Melaatsheid: verschil tussen versies

995 bytes toegevoegd ,  3 jaar geleden
k
Regel 1:
'''Melaatsheid''' is een eeuwenoude ziekte die vaak in de Bijbel genoemd wordt en nog altijd veel levens teistert.
[[Bestand:Lepers, Tahiti (1898).jpg|miniatuur|584x584px|Melaatsen]]'''Woorden.''' In de Griekse grondtaal van het Nieuwe Testament en in de oude Griekse vertaling van het Oude Testament (Septuagint) heet zij in het Grieks ''lepra.'' Van het Griekse ''lepra'' komt het Latijnse woord ''leprosus'' (= melaats), komt het Nederlandse woord ''leproos'', d.i. iem. die aan lepra lijdt, een melaatse. In de middeleeuwen was het woord ‘melaatsheid’ of ‘lazerij’ gebruikelijk<ref name=":4">Daan van Leeuwen, 'Leven buiten de stadsmuren. De wijze van functioneren van het goudse leprooshuis in de late middeleeuwen', in: [https://www.diegoude.nl/wp-content/uploads/2015/08/Tidinge-augustus-2013.pdf Tidinge van die Goude, aug. 2013](pdf).</ref>.
[[Bestand:Lepers, Tahiti (1898).jpg|miniatuur|584x584px|Melaatsen]]
[[Bestand:Leprosy deformities hands.jpg|miniatuur|585x585px|''Door melaatsheid aangetaste handen.'']]
 
'''Woorden.''' In de Griekse grondtaal van het Nieuwe Testament en in de oude Griekse vertaling van het Oude Testament (Septuagint) heet zij in het Grieks ''lepra.'' Van het Griekse ''lepra'' komt het Latijnse woord ''leprosus'' (= melaats), komt het Nederlandse woord ''leproos'', d.i. iem. die aan lepra lijdt, een melaatse. In de middeleeuwen was het woord ‘melaatsheid’ of ‘lazerij’ gebruikelijk<ref name=":4">Daan van Leeuwen, 'Leven buiten de stadsmuren. De wijze van functioneren van het goudse leprooshuis in de late middeleeuwen', in: [https://www.diegoude.nl/wp-content/uploads/2015/08/Tidinge-augustus-2013.pdf Tidinge van die Goude, aug. 2013](pdf).</ref>.
 
De term ''melaats'' in de Bijbel heeft een ruimere betekenis dan het hedendaagse begrip ''lepra''. Het slaat ook op andere huidziekten. Bovendien kunnen in het Oude Testament ook voorwerpen 'melaats' zijn, wellicht omdat ze beschimmeld of op een andere wijze uitwendig waren aangetast. In de Nieuwe Bijbelvertaling (2004) heeft men een nieuw woord ingevoerd voor die melaatsheid in ruimere zin: 'huidvraat' voor een mens, 'vraat' voor zaken als een huid.
Regel 11 ⟶ 8:
Lepra wordt ook wel genoemd 'de ziekte van Hansen', omdat de Noorse arts Armauer Hansen de leprabacterie ''Mycobacterium leprae'' in 1873 ontdekte.
 
'''Twee soorten lepra.''' Men onderscheidt naar het aantal leprabacteriën in het lichaam van de melaatse twee soorten lepra: multibacillaire lepra (MB) en paucibacillaire lepra (PB). Bij multibacillaire lepra heeft de leprapatiënt een groot aantal leprabacteriën in zijn lichaam en meer dan vijf gevoelloze vlekken op zijn huid. Deze vorm van lepra is erg besmettelijk. Bij paucibacillaire lepra heeft de leprapatiënt een klein aantal leprabacteriën in zijn lichaam en minder dan vijf gevoelloze vlekken op zijn huid. Deze tweetweede vorm van lepra is nauwelijks besmettelijk.
 
'''Oorzaak'''. Melaatsheid (lepra) ontstaat door een bacteriële infectie: zij wordt veroorzaakt door de leprabacterie. Deze bacterie huist vooral in de ‘koelere’ delen van het lichaam, zoals de ledematen en in het gezicht.
Regel 20 ⟶ 17:
 
'''Natuurlijke afweer'''. Slechts 1 op de 100 besmette mensen krijgt de ziekte lepra. De andere worden beschermd door hun eigen ingeschapen afweersysteem.
[[Bestand:Paucibacillary leprosy (PB).jpg|links|miniatuur|260x260px|Lichte vlek, hier op de elleboog. Zo kan het eerste verschijnsel eruit zien. ]]
 
'''Incubatietijd'''. De tijd tussen de besmetting en het uitbreken van de ziekte is gemiddeld 2 tot 5 jaar. Dat komt doordat de leprabacterie zich zeer langzaam vermenigvuldigt: eens in de twee weken. Tijdens de incubatietijd kan de drager ongemerkt besmettelijk zijn: hij heeft nog niet door dat hij geïnfecteerd is. [[Bestand:Leprosy deformities hands.jpg|miniatuur|385x385px|''Melaatsheid in vergevorderd stadium. Verkorte vingers.'' ]]
 
'''Gevolgen'''. De bacterie tast de huid en de zenuwen vlak onder de huid aan, waardoor gevoelloze rood-witte plekken op de huid ontstaan, handen en voeten gevoelloos raken, spieren in handen, voeten en oogleden verzwakken, verlammingen ontstaan. Door de gevoelloosheid merkt iemand minder gauw dat hij of zij zich verbrandt of wondjes oploopt. Dit kan tot gevolg hebben grote wonden, infecties, zweren, open wonden, blindheid<ref>Door verzwakte oogspieren kan de leprapatiënt zijn ogen niet meer sluiten. De ogen drogen uit, stof vuil blijft makkelijk in de ogen zitten, met blindheid tot gevolg.</ref> en ernstige verminkingen en blijvende handicaps zoals klauwhanden, stompvoeten of een leeuwengezicht. Lepra tast dus het lichaam aan en leidt tot handicaps. De ziekte van de lijder is dus zeer zichtbaar voor zijn medemensen, is weerzinwekkend. De symptomen verschillen per patiënt en het soort lepra. Een leproos hoeft niet alle symptomen te krijgen. Wordt hoe later lepra ontdekt en behandeld wordt, hoe groter de kans op ingrijpende gevolgen.
Regel 27 ⟶ 24:
Behalve lichamelijke gevolgen zijn er ook maatschappelijke gevolgen. Leprapatiënten komen wegens hun handicaps vaak zonder werk te zitten. Uit vrees voor besmetting worden ze door hun naasten vaak vermeden of zelfs verstoten. Ze tellen niet meer mee in de maatschappij. Een melaatse gold in het oude Israël als fysiek onrein en de mensen hielden zich van hem of haar op afstand. In veel delen van de wereld wordt melaatsheid gezien als hekserij of als straf van God. Bang om in afzondering terecht te komen, durven leprapatiënten vaak met niemand over hun ziekte te praten en soms durven ze zelfs niet naar het ziekenhuis te gaan.
 
'''Voorkomen.''' Jaarlijks komen er wereldwijd ruim 200.000 nieuwe leprapatiënten bij (stand 2020)<ref name=":1" />. De ziekte komt (anno 2020) vooral voor in India, Indonesië en Brazilië. In 2018 woonde 75% procent van alle leprapatiënten op behandeling in India<ref name=":0" />. In Nederland is de ziekte sinds de vrijwel helemaal verdwenen; er worden naar schatting jaarlijks nog tussen de vijf en tien nieuwe gevallen vastgesteld (stand 2019). De besmetting hebben de Nederlanders opgelopen in het buitenland.
 
Jaarlijks komen er wereldwijd ruim 200.000 nieuwe leprapatiënten bij (stand 2020)<ref name=":1" />. Elke twee minuten wordt bij iemand de ziekte lepra vastgesteld<ref>Bron: [https://www.leprazending.nl/ Leprazending.nl], geraadpleegd 16 okt. 2020.</ref> <ref>Uitzending van 'Brandstof' dd. 16 okt. 2020, een radio-programma van Groot Nieuws Radio. Twee vrouwen van de Leprazending kwamen daarin aan het woord. </ref>.
 
'''Behandeling.''' Lepra is te genezen door een cocktail van antibiotica die gedurende langere tijd dagelijks ingenomen moet worden, in geval van paucibacillaire lepra (PB) 6 maanden, en in geval van multibacillaire lepra (MB) 12 maanden. De medicatie doodt de leprabacteriën en stopt de infectie.<ref name=":1">[https://www.leprastichting.nl/wat-is-lepra/ Wat is lepra?], Leprastichting.nl</ref>
Regel 117 ⟶ 116:
 
'''1930.''' In Noorwegen zijn, voordat er een geneesmiddel tegen lepra bestaat, nog enkele tientallen patiënten, vooral dankzij hun afzondering.
 
== Christelijke hulp ==
De Nederlandse organisatie [https://www.Leprazending.nl Leprazending], onderdeel van ''The Leprosy Mission'', is een christelijke organisatie die in 33 landen hulp biedt aan leprapatiënten. De hulp bestaat uit vijf vormen: 1. Medische zorg en revalidatie, 2. Zelfredzaamheid bevorderen; 3. Voorzien in eerste levensbehoeften; 4. Bevorderen van deelneming aan de maatschappij; 5. Voorlichting over lepra.<ref>https://www.leprazending.nl/projecten Geraadpleegd 16 okt. 2020.</ref>
 
==Meer informatie==