Godsbewijs: verschil tussen versies

4.432 bytes toegevoegd ,  1 jaar geleden
k
geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
Een '''Godsbewijs''' is een redenering met als conclusie dat God - opgevat als een bewust Wezen dat grond en oorsprong van de wereld is - bestaat of dat het redelijk is om aan het [[bestaan van God]] te geloven.
 
Synoniem:'''Woorden.''' Een synoniem van ''Godsbewijs'' is ''Godsargument''. Sommigen gebruiken liever de term "Godsargument", of "aanwijzing" omdat degene die het 'bewijs' levert meestal slechts bedoelt, niet om een sluitend bewijs te leveren, maar om het bestaan van een of meer goden aannemelijk te maken voor de menselijke rede.
 
'''Stapel.''' Deugdelijke aanwijzingen maken elk afzonderlijk het bestaan van God waarschijnlijker en gezamenlijk, als gestapeld bewijsmateriaal, waarschijnlijk.
Een Godsbewijs is een redenering, die volgens sommigen niet een ''wetenschappelijke'', maar een ''wijsgerige'' aangelegenheid is.
 
'''Metafysisch.''' Een Godsbewijs is een redenering, die volgens sommigen niet een ''wetenschappelijke'', maar een ''wijsgerige,'' inzonderheid ''metafysische'' aangelegenheid is.
'''Wetenschap en Godsbewijs.''' De Godsbewijzen zijn metafysische argumenten. Sommige bewijzen, zoals het argument van de fijnafstemming en het kosmologische argument, maken gebruik van wetenschappelijke inzichten.
 
'''Wetenschap en Godsbewijs.''' De Godsbewijzen zijn metafysische argumenten. Een aantal vertrekt echter, net als de natuurwetenschap, van de natuur. Sommige bewijzen, zoals het argument van de fijnafstemming en het kosmologische argument, maken gebruik van wetenschappelijke inzichten.
'''Aanleidingen.''' De behoefte aan een Godsbewijs rijst wanneer bij anderen het bestaan van God betwijfeld of ontkend wordt. Of wanneer anderen de redelijkheid van het geloof in God betwijfelen of ontkennen. Of wanneer men de behoefte heeft slechts te geloven aan iets dat bewezen kan worden of redelijkerwijs aannemelijk gemaakt kan worden.
 
'''Aanleidingen.''' De behoefte aan een Godsbewijs rijst wanneer bij anderen het bestaan van God betwijfeld of ontkend wordt. Of wanneer anderen de redelijkheid van het geloof in God betwijfelen of ontkennen. Of wanneer men de behoefte heeft slechts te geloven aan iets dat bewezen kan worden of redelijkerwijs aannemelijk gemaakt kan worden.
 
'''Nut.''' Voor het zoeken naar een Godsbewijs worden enkele redenen aangevoerd.
Regel 13 ⟶ 15:
# Een Godsbewijs toont aan dat geloof in God niet een sprong in het duister is, niet tegen verstandelijke overwegingen ingaat, maar redelijke gronden heeft. Geloven aan God is niet dom, maar heeft goede argumenten.
 
Het nut van Godsbewijzen is beperkt in zoverre hun overtuigingskracht beperkt is. Ze hebben niet de kracht hebben om vrijwel iedereen te overtuigen dat God bestaat. Dat komt (1) doordat God, wiens bestaan we willen bewijzen of aannemelijk willen maken, verborgen is voor onze zintuiglijke waarneming, (2) of doordat het bestaan van God bij sommige mensen ''ongewenst'' is. Deze mensen willen niet dat er een God bestaat. Het bestaan van God heeft consequenties die zij niet wensen. Als God bestaat, zo kunnen wij denken, dan moet ik anders leven en dat wil ik niet. Wij mensen zijn geneigd eerder aan het gewenste (aantrekkelijke) te geloven dan aan het ongewenste (onaantrekkelijke). Wij zullen het gewenste makkelijker geloofwaardig achten. Bijvoorbeeld, de Duitse filosoof Nietzsche bekende dat zijn verzet tegen het christendom geen kwestie was van verstand, argumentatie maar van ''smaak''<ref>Aldus Stefan Paas in: ''De Ongelooflijke Podcast'', aflevering 6 "[https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-ongelooflijke-podcast/103946-6-bestaat-god-godsbewijzen-met-emanuel-rutten-en-stefan-paas Bestaat God? Godsbewijzen met Emanuel Rutten en Stefan Paas]", NPO Radio 1, 14 juni 2019. Vraaggesprek met de filosoof Emanuel Rutten en de theoloog Stefan Paas.</ref>. Dat is een niet-redelijk (niet-rationeel) bezwaar. Wat goed smaakt, hoeft niet waar te zijn. Een leugen kan goed 'smaken'. Godsargumenten kunnen overtuigingskracht verliezen, ja, krachteloos worden door afkeer, een afkeer die ontstaan is door slechte ervaringen met gelovigen, kerkelijke miststanden e.d. die men in het denken verbindt met het bestaan van God. Zelfs een beleving van saaiheid ("saaie kerkdienst") of een gedachte van irrelevantie ("heb ik niks aan", "heb ik niks mee", "doet me niks", "gaat nergens over", "heeft niks met het leven te maken", "dat is voorbij, was van vroeger") kan geloven moeilijker maken. Dit zijn alle niet-rationele factoren die de overtuigingskracht van Godsbewijzen beperken.
 
'''Beoordeling.''' Om een Godsargument te begrijpen en te beoordelen, moet duidelijk zijn:
Regel 49 ⟶ 51:
 
== Kosmologisch Godsargumenten ==
Een kosmologisch argument (van 'kosmos' = wereld) heeft als conclusie dat God de laatste oorzaak, grond of verklaring van het heelal, de wereld is. Al de andere dingen, de dingen die ontstaan zijn, zijn afhankelijke, betrekkelijke dingen.
 
=== Het argument van ruimte, stof en tijd ===
Het geheel van alle ruimte, alle tijd en alle materie (stof) heeft een absoluut begin gehad en is dus gegrond in een immateriële (onstoffelijke), bovenruimtelijke en boventijdelijke oorsprong.
# Als iets ontstaat, dan heeft het een oorzaak.
# Het heelal is ontstaan.
Regel 117 ⟶ 122:
# Dus, een voldoende grond voor de wereld moet zijn in een noodzakelijk zijnde buiten de wereld
# Derhalve is er een noodzakelijk zijnde buiten de wereld.
 
=== Het argument van de kenbaarheid van de wereld ===
De wereld bezit een voor onze rede kenbare orde, structuur, die wij bovendien (verregaand) kunnen doorgronden. Dat de wereld kenbaar is en wij de wereld kunnen kennen, wijst op een kennend Wezen dat de wereld en ons met die hoedanigheid geschapen heeft.
 
=== Het argument van een verklaring ===
Regel 137 ⟶ 145:
# Als die reeks niet oneindig kan zijn, dan moet die zij uiteindelijk afhankelijk zijn van een onafhankelijk zijnde.
# Dus, zij is uiteindelijk afhankelijk van een onafhankelijk zijnde.
 
=== Het argument van (immaterieel) bewustzijn ===
Er is bewustzijn dat niet tot materie (stof) te herleiden is en daarom een bewust Wezen tot oorsprong moet hebben.
 
=== Het argument van de vrije wil ===
Er is vrije wil die niet tot natuuroorzaken te herleiden is en derhalve uit een bovennatuurlijk Wezen met vrije wil moet komen.
 
=== Het argument van werkelijk goed en kwaad ===
Sommige zaken zijn werkelijk zedelijk goed en andere werkelijk zedelijk kwaad. Bijvoorbeeld de moord van Hitler op miljoenen joden is werkelijk verkeerd. Dat we in een 'moreel universum' wonen, wijst op een Wezen dat normen van goed en kwaad heeft bepaald.
 
=== Het argument van positieve eigenschappen ===
"Alle positieve eigenschappen blijken logisch combineerbaar, zodat een wezen dat ze allemaal bezit niet alleen logisch mogelijk is, maar ook bestaat omdat 'noodzakelijk bestaan' een positieve eigenschap is." (Emanuel Rutten)<ref name=":1">Emanuel Rutten, [http://gjerutten.blogspot.com/2022/06/bestaat-god-opzet-voor-debat-met-stine.html Bestaat God? Opzet voor debat met Stine Jensen voor het NPO Podcastevent in Tivoli Utrecht], op: GJERutten.blogspot.com, 26 juni 2022.</ref>.
 
=== Het argument van de afwezigheid van universele eigenschappen ===
"Er bestaan geen universele eigenschappen, zodat de grond van de wereld radicaal vrij is en dus is gegrond in een bewust wezen."(Emanuel Rutten)<ref name=":1" />.
 
== Biologisch Godsargument ==
Regel 148 ⟶ 171:
== Het teleologisch Godsargument ==
De natuur vertoont een orde en doelmatigheid. Zulk een wereldorde is niet te verklaren, indien er niet een verstand zou wezen, dat die orde heeft uitgedacht en een wil, die die orde ten uitvoer brengt. Het wezen met zulk een hoog verstand, wil en vermogen noemen wij God.
 
=== Het argumenten van de natuurwetten ===
De kosmos kan beschreven worden met een zeer klein aantal eenvoudige en elegante natuurwetten. Waar komen deze wetten vandaan? Ze wijzen op een Wetgever, op een Wezen dat de wetten heeft gemaakt.
 
=== Het argument van de fijnafstemming ===
Een vorm van het teleologisch Godsbewijs is het argument van de fijnafstemming (Eng. ''finetuning''). Dit is sterk en makkelijk uit te leggen.
Een vorm van het teleologisch Godsbewijs is het argument van de fijnafstemming (Eng. ''finetuning''). Dit is sterk en makkelijk uit te leggen. Natuurkundigen en kosmologen ontwikkelen theorieën over de natuur, het heelal. De theorieën bevatten wiskundige vergelijkingen. Deze bevatten constanten, natuurconstanten<ref>Zie het artikel [https://nl.wikipedia.org/wiki/Natuurkundige_constante Natuurkundige constante] op nl.wikipedia.nl</ref>. Dit zijn getallen die worden ''gemeten'' en in de vergelijkingen worden ingevuld. Voorbeelden zijn de gravitatieconstante (de sterkte van de zwaartekracht), de magnetische veldconstante (de sterkte van de elektromagnetische kracht), de sterkte van de zwakke kernkracht, de sterkte van de sterke kernkracht. Met de vergelijkingen en hun constanten kun je uitrekenen hoe het heelal ontstaan is en hoe het zich ontwikkelt.
 
Alleen de huidige ''natuurconstanten'' maken leven mogelijk. Zou een of meerdere van de natuurconstanten een iets andere waarde gehad zou hebben, dan zou het leven onmogelijk zijn. Het samenstel van hun waarden luistert zó nauw, dan men kan stellen: we leven op de rand van een scheermes<ref name=":1" />. Elke geringe afwijking zou leven immers in de weg staan.
 
Een vorm van het teleologisch Godsbewijs is het argument van de fijnafstemming (Eng. ''finetuning''). Dit is sterk en makkelijk uit te leggen. Natuurkundigen en kosmologen ontwikkelen theorieën over de natuur, het heelal. De theorieën bevatten wiskundige vergelijkingen. Deze bevatten constanten, natuurconstanten<ref>Zie het artikel [https://nl.wikipedia.org/wiki/Natuurkundige_constante Natuurkundige constante] op nl.wikipedia.nl</ref>. Dit zijn getallen die worden ''gemeten'' en in de vergelijkingen worden ingevuld. Voorbeelden zijn de gravitatieconstante (de sterkte van de zwaartekracht), de magnetische veldconstante (de sterkte van de elektromagnetische kracht), de sterkte van de zwakke kernkracht, de sterkte van de sterke kernkracht. Met de vergelijkingen en hun constanten kun je uitrekenen hoe het heelal ontstaan is en hoe het zich ontwikkelt.
 
In de 2e helft van de 20e eeuw begon men eens een uiterst geringe afwijking van een natuurconstante te onderstellen en daarmee door te rekenen. Men ontdekte dat als men een van de natuurconstanten ook maar een heel klein beetje veranderde, er volgens de berekening geen heelal ontstaan kon zijn dat geschikt is voor leven. We leven als het ware op het scherp van een scheermes. De geringste beweging naar links of rechts zou ons doen vallen: leven zou onmogelijk zijn.
Regel 167 ⟶ 197:
 
[https://nl.wikipedia.org/wiki/Arno_Allan_Penzias Arno Penzias], die samen met Robert Woodrow Wilson de nobelprijs voor de natuurkunde kreeg voor hun ontdekking van de kosmische achtergrondstraling, ziet aan de fijnafstelling een bovennatuurlijk plan ten grondslag liggen<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=otrqzITuSqE&t=3m17s Professor John Lennox | God DOES exist]. Youtube.com: OxfordUnion, 21 dec. 2012. Vanaf 3 min 17 sec. </ref>.
 
== Het argument van de noodzakelijke eigenschappen van een wereldgrond ==
Deze overweging begint niet bij de wereld, maar bij haar oorsprong, de ''wereldgrond''. Welke kenmerken moet de wereldoorsprong noodzakelijkerwijs hebben om inderdaad de oorsprong van de wereld te kunnen zijn? Men kan er vier noemen<ref name=":1" />:
 
# De oorsprong van de wereld moet actief scheppend zijn;
# De oorsprong van de wereld moet radicaal vrij zijn: van niets anders afhankelijk;
# De oorsprong van de wereld moet enkelvoudig (niet samengesteld) zijn. Want aan iedere veelheid gaat een nog diepere eenheid vooraf;
# De oorsprong van de wereld kan niet lijken op een structuur die allerlei voor de hand liggende alternatieven toelaat. Want anders kan direct de onbeantwoordbare vraag gesteld worden waarom dan niet een van die alternatieven de oorsprong is.
 
Informatie en stof (materie) voldoen niet. Alleen een radicaal vrij bewustzijn oftewel een radicaal vrije geest voldoet aan al deze voorwaarden. Dus is de oorsprong van de wereld een bewust Wezen, dat wij God noemen.
 
Kenmerk nummer 3 schijnt in strijd met de leer dat God drie-enig is, uit meerdere Goddelijke personen bestaat.
 
== Modaal-epistemisch Godsargument ==
Regel 215 ⟶ 257:
 
R. van Oppenraaij, ''Apologie van het Christendom''. 's Hertogenbosch, Antwerpen: L.C.G. Malmberg, 1922. Tekst van blz. XVII-XX, betreffende het argument van de algemene overtuiging aangaande het bestaan van God of godheden, is onder wijziging verwerkt op 17 sept. 2020.
 
Emanuel Rutten, [http://gjerutten.blogspot.com/2022/06/bestaat-god-opzet-voor-debat-met-stine.html Bestaat God? Opzet voor debat met Stine Jensen voor het NPO Podcastevent in Tivoli Utrecht], op: GJERutten.blogspot.com, 26 juni 2022.
 
== Meer informatie ==