Kruis, kruisigen: verschil tussen versies

[[Bestand:Patibulum.jpg|miniatuur|382x382px313x313px|Dragend de dwarsbalk]]

''Joh 19:18 waar zij Hem kruisigden,….'' ''(TELOS)<nowiki>''</nowiki>''</blockquote>De '''behandelingMishandeling.''', De behandeling waaraan de veroordeelde onderworpen werd voordat hij aan het kruis werd genageld, was bij de Romeinen niet altijd gelijk. De Karthager Hanno werd eerst gegeseld, daarna werden hem de ogen uitgestoken en armen en benen gebroken, en toen hij reeds gestorven was, werd hij aan het kruis genageld<ref>Justin. 50, 21, 4.</ref>. Caesar liet gevangen genomen zeerovers wurgen, voordat zij aangenageld werden<ref>Suet. ''Jul. Caes''. c. 74</ref>.

En zoalsNaar wij uit de Evangeliën weten, werd onze Heiland eerst aan een paal of zuil gebonden en gegeseld, daarna geboeid naar de strafplaats gevoerd, waarbij de veroordeelde in de regel blootgesteld was aan de mishandeling der soldaten, en misschien om de hals een bord droeg, waarop zijn misdrijf stond geschreven, tenzij het voor hem uitgedragen of de reden van zijn terechtstelling voor hem uitgeroepen werd. 

'''Bedwelmende drank.''' Het gebruik om de veroordeelde op de gerichtsplaats een bedwelmende drank te geven (Matth. 27:34, vgl. Ps. 69:22; Marc. 15:23) kenden de Romeinen, voor zover wij weten, niet, en schijnt een speciaal Joodse gewoonte te zijn geweest, die men vond voorgeschreven in Spr. 31:6v.<blockquote>''Spr 31:6 Geeft bedwelmende drank aan wie te gronde gaat, en wijn aan wie bitter bedroefd zijn;'' ''(NBG51)<nowiki>''</nowiki>''</blockquote>'''Ontkleding.''' Het ontkleden van de veroordeelde was regel. Een muurtekening in het keizerlijk paleis te Rome stelt de gekruisigde voor in een korte tunica, maar hoogst waarschijnlijk werd de ongelukkige geheel ontkleed, en droeg hij, uit welvoeglijkheid, niets anders dan een '''schort''' om de lendenen.

Volgens het gewoonterecht waren de kleren van een kruiseling voor de soldaten die de executie uitvoerden<ref>Dr. ir. J. de Graaf e.a. (red.), ''Tekst voor Tekst; de Heilige Schrift kort verklaard en toegelicht'' (Boekencentrum, 1987).</ref>. <blockquote>''Mt 27:35  Nadat zij Hem nu hadden gekruisigd, verdeelden zij zijn kleren door het lot te werpen.'' (Telos)</blockquote>Dat de veroordeelde aan het op de grond liggende kruis werd genageld, was een uitzondering: in de regel werd het kruis eerst opgericht, en wel laag bij de grond, daar de wilde dieren de gekruisigde konden aanvallen, en een (korte) hysopstengel lang genoeg was om een spons met azijn aan de lippen van Jezus te brengen (Joh. 19:29).<blockquote>''Joh 19:29 Er stond een vat vol zure wijn, en zij vulden een spons met zure wijn, omlegden die met hysop en brachten die aan zijn mond.'' ''(TELOS)<nowiki>''</nowiki>''</blockquote>'''Opschrift.''' Wanneer het kruis stond, werd het opschrift (Lat. ''titulus'') eraan gehecht, dat de naam en het misdrijf van de veroordeelde vermeldde. Over het opschrift boven het hoofd van de Koning der Joden:<blockquote>''Joh 19:19 Pilatus nu schreef ook een opschrift en zette dat op het kruis. En er was geschreven: Jezus de Nazoreeer, de koning der Joden. Joh 19:20 Dit opschrift dan lazen velen van de Joden, omdat de plaats waar Jezus werd gekruisigd, dichtbij de stad was, en het was geschreven in het Hebreeuws, het Latijn en het Grieks. Joh 19:21 De overpriesters van de Joden dan zeiden tot Pilatus: Schrijf niet: De koning der Joden, maar dat Deze gezegd heeft: Ik ben de koning der Joden. Joh 19:22 Pilatus antwoordde: Wat ik heb geschreven, heb ik geschreven.'' ''(TELOS)''</blockquote>

'''Verhoging.''' Voorts werd de veroordeelde met behulp van touwen en ladders aan het kruis ”verhoogd", op een aan het midden van de paal aangebracht zitblok (''sedile'') geplaatst, en vastgebonden met touwen, welke, om het voorovervallen van het lichaam te voorkomen, ook om de borst liepen.[[Bestand:TissotRaisingCroos.JPG|centre|thumb|1200x1200px940x940px|''Opheffen van het kruis''. Schilderij van James Tissot, 1894. ]]

'''Handen en voeten.''' Terwijl de Egyptenaren de handen en voeten alleen vastbonden, plachten de Romeinen de handen en waarschjjnlijkwaarschijnlijk ook de voeten met grote, sterke nagels aan het hout te bevestigen. Wel is waar bestaat er verschil over de doornageling van de voeten van de Heer, daar een Romeins dichter alleen van het vastspijkeren der handen spreekt, en bij de vermeende vondst van het kruis door Helena, de moeder van Constantijn de Grote slechts twee nagels te voorschijn kwamen, maar hiertegen is ingebracht dat de Kerkvaders de Gr. vertaling van Ps. 22, 19 ,,zij hebben mijn handen en voeten doorboord" op de kruisiging van Jezus toepassen, en dat de Romeinse blijspeldichter Plautus een slaaf, die een ander in de plaats van zichzelf wil zien kruisigen, woorden in de mond legt, waaruit blijk dat de armen en de voeten werden vastgehecht<ref>Plautus, ''Mostellaria'', II, 1, 13</ref>. Of de voeten te samen of afzonderlijk werden vastgenageld, is onbekend.

Aangehaald in Stephen Miller, [https://vimeo.com/203954976 What Romans said about crucifixion] (2015). Vimeo.com: 14 febr. 2017. Engelstalige video.</ref> — Plutarchus (ca. 46 - minstens 120 n.C.), Romeins geschiedschrijver en filosoof.</blockquote><blockquote>''Zestien mannen ... werden uitgeleid, aan elkaar geketend aan voet en nek, elk dragende zijn eigen kruis. De beulen voegden dit akelige publieke schouwspel bij als een extra afschrikking voor eenieder die erover denkt dezelfde misdaad te plegen''<ref>Chariton, ''Kallirhoë,'' 4.2.7. Aangehaald in Stephen Miller, [https://vimeo.com/203954976 What Romans said about crucifixion] (2015). Vimeo.com: 14 febr. 2017. Engelstalige video.</ref> — Chariton (1e of 2 eeuw n.C. ), pseudoniem van een schrijver uit Frygië, die een Griekse historische roman schreef. Het citaat komt uit deze roman. </blockquote><blockquote>''Bestaat er zoiets als een persoon die liever wegkwijnt in pijn aan een kruis - ledemaat na ledemaat afstervend, met elke keer één druppel bloed - in plaats van snel te sterven? Zou iemand gewillig verkiezen om vast gemaakt te worden aan die vervloekte boom, vooral na het slaan dat hem dodelijk zwak, misvormd, zwellend met wrede striemen op schouders en borst, en worstelend om elke laatste, kwellende ademhaling? Iedereen die zo'n dood tegemoet ziet, zou ervoor pleiten om te sterven in plaats van aan het kruis te gaan.'' <ref>Lucius Annaeus Seneca, ''Epistulae Morales'', 101.14. Aangehaald in Stephen M. Miller, [https://vimeo.com/203954976 What Romans said about crucifixion] (2015). Vimeo.com: 14 febr. 2017. Engelstalige video. En in Stephen M. Miller, [https://stephenmillerbooks.com/2015/04/what-romans-said-about-crucifixion/ What Romans said about crucifixion], StephenMillerBooks.com, zonder jaar.</ref> — Lucius Annaeus Seneca (ca. 4 v.C. - 65 n.C), Romeins filosoof en staatsman en raadsheer van keizer Nero. Seneca betoogt aan het eind van het zijn leven (ca. 60-65) in Brief 101 aan een oud-leerling Lucilius dat zelfmoord te verkiezen is boven het wrede lot van kruisiging. 'Lelijke striemen' verwijst naar de resultaten van de geselslagen voorafgaand aan de kruisiging. </blockquote><blockquote>''Sommigen hangen hun slachtoffers ondersteboven. Sommigen spietsen hen door hun geslachtsdelen''. ''Anderen spreiden hun armen uit op gevorkte palen''<ref>Lucius Annaeus Seneca, ''Aan Marcia, over troost'', 2.3. Aangehaald in Stephen Miller, [https://vimeo.com/203954976 What Romans said about crucifixion] (2015). Vimeo.com: 14 febr. 2017. Engelstalige video.</ref>. — Lucias Annaeus Seneca (over hem, zie vorige citaat).</blockquote><blockquote>''Betrouwbare getuigen. . . . zagen de man naar het kruis gesleept worden terwijl hij uitriep dat hij een Romeins staatsburger was. En u, Verres, bevestigt dat hij wel heeft uitgeroepen dat hij een Romeins staatsburger was, maar toch hebt u hem hoe dan ook naar een meest wrede en beschamende dood gestuurd!'<nowiki/>''<ref>Tegen Verres (70 v.Chr.), 2.5.64. Aangehaald in Stephen M. Miller, [https://vimeo.com/203954976 What Romans said about crucifixion] (2015). Vimeo.com: 14 febr. 2017. Engelstalige video. En in Stephen M. Miller, [https://stephenmillerbooks.com/2015/04/what-romans-said-about-crucifixion/ What Romans said about crucifixion], StephenMillerBooks.com, zonder jaar.</ref> — Marcus Tullius Cicero (106 - 43 v.C.), Romeins redenaar, politicus, advocaat en filosoof.</blockquote>Bij de belegering van Jeruzalem werden zeer veel Joden door de Romeinen gekruisigd. De Joodse geschiedschrijver [[Flavius Josephus]] (37- ca. 100 n.C.) verhaalt: <blockquote>''"Elke dag vingen Romeinse soldaten 500 Joden of meer. . . . De soldaten die door hun haat tegen de Joden werden gedreven, spijkerden hen aan kruisen. Ze spijkerden hen in verschillende posities, om zichzelf te vermaken en de Joden te doen gruwen die dit spektakel zagen vanuit de ommuurde stad Jeruzalem. Na verloop van tijd hadden de soldaten geen hout meer voor kruisen, en geen voor kruisen zelfs als ze meer hout hadden gevonden.''<ref>''Oorlogen der Joden'', 5.11.1. Aangehaald in Stephen M. Miller, [https://vimeo.com/203954976 What Romans said about crucifixion] (2015). Vimeo.com: 14 febr. 2017. Engelstalige video. En in Stephen M. Miller, [https://stephenmillerbooks.com/2015/04/what-romans-said-about-crucifixion/ What Romans said about crucifixion], StephenMillerBooks.com, zonder jaar.</ref></blockquote><blockquote>''Het meest ellendige van sterfgevallen''<ref>''Oorlogen'', 7:203</ref> — Flavius Josephus.</blockquote>Josephus vermeldt ook de straf die Jezus was opgelegd, namelijk dat <blockquote>''... Pilatus hem op aanwijzing van de eerste mannen bij ons de straf van het kruis had opgelegd,...''<ref>''De Joodse Oudheden'' 18.64</ref> </blockquote>[[Bestand:Fedor Bronnikov 002.jpg|geen|miniatuur|1200x1200px942x942px|Schilderij uit 1878 van de Russische schilder Fedor Andreevich Bronnikov (1827-1902). Het stelt het lot van slaven voor, die in het oude Rome gekruisigd waren. ]]

'''Bespuwd, geslagen.''' Voordat iemand gekruisigd werd, werd hij geslagen, gegeseld. Jesaja zei: <blockquote>''Jes 50:6  <u>Mijn rug heb ik gegeven aan wie sloegen</u>, en mijn wangen aan wie mij de baard uittrokken; mijn gelaat heb ik niet verborgen voor <u>smadelijk speeksel</u> Jes 50:7  Maar de Here HERE helpt mij, daarom werd ik niet te schande; daarom maakte ik mijn gelaat als een keisteen, want ik wist, dat ik niet beschaamd zou worden. (SV)''</blockquote>Jezus werd geslagen in het huis van de hogepriester en in het [[pretorium]].<blockquote>''Mt 26:67  Toen <u>spuwden zij Hem</u> in het gezicht en <u>sloegen Hem met vuisten</u>,  Mt 26:68  en zij gaven Hem kaakslagen en zeiden: Profeteer ons, Christus, wie is het die U heeft geslagen? (Tlos)''</blockquote><blockquote>''Mt 27:26 Toen liet hij hun Barabbas los, maar <u>Jezus geselde hij</u> en leverde Hem over om gekruisigd te worden. (Telos)''</blockquote>'''Bedwelmende drank.''' Zoals boven gezegd kenden de Romeinen, voor zover wij weten, niet het gebruik om de kruiseling een bedwelmende drank te geven (Matth. 27:34, vgl. Ps. 69:22; Marc. 15:23). Het schijnt een gewoonte bij de Joden te zijn geweest, die ze vonden voorgeschreven in Spr. 31:6v.<blockquote>''Spr 31:6 Geeft bedwelmende drank aan wie te gronde gaat, en wijn aan wie bitter bedroefd zijn;'' ''(NBG51)<nowiki>''</nowiki>''</blockquote>David voorzegde: <blockquote>''Ps 69:21  (69-22) Ja, zij hebben mij gal tot mijn spijs gegeven; en in mijn dorst hebben zij mij edik te drinken gegeven.(SV)''</blockquote>Ook dit Schriftwoord vond vervulling: <blockquote>''Mt 27:33  En toen zij bij een plaats waren gekomen, Golgotha geheten, dat betekent: Schedelplaats,  Mt 27:34  gaven zij Hem wijn met gal gemengd te drinken; en toen Hij die had geproefd, wilde Hij niet drinken. (Telos)'' </blockquote>'''Met overtreders gerekend.''' De profeet Jesaja voorzegde dat de Messias met de overtreders geteld zou worden<blockquote>''Jes 53:12  Daarom zal Ik Hem een deel geven van velen, en Hij zal de machtigen als een roof delen, omdat Hij Zijn ziel uitgestort heeft in den dood, en <u>met de overtreders is geteld</u> geweest, en Hij veler zonden gedragen heeft, en voor de overtreders gebeden heeft.'' (SV)</blockquote>De Heer Jezus werd gekruisigd met twee overtreders, twee rovers:<blockquote>''Mr 15:27  En met Hem kruisigden zij <u>twee rovers</u>, een aan zijn rechterhand en een aan zijn linkerhand. (Telos)''</blockquote>'''Handen en voeten doorboord.''' Psalm 22 spreekt van de doorboring van handen en voeten, honderden jaren voordat de Romeinen de straf door kruisiging invoerden: <blockquote>''Ps 22:16   (17) Want honden hebben mij omsingeld, een horde kwaaddoeners heeft mij omgeven; zij hebben <u>mijn handen en mijn voeten doorboord</u>. (HSV)''</blockquote>'''Geen been gebroken.''' God bepaalde aangaande het paaslam dat geen been ervan gebroken mocht worden. De Joden verzochten stadhouder Pilatus dat de benen van de kruiselingen gebroken werden, dat is om hun dood te bespoedigen. <blockquote>''Ex 12:46  In een huis zal het gegeten worden; gij zult van het vlees niet buiten uit het huis dragen, en gij zult <u>geen been daaraan breken</u>. (SV)''</blockquote><blockquote>''Joh 19:31 Opdat de lichamen niet aan het kruis zouden blijven op de sabbat, daar het de voorbereiding was (want de dag van die sabbat was groot), verzochten de Joden dan Pilatus, <u>dat hun benen gebroken</u> en zij weggenomen zouden worden. Joh 19:32  De soldaten dan kwamen en <u>braken wel de benen</u> van de eerste en van de andere die met Hem waren gekruisigd; Joh 19:33  maar toen zij bij Jezus kwamen en zagen dat Hij al was gestorven, <u>braken zij zijn benen niet</u>. (...) Joh 19:36  Want dit is geschied, <u>opdat het schriftwoord zou vervuld worden: Geen been van Hem zal verbrijzeld worden</u>.'' (Telos)</blockquote>Vergelijk ook: <blockquote>''Ps 34:15  (34-16) Ain. De ogen des HEEREN zijn op de rechtvaardigen, en Zijn oren tot hun geroep. (...) Ps 34:17  (34-18) Tsade. Zij roepen, en de HEERE hoort, en Hij redt hen uit al hun benauwdheden. Ps 34:18  (34-19) Koph. De HEERE is nabij de gebrokenen van harte, en Hij behoudt de verslagenen van geest. Ps 34:19  (34-20) Resch. Vele zijn de tegenspoeden des rechtvaardigen; maar uit alle die redt hem de HEERE.  Ps 34:20  (34-21) Schin. <u>Hij bewaart al zijn beenderen; niet een van die wordt gebroken</u>.''</blockquote>'''Doorstoken zijde.''' De profeet Zacharia voorzegde dat huis van David en de inwoners van Jeruzalem eens zullen aanschouwen "hem, die zij doorstoken hebben": <blockquote>''Zac 12:10  Ik zal over het huis van David en over de inwoners van Jeruzalem uitgieten de Geest der genade en der gebeden; zij zullen hem aanschouwen, <u>die zij doorstoken hebben</u>, en over hem een rouwklacht aanheffen als de rouwklacht over een enig kind, ja, zij zullen over hem bitter leed dragen als het leed om een eerstgeborene. (SV)''</blockquote>Toen Jezus gestorven was en nog aan het kruis hing, doorstak een soldaat zijn zijde met een speer: <blockquote>''Joh 19:34  Maar een van de soldaten doorstak zijn zijde met een speer en terstond kwam er bloed en water uit. Joh 19:35  En die het gezien heeft, heeft ervan getuigd en zijn getuigenis is waarachtig en hij weet, dat hij de waarheid spreekt, opdat ook gij gelooft. Joh 19:36  Want dit is geschied, opdat het schriftwoord zou vervuld worden: Geen been van Hem zal verbrijzeld worden. Joh 19:37  En weder zegt een ander schriftwoord: Zij zullen zien op Hem, <u>die zij doorstoken hebben</u>.'' (Telos)</blockquote>Jezus is een van de vele mensen die in de menselijke geschiedenis gekruisigd zijn. Bijzonder is echter dat zijn kruisiging de enige is die eeuwen tevoren, in bijzonderheden is voorzegd, door de profeten van het Oude Verbond. Tot de twee discipelen die naar Emmaüs liepen, zei de opgestane Heer: <blockquote>''Lu 24:25  En Hij zei tot hen: O onverstandigen en tragen van hart in het geloven van alles wat de profeten hebben gesproken! Lu 24:26  Moest de Christus dit niet lijden, en zo in zijn heerlijkheid binnengaan? Lu 24:27  En te beginnen met Mozes en alle profeten legde Hij hun uit wat in al de Schriften over Hem stond.'' (Telos)</blockquote>Toen Hij later aan de elf discipelen verscheen: <blockquote>''Lu 24:44  Hij nu zei tot hen: Dit zijn de woorden die Ik tot u sprak toen Ik nog bij u was, dat alles moest worden vervuld wat over Mij geschreven staat in de wet van Mozes en in de profeten en psalmen. Lu 24:45  Toen opende Hij hun verstand, opdat zij de Schriften verstonden, Lu 24:46  en zei tot hen: Zo staat er geschreven dat de Christus moest lijden en uit de doden opstaan op de derde dag, (Telos)'' </blockquote>