Geschiedenis van Israël/1948-1999: verschil tussen versies

k
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 6:
 
=== 1948 ===
'''14 mei 1948: stichting van de staat Israël.''' De Joodse staat 'Israël' wordt uitgeroepen door David Ben Goerion. Dit gebeurt na bijna 2000 jaar na de verwoesting van Jeruzalem in 70 na Chr. en de daaropvolgende verstrooiing van de Joden, en na 55 jaar van zionistische activiteiten, 50 jaar na het eerste zionistische congres in Basel (1897). David Ben Goerion wordt de eerste premier.
 
'''15 mei - 10 juni 1948: Israëlische onafhankelijkheidsoorlog'''. NaDe hetstaat uitroepenis vannauwelijks geboren, of de staateerste Israëloverlevingsoorlog gaanbreekt opuit, tegen de gecombineerde aanvallen van zes Arabische legers (zie kaart). Op 15 mei 1948 gaan verscheidene Arabische landen (Egypte, Syrië, Irak en Libanon) tot de aanval over. Bij het begin van de oorlog is 35% van de Joodse bevolking in het land geboren. Tel Aviv is de enige stad met meer dan 100.000 inwoners.
[[Bestand:1948 Arab Israeli War - May 15-June 10.svg|gecentreerd|miniatuur|904x904px|''Arabische aanvallen in de periode 15 mei - 10 juni 1948'']]
In de bloedige Onafhankelijkheidsoorlog verliest 1% van de Joodse bevolking het leven.
Jordanië bezet een groot deel van het historische Samaria en Juda; de Joden worden er verdreven. Ook uit de oude stad van Jeruzalem worden Joden verdreven. De bezetting door Jordanië van Oost-Jeruzalem en de [[Westoever]] zou tot 1967 duren.
 
Op 10 maart 1949 wordt Eilat bevrijd.
In de bloedige Onafhankelijkheidsoorlog verliest 1% van de Joodse bevolking het leven.
 
Jordanië bezet een groot deel van het historische Samaria en Juda; de Joden worden er verdreven. Ook uit de oude stad van Jeruzalem worden Joden verdreven. De bezetting door Jordanië van Oost-Jeruzalem en de [[Westoever]] zou tot 1967 duren.
 
De 'onafhankelijkheidsoorlog' eindigt in de overwinning door Israël.
 
De bezetting door Jordanië van Oost-Jeruzalem en de [[Westoever]] zou tot 1967 duren.
 
=== 1949 ===
Regel 39 ⟶ 45:
'''mei 1967''': Egypte sluit de Straat van Tiran af, de doorgang voor Israëlische schepen naar Azië. Dit is funest voor de economie Israël. Egypte zendt vervolgens 100.000 Egyptische soldaten en 950 tanks naar de grens van Israël.
[[Bestand:1967 Klaagmuur ramshoorn.jpg|miniatuur|''Foto: Rabbijn Shlomo Goren blaast op de ramshoorn bij de bevrijding van de klaagmuur in 1967.'']]
'''5-10 juni 1967: de Zesdaagse Oorlog''', de derdetweede Israëlisch-Arabische oorlog. Arabische staten dreigden de Joodse staat te vernietigen. In deze oorlog herovert Israël Oud-Jeruzalem, Judea & Samaria (Westoever), Gaza, Sinaï en de Golanhoogte.
 
Israël ziet zich genoodzaakt de aanval te openen. Op 5 juni opent Israël de aanval op Egypte en Syrië. Van Arabische zijde zijn in de oorlog gewikkeld Egypte, Syrië, Jordanië en Irak. De oorlog duurt zes dagen (5 tot 10 juni) en wordt dan ook bekend als de Zesdaagse Oorlog of Juni-oorlog. De strijd was bitter, doch Israël wint deop alle oorlogfronten en verovert grote stukken land:
* Oost-Jeruzalem met de tempelberg, die nog in Arabische handen waren
* de Westoever: het gehele gebied ten westen van de Jordaan, ontnomen aan Jordanië
Regel 48 ⟶ 54:
* de hoogvlakte van Golan, ontnomen aan Syrië
* twee Saoedische eilandjes
Op de derde dag van deze Zesdaagde Oorlog, 7 juni, wordt het oude stadsdeel van Jeruzalem veroverd. Jeruzalem is weer één. De zoetste overwinning is de bevrijding van de tempelberg en de Klaagmuur. Joodse soldaten huilen voor de Klaagmuur.
 
<Youtube width="600" height="480">l17p0fTNvf0?rel=0</youtube><BR>
Regel 57 ⟶ 63:
''Israëlische soldaten bevrijden de Oude Stad.'' 
 
De Israëlische regering verklaart formeel: Jeruzalem zal de ondeelbare hoofdstad van de Joodse staat Israël zijn.
 
De Golanvlakte wordt op Syrië veroverd. Tijdens de felle gevechten om de Golan verliezen ongeveer 500 Israëlische soldaten het leven. Op 10 juni om 18.30 uur kondigt Israël een staakt-het-vuren af.
Regel 88 ⟶ 94:
David-Ben Goerion overlijdt.
 
'''Oktober6 — 24 oktober 1973''': '''Jom Kippoeroorlog.''' De Egyptische en Syrische legers zetten op Verzoendag (Jom Kippoer), de heiligste dag van de Joodse kalender, een verrassingsaanval in. Het offensief veegde Israël bijna van de kaart. Israël overleefde echter.
 
Op 7 oktober brengt de Israëlische marine zonder eigen verlies vijf Syrische schepen tot zinken tijdens de Slag om Latakia. Daarna bleef de Syrische marine de rest van het conflict in de haven.
Regel 111 ⟶ 117:
Met de overwinning van de Likoed-partij onder Menachem Begin komt een einde aan de periode van een socialistisch zionisme (1882-1977)<ref name=":0">Daniel Krygier, [https://brabosh.com/2018/03/01/pqpct-grf/ Israël – succesvol in neergaand Midden-Oosten], artikel op Brabosh.com, 1 maart 2018. Naar [http://www.jewishpress.com/indepth/opinions/israel-a-successful-powerhouse-in-the-collapsing-middle-east/2018/01/18/ een artikel] van Daniel Krygier ''“Israel – A Successful Powerhouse in the Collapsing Middle East''” van 18 januari 2018 op de site van The Jewish Press.</ref>.
 
'''17 mei 1977''': Premier Menachim Begin bezoekt de nederzetting Kedumim en verklaart: “Wij staan hier op de grond van het bevrijde Israël.”
 
juli: Premier Begin verleent volledige wettige status aan de nederzetting in Kadum, die nauwelijks 100 Joodse bewoners telt, die in mobil homes en stacaravans wonen. Langzaam zal Kadum de stad Kedumim worden. In 2016 zal de stad ca. 4.510 tellen<ref name=":1" />.
 
'''19 november 1977.''' De Egyptische president Anwar Sadat bezoekt Israël. Anderhalf jaar later zouden Egypte en Israël een vredesverdrag tekenen.
 
=== 1978 ===
In 1978 tekenen Israël en Egypte de akkoorden van Camp David. Hiermee erkende Egypte het bestaansrecht van Israël, terwijl Israël de in 1967 veroverde Sinaï-woestijn teruggaf.
 
=== 1979 ===
'''26 maart 1979'''. Egypte en Israël sluiten een vredesverdrag.
 
== Jaren '80 ==
Regel 161 ⟶ 172:
 
=== 1994 ===
'''26 oktober: vredesverdrag met [[Jordanië]]'''. Het vredesakkoord tussen Jordanië en Israël was na Israëls akkoord met Egypte het tweede en tot anno 20162017 nog altijd laatste vredesakkoord van Israël met een Arabisch land.
 
december: Yitzhak Rabin en Shimon Peres ontvangen de Nobelprijs voor de Vrede voor hun vredesinspanningen.