k
geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
De '''geschiedenis van Egypte''' betreft hier de tijd ca. 3000 v.C. - 1921 n.C. Zie voor de latere geschiedenis (1922 en later) het artikel [[Egypte]].
'''Pre-historie.''' Tot ca. 3000 v.C. is de pre-historie of predynastieke periode van [[Egypte]]. Een (wereldse) indeling is deze:
* Prehistorisch Egypte tot Badari-cultuur (tot ca. 5000 v.Chr.)
* Badaricultuur (ca. 5000-4000 v.Chr.)
* Naqadacultuur (ca. 4000-3100 v.Chr.)
** Naqada I of Amratische periode (ca. 4000-3500 v.Chr.)
** Naqada II of Gerzeïsche periode (ca. 3500-3300 v.Chr.)
** Proto-dynastieke periode, Naqada III of dynastie 0 (ca. 3300-3000 v.Chr.)
'''Historische hoofdperioden.''' De geschiedenis van Egypte kan in vier hoofdperioden worden verdeeld:
# Grieks-Romeinse periode (332 v.C - 628 n.C.)
# Vroeg-islamitisch Egypte (639 - 1867)
# Moderne Egypte (1882 - heden)
== Oude Egypte (ca. 3000 - 332 n.C.) ==
Het Oude Egypte wordt ook wel faraonisch Egypte genoemd. De periode ook wel gedateerd: ca. 3032–332 v.C. -
=== Indeling ===
De tijd van het Egypte van de oudheid kan als volgt worden verdeeld:
* Vroeg-dynastieke periode: 1e–3e dynastie (ca. 2920 - 2770 v.C.)
* Oude Rijk: 4e–6e dynastie (ca. 2575 - 2465 v.C.)
* Eerste tussenperiode: 7e–10e dynastie (ca. 2150 - 2040 v.Chr.)
* Middenrijk: 11e–12e dynastie (ca. 2040 - 1783 v.Chr.)
* Tweede tussenperiode: 13e–17e dynastie (ca. 1783 - 1550 v.Chr.)
* Nieuwe Rijk: 18e–20e dynastie (ca. 1550 - 1070 v.Chr.)
* Derde tussenperiode: 21e–24e dynastie (ca. 1070 - 712 v.Chr.)
* Late periode: 25e–31e dynastie (712 - 332 v.C.)
=== Vroeg-dynastieke periode: 1e - 3e dynastie (ca. 3000 - 2575 v.C.) ===
De vroeg-dynastieke periode is de periode van de 1<sup>e</sup> tot de 3<sup>e</sup> dynastie. Ook wel gedateerd: ca. 3032-2639 v.C.
* 1e dynastie van Egypte (ca. 2920 - 2770 v. Chr)
* 2e dynastie van Egypte (ca. 2770 - 2649 v.Chr.)
* 3e dynastie van Egypte (ca. 2649 - 2575 v.Chr.)
De koninkrijken van Opper-Egypte en Beneden-Egypte worden verenigd door koning Narmer (of Menes), de eerste koning of farao van het Oude Egypte. Hij maakt van Memphis de hoofdstad. De farao’s, de koningen van het Oude Egypte, werden beschouwd als goden. In de 27e eeuw v.C. wordt de eerste piramide gebouwd.
=== Oude rijk: 4e - 6e dynastie (2575 - 2150 v.C.) ===
Het tijdvak van het Oude Rijk omvat de 3<sup>e</sup> of 4<sup>e</sup> tot de 6<sup>e</sup> dynastie. Ook wel gedateerd: 2639-2216 v.C.
* 4e dynastie van Egypte (ca. 2575 - 2465 v.Chr.)
* 5e dynastie van Egypte (ca. 2465 - 2323 v.Chr.)
* 6e dynastie van Egypte (ca. 2323 - 2150 v.Chr.)
Het is de periode van de Piramides.
=== Eerste tussenperiode: 7e–10e dynastie (ca. 2150 - 2040 v.Chr.) ===
Ook wel gedateerd: 2216-2040 v.C.
* 7e dynastie van Egypte,
* 8e dynastie van Egypte (ca. 2150 - 2134 v.Chr.)
* 9e dynastie van Egypte,
* 10e dynastie van Egypte (ca. 2134 - 2040 v.Chr.)
Kenmerk: uiteenvallen van het centrale gezag van de farao. De welvaart nam af. De 9<sup>e</sup> en 10<sup>e</sup> dynastieën regeren vanuit de hoofdstad Heracleopolis.
=== Middenrijk: 11e–12e dynastie (ca. 2040 - 1783 v.Chr.) ===
* 11e dynastie van Egypte (ca. 2040 - 1991 v.Chr.)
* 12e dynastie van Egypte (1991 - 1783 v.Chr.)
Ca. 2040 v.Chr. verovert de Thebaanse heerser Nebhetepre Mentuhotep de noordelijke provincies, waardoor Egypte weer een eenheid wordt. Hiermee begint het Middenrijk.
=== Tweede Tussenperiode (13e–17e dynastie) (ca. 1783 - 1550 v.Chr.) ===
Of ook wel gedateerd: ca. 1793-1550 v.C. [[Bestand:Egypte en noordelijke rijken 1600-1200-kaart Access Foundation.jpg|miniatuur|1024x1024px|''Egypte in de late bronstijd (1600-1200 v.C.)'']]
* 13e dynastie van Egypte (ca. 1783 - na 1640 v.Chr.)
* 14e dynastie van Egypte (contemporain met 13e en 15e dynastie)
* 15e dynastie van Egypte (ca. 1640 - 1532 v.Chr.)
* 16e dynastie van Egypte (contemporain met 15e dynastie)
* 17e dynastie van Egypte (ca. 1640 - 1550 v.Chr.)
De Tweede Tussenperiode wordt gekenmerkt door de teloorgang van de gecentraliseerde staat en de overheersing van de Hyksos, een Semitische stam. Het noorden van Egypte is onderworpen aan de Hyksos, terwijl het zuiden in handen van de Egyptenaren is.
=== Nieuwe Rijk: 18e–20e dynastie (ca. 1550 - 1070 v.Chr.) ===
* 18e dynastie van Egypte (ca. 1550 - 1307 v.Chr.)
* 19e dynastie van Egypte (ca. 1307 - 1196 v.Chr.)
* 20e dynastie van Egypte (ca. 1196 - 1070 v.Chr.)
De Hyksos zijn verdreven. De 18<sup>e</sup> dynastie kent veel beroemde farao's, waaronder Amenhotep I, II en III, Thoetmosis I, II, III en IV, Hatsjepsoet, Achnaton, Toetanchamon, Ay en Horemheb.
Thoetmosis I (18e dynastie) liet de pasgeboren jongetjes van het volk Israël in de nijl werpen.
Thoetmosis III (18e dynastie) wilde Mozes arresteren. Mozes vluchtte naar Midian.
Amenhotep II (Amenophis II, 18e dynastie), die regeerde van ca. 1428-1397 v.C, is vermoedelijk de farao tijdens de uittocht van Israel geweest.
Ramses II, de 3e farao van de 19e dynastie, regeert van 1290-1224.
=== Derde Tussenperiode: 21e–24e dynastie (ca. 1070 - 712 v.Chr.) ===
Of "Derde Tussentijd".
* 21e dynastie van Egypte (ca. 1070 - 945 v.Chr.)
* 22e dynastie van Egypte (ca. 945 - 712 v.Chr.)
* 23e dynastie van Egypte (ca. 828 - 712 v.Chr.)
* 24e dynastie van Egypte (ca. 724 - 712 v.Chr.)
Het is een woelige periode, waarin de oorlogen en heersers elkaar in snel tempo opvolgen.
ca. 750 v.C.<ref name=":0">[https://www.ancient.eu/timeline/ Ancient History Encyclopedia], Ancient.eu. Geraadpleegd 29 april 2020.</ref> Koning Kashta van het koninkrijk [[Koesj]] neemt Egypte in<ref name=":0" />.
Regel 35 ⟶ 108:
747 - 721 v.C.<ref name=":0" />, of 747-716<ref name=":1">Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/25e_dynastie_van_Egypte</ref>. Koning Piye van Koesj de opvolger van Kashta, verovert Egypte<ref name=":0" />.
=== Late periode: 25e–31e dynastie (712 - 332 v.C.) ===
* 25e dynastie van Egypte (ca. 712 - 664 v.Chr.)
* 26e dynastie van Egypte (664 - 525 v.Chr.)
* 27e dynastie van Egypte (525 - 404 v.Chr.)
* 28e dynastie van Egypte (404 - 399 v.Chr.)
* 29e dynastie van Egypte (399 - 380 v.Chr.)
* 30e dynastie van Egypte (380 - 343 v.Chr.)
* 31e dynastie van Egypte (343 - 332 v.Chr.)
721 - 707 v.C.<ref name=":0" />, of 716 - 702<ref name=":1" />. Koning Shabaka van Koesj, die Piye opvolgt, breidt zijn heerschappij over Egypte uit.<ref name=":0" /> Shabaka wordt gerekend tot de 25e dynastie van Egypte. Met hem begint de ''Late periode'' in de geschiedenis van Egypte.
669 v.C. - Assyriers onder Assurbanipal veroveren Egypte en krijgen de heerschappij. De farao van de 25<sup>e</sup> dynastie vlucht naar Ethiopië.
Regel 43 ⟶ 126:
525-400 v.C. – Eerste periode van Perzische overheersing over Egypte. In 525 v.C. veroveren de Perzen het land. Tijdens deze periode van overheersing is Egypte een satrapie van het Perzische Rijk.
== Grieks-Romeinse periode (332 v.C - 628 n.C.) ==
=== Indeling ===
* Macedonisch Egypte en Ptolemeïsche rijk (332 - 30 v.C.)
* Romeins en Byzantijns Egypte (30 v.Chr. - 619 AD)
* Sassanidisch Egypte (619-628)
=== Macedonisch Egypte en Ptolemeïsche rijk (332 - 30 v.C.) ===
'''332 v.C.''' Alexander de Grote verovert Egypte en sticht Alexandrië. Hij laat zich tot farao van Egypte uitroepen. In Egypte meende hij te horen dat hij de zoon van een god (Zeus) was. Alexander stichtte een nieuwe stad aan de rand van Egypte, die naar hem genoemd werd: Alexandrië.
Na de dood van Alexander in 323 heerst de Macedonische dynastie der Ptolemaeën over Egypte van 305 v.C. tot 30 v.C.: het Ptolemeïsche tijdperk (332-30 v.Chr.). De Ptolemaeën stammen af van Ptolemaeus I Soter I, één van Alexanders generaals.
=== Romeins en Byzantijns Egypte (30 v.Chr. - 619 AD) ===
30 v.C. – Egypte komt onder Romeinse heerschappij. Koningin Cleopatra VII berooft zichzelf van het leven nadat het Romeinse leger van Octavianus haar strijdkrachten had verslagen.
Regel 63 ⟶ 154:
629 - Keizer Herakleios herstelt het Byzantijnse gezag.
== Vroeg-islamitisch Egypte (639 - 1867) ==
=== Indeling ===
* Vroeg-islamitisch Egypte - Egypte tijdens de Arabische Tijd (639-1517)
** Omajjaden - dynastie in het Arabische Rijk (628 - 750)
** Kalifaat van de Abbasiden (750 - 969)
** Kalifaat van de Fatimiden (969-1161)
** Ajjoebiden (1161-1250)
** Mammelukken (1250-1517)
* Ottomaans Egypte - Egypte tijdens de Ottomaanse tijd (1517-1867)
'''639.''' Invasie door het Arabisch-islamitische rijk. Dan begint de geschiedenis van Egypte als een overwegend islamitisch land met een belangrijke christelijke minderheid, die tot de moderne tijd voortduurt. Kalief Omar verovert Egypte in 639-642.
725-773 – Koptische opstanden. De Kopten, de meerderheid van de bevolking, proberen in zes opstanden tussen 725 en 773 zich van het Arabische juk te ontdoen.
Regel 78 ⟶ 181:
1859-1869 – Bouw van het Suez-kanaal.
== Moderne Egypte (1882-heden ==
=== Indeling ===
* Egypte onder Britse overheersing (1882-1952)
* Egypte onder Vrije Officieren en Nasser (1952-1970)
* Egypte onder Sadat (1970-1981)
* Egypte onder latere presidenten (1981 - heden)
1882 – Britse troepen krijgen het bewind over Egypte.
Regel 84 ⟶ 196:
Zie voor de latere geschiedenis (1922 en later) het artikel [[Egypte]].
== Bron ==
[https://nl.wikipedia.org/wiki/Egypte Egypte], nl.wikipedia.nl. Tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 3 mei 2020.
== Voetnoten ==
| |||