Jhwh: verschil tussen versies

617 bytes toegevoegd ,  9 maanden geleden
k
kGeen bewerkingssamenvatting
 
(4 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1:
[[Bestand:Tetragrammaton scripts.svg|miniatuur|De naam van God in oud-Hebreeuws (1100 v.Chr. tot 300 n.Chr.), Aramees (10e eeuw v.Chr. tot 1 v.Chr.) en in modern Hebreeuws schrift.]]
'''Jhwh,''' ''Jhvh, Yhwh'' of ''JhvhYhvh,'' misschien uit te spreken als ''Jahweh'' of ''Jehovah'', is de persoonlijke naam of eigennaam van God in het Hebreeuws. 
 
In het Hebreeuws wordt de eigennaam geschreven als יְהוָה en bevat vier Hebreeuwse letters (medeklinkers). Daar de Joden van rechts naar links lezen kan men de Godsnaam spellen met de namen van de Hebreeuwse letters: jod, hee, waw en hee. De vier letters worden ook wel tetragrammaton genoemd, Grieks voor ‘vier letters’. De vier Hebreeuwse letters zijn door onze Latijnse letters weer te geven als Jhwh of JHVH. De Statenvertaling, de NBG-vertaling uit 1951 en de NBV geven de naam van God weer met HEERE, HERE of HEER (geschreven met hoofdletters, al dan niet met twee of drie é's). 
 
De oudste vorm van de naam had mogelijk 3 letters, Jhw<ref>https://www.jpost.com/archaeology/article-743039</ref>, en is de vierde letter h later als leesmoeder (''mater lectionis'') toegevoegd. Deze letter duidtals danleesmoeder duidt aan dat daar een bepaalde klinker moet worden gelezen, een a of e of soms een o<ref>https://nl.wikipedia.org/wiki/Mater_lectionis. Geraadpleegd op 30 juni 2023.</ref>. Zowel de uitspraak 'Jahweh' als 'Jehovah' passen daarbij.
 
Verkorte vormen van Jahweh zijn Jo, [[Jah]] of Jahoe<ref>https://www.britannica.com/topic/Yahweh</ref>. Zo bevat de naam [[Jochebed]] de verkorte vorm 'Jo'. 'Elijah' bevat 'jah' en 'Elijahoe' bevat 'Jahoe'.
 
'''<nowiki/>'Heer'.''' In het Grieks van het Nieuwe Testament, in de ons bekende brontekst, komt de eigennaam Jahweh niet voor, hier wordt de Griekse naam voor ‘Heer’ (‘Kyrios’)  gebruikt. Voorbeeld: <blockquote>''Ro 9:29 En zoals Jesaja tevoren heeft gezegd: ‘Als de Heer Zebaoth ons geen nageslacht had gelaten, dan zouden wij als Sodom geworden zijn en aan Gomorra gelijk gemaakt’.'' (TELOS)</blockquote>Paulus gebruikt wel de Hebreeuwse naam 'Zebaoth' (= heirscharen, legerscharen), maar het Griekse woord 'Kyrios' voor Jhwh. 
 
'''Uitspraak.''' De uitspraak van Jhwh is niet zeker, misschien ‘Jahweh’ (of ‘Jahveh’). Deze uitspraak is volgens de meeste deskundigen waarschijnlijker dan 'Jehovah', zie hieronder.
 
'''Voorkomen.''' De naam komt meer dan 6800 keer voor in het OT en is daarmee de meest voorkomende naam voor God.
Regel 95 ⟶ 97:
 
=== '''<nowiki/>'''<nowiki/>'Jehovah' ===
De naam ''Jehovah ''is al eeuwen in gebruik en wordt al gevonden in een 13e eeuws strijdschrift (1270) tegen de Joden. In de 14e eeuw werd de naam gebruikt door de theoloog Porchetus. In de 16e eeuw was de naam welbekend. De sekte der Jehovah-getuigen beweert met grote stelligheid dat de naam van God Jehovah moet zijn.
 
In de Talmoed Jerusjalmi (traktaat Sanhedrin X, 1) is een passage waaruit men zou kunnen opmaken dat de Godsnaam als Jehovah uitgesproken moet worden. Echter de passage is niet geheel duidelijk en een andere interpretatie ligt meer voor de hand.
De naam Jehovah berust op de foutieve lezing van Jhwh met de klinkertekens van het Hebreeuwse Adonaj (“mijn heer”). De Joden waren gewoon om Jhwh niet te noemen maar een andere naam te gebruiken, zoals Adonaj. De Masoreten, oude overschrijvers, hadden de klinkers van Adonaj onder de Godsnaam Jhwh geplaatst om eraan te herinneren dat Jhwh als ‘Adonaj’ moest worden uitgesproken. Joden vermijden al eeuwenlang de naam Jhwh zelf uit te spreken. Wanneer de klinkers a (vervluchtigd tot e), o en a onder de Hebreeuwse medeklinkers Jhwh worden geplaatst, zou men het kunnen lezen als "Jehovah" (Jhwh + klinkers). Maar zó hadden de Masoreten het echter niet bedoeld. Adonaj moest in plaats van Jhwh genoemd worden en niet een vermenging van de klinkers van Adonaj met de medeklinkers van Jhwh.
 
In geschriften van Joodse rabbijnen uit vorige eeuwen blijkt dat de klinkers e, o en a gelden als de juiste klinkers bij de medeklinkers Y, h, w, h. De juiste uitspraak is 'Jehovah'<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=yeeA_Abd5Nk God’s name is not Yahweh – Proof from Jewish Rabbis]. Youtube.com: A Rood Awaking! Duur: 55 min. 43 sec. </ref>.
 
Tegen de uitspraak 'Jehovah' is het volgende ingebracht.
 
1. De genoemde Talmoed-passage is niet geheel duidelijk en een andere interpretatie ligt meer voor de hand.
 
2. De naam Jehovah berust op de foutieve lezing van Jhwh met de klinkertekens van het Hebreeuwse Adonaj (“mijn heer”). De Joden waren gewoon om Jhwh niet te noemen maar een andere naam te gebruiken, zoals Adonaj. De Masoreten, oude overschrijvers, hadden de klinkers van Adonaj onder de Godsnaam Jhwh geplaatst om eraan te herinneren dat Jhwh als ‘Adonaj’ moest worden uitgesproken. Joden vermijden al eeuwenlang de naam Jhwh zelf uit te spreken. Wanneer de klinkers a (vervluchtigd tot e), o en a onder de Hebreeuwse medeklinkers Jhwh worden geplaatst, zou men het kunnen lezen als "Jehovah" (Jhwh + klinkers). Maar zó hadden de Masoreten het echter niet bedoeld. Adonaj moest in plaats van Jhwh genoemd worden en niet een vermenging van de klinkers van Adonaj met de medeklinkers van Jhwh.
 
In veel gevallen vinden we in het OT de samenstelling ''Adonai Jhwh. ''Moesten de lezers dan 'Adonai Adonai' zeggen? Nee, in die gevallen werden de klinkers van het woord ''Elohim'' ('God') onder Jhwh geplaatst, opdat voor ''Adonai Jhwh'' luidop gelezen werd "''Adonai Elohim".''
Regel 104 ⟶ 114:
 
Bovendien is het niet waarschijnlijk dat, wanneer de Masoreten niet wilden dat Jhwh als Jehovah werd uitgesproken, men het zo zou vocaliseren dat een onoplettende lezer het toch als zodanig zou lezen.
 
In de Talmoed Jerusjalmi (traktaat Sanhedrin X, 1) is een passage waaruit men zou kunnen opmaken dat de Godsnaam als Jehovah uitgesproken moet worden. Echter de passage is niet geheel duidelijk en een andere interpretatie ligt meer voor de hand.
 
De lezing "Jehovah" dient dus om grammaticale redenen afgewezen te worden.
Regel 144 ⟶ 152:
In boeken en liederen wordt Gods eigennaam in de uitspraak ''Jahweh'' steeds meer gebruikt. Sommigen zijn hier geen enkel kwaad in, terwijl anderen, met name Joden, al gruwen als ze Gods eigennaam horen uitspreken.
 
Joden spreken de naam Jahweh al vele eeuwen niet meer uit. Ze doen dat uit ontzag voor de heiligheid van God en om te voorkomen dat Zijn naam ijdel wordt gebruikt. Op lastering van de naam van God stond volgens de wet van God de doodstraf:<blockquote>''Le 24:11 Toen lasterde de zoon der Israelietische vrouw uitdrukkelijk den NAAM, en vloekte; daarom brachten zij hem tot Mozes; de naam nu zijner moeder was Selomith, de dochter van Dibri, van den stam Dan.'' ''Le 24:12 En zij leidden hem in de gevangenis, opdat hem, naar den mond des HEEREN, verklaring geschieden zou.'' ''Le 24:13 En de HEERE sprak tot Mozes, zeggende:'' ''Le 24:14 Breng den vloeker uit tot buiten het leger, en allen, die het gehoord hebben, zullen hun handen op zijn hoofd leggen; daarna zal hem de gehele vergadering stenigen.'' ''Le 24:15 En tot de kinderen Israels zult gij spreken, zeggende: Een ieder, als hij zijn God gevloekt zal hebben, zo zal hij zijn zonde dragen.'' ''Le 24:16 En <u>wie den Naam des HEEREN gelasterd zal hebben, zal zekerlijk gedood worden</u>; de ganse vergadering zal hem zekerlijk stenigen; alzo zal de vreemdeling zijn, gelijk de inboorling, <u>als hij den NAAM zal gelasterd hebben, hij zal gedood worden</u>.'' ''Le 24:17 En als iemand enige ziel des mensen zal verslagen hebben, hij zal zekerlijk gedood worden.''</blockquote>De schrijvers van de antieke Griekse bijbelvertalingBijbelvertaling '''Septuagint''' spreken in plaats van Jhwh het woord ''Adonaj'' (“Mijn Heer”) uit en gebruiken in hun vertaling dan ook consequent het Griekse woord ''Kyrios'' (“Heer”). Er zijn echter oude handschriften van de Septuaginta waarin Jhwh voorkomt.
 
Interessant is waardoor ze Leviticus 24:16 vertalen. De Statenvertaling heeft<blockquote>''Le 24:16 En wie den Naam des HEEREN gelasterd zal hebben, zal zekerlijk gedood worden; de ganse vergadering zal hem zekerlijk stenigen; alzo zal de vreemdeling zijn, gelijk de inboorling, als hij den NAAM zal gelasterd hebben, hij zal gedood worden.''</blockquote>De zeventig vertalen "Wie de naam van de HEER noemt, laat hem sterven." Het noemen van de naam wordt zo al strafbaar.<ref>Zie over hoe de Septuagint tot die vertaling kwam: J.P. van de Giessen</ref> 
Regel 197 ⟶ 205:
Men kan Jhwh vertalen zoals men denkt dat het oorspronkelijk werd uitgesproken, bijvoorbeeld als ''Jahweh'', zoals in de Willibrord vertaling of als ''Jehovah'' in de Nieuwe-Wereldvertaling van de Jehovah-getuigen. Andere mogelijkheden komen minder vaak voor. In de Verenigde Staten treft men afsplitsingen aan van de Jehovah-getuigen, die zich op grond van de Godsnaam hebben afgescheiden, zoals de Assemblies of Yahweh, de Assemblies of Yahvah en de Assemblies of Yah. Echter in al deze genoemde mogelijkheden moet men dan wel beseffen dat dit afgeleiden dan wel verbasteringen zijn van de oorspronkelijke (onbekende) uitspraak van de Godsnaam.
 
Het is niet met zekerheid te zeggen wat de juiste uitspraak is. Dit geld niet alleen voor Jahweh, dochmaar des te meerook voor de naam Jehovah. Wanneer men in een vertaling toch kiest voor een keuze, zoals bij de naam Jahweh, loopt men het gevaar dat na verloop van tijd kan blijken dat deze naam niet juist is. Dit is reeds gebeurd bij de naam Jehovah. Gezien de vele opvattingen over de precieze betekenis van Jhwh blijft een vertaling van de Naam dan ook een hachelijke aangelegenheid.
 
=== '''<nowiki/>'''<nowiki/>'de Eeuwige' ===
Regel 230 ⟶ 238:
 
== Zie ook ==
 
[[Soleb-inscriptie]]
* [[Jah]]
* [[Soleb-inscriptie]]
 
== Bronnen ==