k
→Overzicht
kGeen bewerkingssamenvatting |
k (→Overzicht) |
||
| (8 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 3:
Hij werd in 1483 te Eisleben geboren uit zeer eenvoudige ouders. Krachtens zijn afkomst was hij een volksman en dat is hij ook altijd gebleven. In 1501 ging hij naar de hogeschool te Erfurt om in de rechten te gaan studeren.
== Overzicht ==
'''Monnik.''' De plotselinge dood van een van zijn vrienden deed hem het besluit nemen, om in een klooster te gaan. In het klooster van de Augustijnen te Erfurt zocht hij naar zielerust, maar hij vond die niet op de weg van vasten en kastijden. Reeds in het klooster begon hij de Heilige Schrift te lezen. In 1510 maakte hij een reis naar Rome en daar zag hij veel, dat hem tot droefenis stemde. ▼
Een tijdtafel met gebeurtenissen in het leven van Luther:
* 10 november 1483: Maarten Luther wordt geboren in Eisleben, Duitsland.
'''Theoloog.''' In 1512 werd hij doctor in de theologie op de universiteit te Wittenberg en nu begon hij zich uitsluitend toe te leggen op de verklaring van de Bijbel. Langzamerhand begon nu in hem te rijpen dat geloof, waardoor hij de strijd durfde te wagen tegen het oppermachtige Rome. [[Bestand:Lucas Cranach (I) workshop - Martin Luther (Uffizi).jpg|miniatuur|353x353px]]▼
* 1501: Luther begint zijn studie Rechten aan de Universiteit van Erfurt.
'''Wonderlijke 'ruil'.''' Luther zag in, door goed de Bijbel te lezen, dat Christus zijn zonden van hem had genomen en hij door het geloof Christus’ gerechtigheid ontving. Bij de ontdekking van die wonderlijke ruil – mijn zonden voor Zijn gerechtigheid - ging voor Luther naar eigen zeggen de poort van het paradijs open.▼
* 1505: Terwijl hij onderweg is naar huis van de universiteit, wordt Luther geraakt door een bliksem en zweert hij om monnik te worden.
* 1507: Luther wordt tot priester gewijd.
* 1512: Luther wordt doctor in de theologie te Wittenberg
* 1517: Luther publiceert zijn 95 stellingen tegen de praktijk van de aflaat, een daad die algemeen wordt beschouwd als het begin van de Reformatie.
* 1520: Luther schrijft drie belangrijke werken: "Aan de christelijke adel van de Duitse natie", "De Babylonische gevangenschap van de kerk" en "Over de vrijheid van een christen".
* 1521: Luther wordt door de paus geëxcommuniceerd en door keizer Karel V verbannen. Hij wordt door vrienden naar de Wartburg gebracht, waar hij het Nieuwe Testament in het Duits vertaalt.
* 1525: Luther trouwt met voormalige non Katharina von Bora, met wie hij zes kinderen krijgt.
* 1529: Luther publiceert in april de Grote Catechismus en in mei de Kleine Catechismus. — Twistgesprek met Ulrich Zwingli, te Marburg, over het avondmaal.
* 1534: Luther voltooit zijn vertaling van de hele Bijbel in het Duits.
* 1546: Maarten Luther sterft op 18 februari in Eisleben.
== Monnik ==
▲
== Theoloog ==
▲
== Wonderlijke 'ruil' ==
▲
== Begin van de Reformatie ==
Regel 24 ⟶ 45:
Zo ontstond een nieuwe beweging ''buiten'' de Rooms-katholieke kerk, de Kerk der Reformatie of Gereformeerde Kerk.
== Op de rijksdag te Worms (1521) ==
▲{{Tijdbalk kerkgeschiedenis 1500-1599}}
Op de rijksdag te Worms (1521) heeft Luther zich voor de keizer en de verzamelde geestelijke en wereldlijke hoofden verklaard omtrent zijn geloof. Op de rijksdag was ook keizer Karel V tegenwoordig. Eerst had men er verschil over, of Luther wel op de rijksdag mocht komen, omdat hij onder de ban lag. De rijksstenden, d.w.z. de vorsten, 'geestelijken', heren, steden enz. die zitting en stem hadden op de rijksdagen, waren er voor en daarom werd Luther, hoewel tegen de zin van de keizer, genodigd.
Op die rijksdag werd aan Luther gevraagd, of hij zijn boeken wilde herroepen. Hij vroeg een dag beraad en zei toen, dat zijn geschriften drieërlei waren: le geschriften over het geloof en de zeden, 2e geschriften tegen de paus en de papisten, 3e geschriften tegen bijzondere personen. Wanneer hij in de laatste te heftig geweest was, wilde hij dat terugnemen, maar voor het overige wilde hij alleen herroepen, wanneer men kon aantonen, dat hij tegen het Woord van God geschreven had. Luther zou geëindigd hebben met de woorden: „''Ik kan niet anders, hier sta ik. God helpe mij Amen!''", maar deze woorden heeft hij vermoedelijk niet uitgesproken<ref>Zie https://historiek.net/rijksdag-van-worms-1521-edict-luther/75846/</ref>.
== Op de Wartburg ==
[[Bestand:Wartburg-Lutherstube.02.JPG|miniatuur|313x313px|Werkkamer van Luther op de Martburg]]
Hoewel Luther een keizerlijk vrijgeleide verkreeg, werd hij toch in de ban gedaan en werd zijn uitlevering aan de keizer geëist. Door bemiddeling van zijn vrienden werd hij echter op de Wartburg gebracht.
Drie weken mocht Luther nemen voor de terugreis. Het edict van Worms werd getekend. Het hield in dat Luther voor een ketter verklaard werd, en niemand zijn geschriften mocht kopen of lezen. In het Thüringerwoud nabij Eisenach werd Luther door vermomde ruiters overvallen en naar de Wartburg gebracht.
Op de Warburg was hij niet alleen veilig voor zijn belagers, maar daar heeft de Heer hem tot zeer vruchtbare arbeid gebruikt. Hij vertaalde er o.a. het Nieuwe Testament, dat in 1522 reeds gedrukt werd. In 1534 was de hele Bijbel in het Duits overgezet.
== Zuivering van de reformatie ==
'''Tegen het Humanisme.''' Toen zich enkele bedenkelijke verschijnselen begonnen te openbaren, heeft Luther de Reformatie gezuiverd van wat haar vreemd was en vreemd moest blijven. Allereerst keerde Luther zich af van het ''Humanisme''. Niet alleen de vrijheidlievende ridders, die het karakter van de Reformatie niet verstonden, liet hij aan hun lot over, maar ook de wetenschappelijke [[Erasmus]], die Koning Hendrik VII van Engeland meende te moeten verdedigen tegen de aanvallen van Luther, wederstond hij in geschriften.
'''Tegen het fanatisme.''' In de tweede plaats keerde Luther zich tegen het ''fanatisme''. Toen hij op de Wartburg was, begonnen enkelen, onder wie zijn vriend Karlstadt, zich in zijn ogen schuldig te maken aan dweepzucht (fanatisme). Men wierp de beelden uit de kerken, schafte de doop der kinderen af enz. Dat was voornamelijk veroorzaakt door twee mannen, Nicolaas Storch en Marcus Siübner, bijgenaamd de profeten uit Zwickau. Luther verliet zonder toestemming van de keurvorst de Wartburg, predikte een week lang dag aan dag tegen de dwepers en herstelde zodoende de orde.
'''Tegen de revolutie.''' In de derde plaats keerde Luther zich tegen de revolutie. De boeren in Zuid-Duitsland zochten verbetering van kerkelijke en maatschappelijke toestanden te verkrijgen. Dat was niet ongeoorloofd, maar al gauw ontaardde deze beweging. Zij kreeg een revolutionair karakter. Aan het hoofd van de oproerige boeren stelde zich Thomas Münzer. Eerst voelde Luther, die zelf een volksman was, iets voor de onderdrukte boeren, maar toen zij op revolutionaire wijze begonnen te woelen, ried hij zelfs de vorsten aan om de beweging te onderdrukken. De oproerlingen werden bij Frankenhausen verslagen en Thomas Münzer werd onthoofd. (1525).
== Catechismus ==
Het was voor een rustige ontwikkeling van de Reformatie nodig, dat er meer kennis verspreid werd van de leer van het heil. De keurvorst Johan de Bestendige achtte het nodig een onderzoek te laten instellen naar de inwendige toestand van de kerken. Melanchton ontwierp enkele visitatie-artikelen en volgens deze werd het onderzoek geleid. De onwetendheid zowel bij de leraars als het volk bleek zeer groot. Daarom schreef Luther zijn groten en kleine catechismus. De Grote Catechismus verscheen in april 1529, de Kleine Catechismus een maand later in mei.
== Avondmaal ==
[[Bestand:Religionsgespräch zu Marburg 1529 Detail Luther Zwingli August Noack.jpg|miniatuur|467x467px|Gesprek tussen Luther (links) en Zwingli (midden) in 1529 te Marburg]]
Luther stemde in vele geloofsstukken overeen met de Zwitserse Reformator [[Ulrich Zwingli]]. Over het [[avondmaal]] verschilden zij echter van mening. Luther had bij zijn eerste optreden wel geleerd, dat de genadewerking van het sacrament gebonden was aan het geloof van de ontvanger, maar hij kwam later tot de leer, dat Jezus Christus lichamelijk in, met en onder het brood en de wijn tegenwoordig was, en dat dus de avondmaalgangers wel degelijk met de mond Christus' vlees en bloed aten en dronken. Zwingli daarentegen leerde, dat brood en wijn slechts tekenen en zegels waren. Het avondmaal was een gedachtenismaaltijd, maar tevens een zichtbaar Evangelie. Een twistgesprek te Marburg gehouden (1529) bracht de gewenste eenstemmigheid tussen Luther en Zwingli niet.
== Muziek ==
Bij Luther speelt muziek een grote rol. Al heel vroeg werd hij door muziek getroost, schrijft hij. Als student verdreef hij zijn depressies met muziek. Zodra hij in Wittenberg is laat hij componisten komen om zijn melodieën op vierstemmige muziek te zetten. Hij zou enkele tientallen kerkliederen hebben geschreven. Zijn bekende lied 'Ein feste Burg' ('Een vaste [[burcht]]') is daarvan misschien wel het bekendst geworden.
== Meer informatie ==
Anne Bruins-Bouter, ''Käthe, de gevluchte non''. Om Sions Wil, 2021. Pagina's 241. Over Katharina von Bora, de vrouw van Luther.
== Bronnen ==
Gerrit-Jan KleinJan, [http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/4454367/2017/01/27/Zonder-Luther-geen-Bach.dhtml Zonder Luther geen Bach], artikel op Trouw.nl, 27 jan. 2017.
J. H. Landwehr, ''Kort overzicht van de kerkgeschiedenis''. Kampen: J.H. Kok, 3e herz. druk 1922. Enige tekst van blz. 50-
ChatGPT op OpenAI.com, voor een tijdtafel met gebeurtenissen.
== Voetnoot ==
| |||