zijn niet noodzakelijk voor de vermenging waar dit vers 43 van spreekt. De West-Europese bevolking vermengt zich al decennia met arbeidsmigranten en asielzoekers, in het bijzonder uit het Islamitische Midden-Oosten. Tegen deze duiding kan men opmerken dat de uitdrukking "door menselijk zaad" doet toch denken aan vermenging door geslachtsgemeenschap. Hierop echter kan men antwoorden dat "menselijk zaad" betekent: menselijke nakomelingen. Denk aan 2e en latere generaties van immigranten, die slechts ten dele integreren en vasthouden aan hun nationale identiteit. In 2022 zag men dit in Nederland bij Marokkanen in verband met de wereldkampioenschappen voetbal. ▼
▲2. Door vermenging van etnisch en cultureel verschillende groepen. Huwelijken zijn niet noodzakelijk voor de vermenging waar dit vers 43 van spreekt. De West-Europese bevolking vermengt zich al decennia met arbeidsmigranten en asielzoekers, in het bijzonder uit het Islamitische Midden-Oosten. Tegen deze duiding kan men opmerken dat de uitdrukking "door menselijk zaad" doet toch denken aan vermenging door geslachtsgemeenschap. Hierop echter kan men antwoorden dat "menselijk zaad" betekent: menselijke nakomelingen. Denk aan 2e en latere generaties van immigranten, die slechts ten dele integreren en vasthouden aan hun nationale identiteit. In 2022 zag men dit in Nederland bij Marokkanen in verband met de wereldkampioenschappen voetbal. Hiertegen kan men opwerpen dat niet alleen 2e en volgende generaties slecht mengen met de inheemse bevolking, maar ook mensen van de 1e generatie.
'''Gelijk als ijzer met leem niet vermengt.''' De ene groep mensen is als ijzer, de andere groep als leem. Hun vermenging geeft geen hechte eenheid. Ze is geen volkomen integratie.
Regel 177 ⟶ 188:
God ziet de rijken van het beeld als één geheel. De steen is van een andere orde; hij is geen metaal of leem. De steen is geen brok van het beeld, maar komt van elders, van een berg, van boven. <blockquote>''Joh 8:23 En Hij zei tot hen: U bent van beneden, Ik ben van boven; u bent van deze wereld, Ik ben niet van deze wereld.'' (Telos) </blockquote><blockquote>''Joh 18:36 Jezus antwoordde: Mijn koninkrijk is niet van deze wereld. Als mijn koninkrijk van deze wereld was, zouden mijn dienaars hebben gestreden, opdat Ik niet aan de Joden zou worden overgeleverd; maar nu is mijn koninkrijk niet van hier.'' (Telos)</blockquote>
Er is in feite sprake van ''twee'' bergen. Van de ene berg wordt een steen losgehakt, losgemaakt, waarna deze steen een tweede berg wordt, die de hele aarde vervuld.
'''Zonder handen afgehouwen.''' Zie vs. 34.
Regel 189 ⟶ 202:
<onlyinclude><sup>46</sup> Toen wierp koning Nebukadnezar zich met het gezicht [ter aarde] en hij aanbad Daniël. En hij beval dat men hem een offergave en aangenaam [reukwerk] zou brengen. </onlyinclude>(SV)
Vergelijk: <blockquote>''Opb 3:9 Zie, Ik geef enigen uit de synagoge van de satan, die zeggen dat zij Joden zijn en het niet zijn, maar liegen; zie, Ik zal maken dat zij komen en zich neerbuigen voor uw voeten en erkennen dat Ik u heb liefgehad.'' (Telos)</blockquote>
== 47 ==
<onlyinclude><sup>47</sup> De koning gaf Daniel ten antwoord: In waarheid, uw God is de God der goden en de Heer der koningen, en Hij openbaart verborgenheden: daarom hebt gij deze verborgenheid kunnen openbaren. </onlyinclude>(SV)
'''In waarheid, uw God is de God der goden en de Heer der koningen, en Hij openbaart verborgenheden.''' De koning erkent de grootheid en het gezag van de God van Daniël. Hij is groter dan de goden van Babel.
== 49 ==
Regel 194 ⟶ 211:
'''Hij.''' D.i. de koning.
'''Stelde Sadrach enz.''' Dit lijkt op 'vriendjespolitiek', maar het was Gods loon voor de trouw (wat een verdienste is) van deze knapen. Bovendien, zij hadden op die hoge positie een mogelijkheid om de belangen van de Joden te behartigen en het geloof aan de ware God uit te dragen.
'''De bediening van het landschap van Babel.''' Het bestuur van de provincie van Babel.
Regel 201 ⟶ 218:
== Nabeschouwing ==
Er zijn overeenkomsten met de vier rijken genoemd in Dan. 7. Er worden vijf opeenvolgende rijken voorgesteld:
# het Nieuw-Babylonische rijk;
# het Medo-Perzische rijk;
# het Griekse rijk;
# het Romeinse Rijk;
# het laatste wereldrijk.
Sommigen houden het op vier rijken, waarbij zij het vijfde rijk als de voortzetting en/of de herstelde variant van het Romeinse rijk zien.
== Bronnen ==
Roger Liebi, ''Weltgeschichte im Visier des Propheten Daniel''. Bielefeld (Duitsland): Christliche Literatur-Verbreitung, 2009. Pagina's: 128.
Roger Liebi, ''Das Buch Daniel'', hoofdstukken 1 t/m 3 (juni 2013). Transcript van een toespraak.
== Voetnoten ==
| |||