Nieuwe Bijbelvertaling (2004): verschil tussen versies

k
geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
 
(8 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1:
De '''Nieuwe Bijbelvertaling''' (NBV) uit '''2004''' is een vertaling van de Bijbel uit de grondtalen in het Nederlands, die in 2004 is uitgegeven en bedoeld was om de standaardbijbelvertaling voor protestanten en katholieken te worden.
 
Aan de vertaling werd sinds 1993 gewerkt. In 1998 verscheen een eerste deeluitgave onder de naam 'Werk in uitvoering', die veel discussie losmaakte. Het Nederlands Bijbelgenootschap wilwilde dat er in  2016, twaalf jaar na het verschijnen van de eerste uitgave, met een wijziging van de NBV komenkwam, die evenwel geen ingrijpende herziening zalzou zijn.
De NBV zou de katholieke Willibrordvertaling uit 1978 en 1995 moeten aflossen alsook de protestantse 'nieuwe vertaling' van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951. De vertaling is de eerste interconfessionele bijbelvertaling in het Nederlandse taalgebied: protestanten en katholieken hebben eraan gewerkt. De NBV is uitgegeven door het Nederlands Bijbelgenootschap, de Katholieke Bijbelstichting, het Vlaams Bijbelgenootschap en de Vlaamse Bijbelstichting. 
 
Zie [[Nieuwe Bijbelvertaling (NBV)]] voor het algemene artikel over deze vertaling.
Men heeft getracht trouw te blijven aan de oorspronkelijke tekst (<nowiki>'brontekstgetrouw') en een vertaling op te leveren in gangbaar Nederlands ('doeltaalgericht''</nowiki>).
 
De versie uit 2004 is herzien en in 2021 uitgebracht onder de naam NBV21, zie [[Nieuwe Bijbelvertaling (2021)]].
Aan de vertaling werd sinds 1993 gewerkt. In 1998 verscheen een eerste deeluitgave onder de naam 'Werk in uitvoering', die veel discussie losmaakte. Het Nederlands Bijbelgenootschap wil in 2016, twaalf jaar na het verschijnen van de eerste uitgave, met een wijziging van de NBV komen, die evenwel geen ingrijpende herziening zal zijn.
 
== Vreemde woorden ==
Merkwaardig is dat de NBV enerzijds in hedendaags Nederlands wil vertalen, maar anderzijds zich niet ontziet om vreemde woorden te gebruiken, onder meer omdat de tot nog toe gangbare vertaling bijklanken heeft die het woord in de grondtaal niet heeft:
* ‘hel’ is in de NBV ‘Gehenna’
* ‘rokken’ zijn in de NBV ‘tunica’s’
* ‘ons paaslam’ is in de NBV 'ons pesachlam’
* de ‘kamerling' is in de NBV een ‘eunuch’
* de ‘hoofdman over honderd’ is in de NBV de ‘centurio’
* de ‘stadhouder’ is in de NBV de ‘prefect’
* de ‘legerafdeling’ is in de NBV de ‘cohort’
* de 'overste der bezetting' (NBG51) is in de NBV 'tribuun van de cohort' (Hand. 21:31)
* de ‘hoofdman over honderd’ is in de NBV de ‘centurio’
* ‘melaatsheid’ is in de NBV ‘huidvraat’, een geheel nieuw uitgevonden woord
* 'palmen' ('palmbomen') is in 15 verzen 'palmetten' geworden
 
== Ontvangst ==
De [http://www.christipedia.nl/Artikelen/R/[Rooms-katholieke_kerkKatholieke Kerk|Rooms-katholieke kerk]] heeft de NBV afgekeurd voor gebruik in de liturgie, waarin de Willibrordvertaling gehandhaafd blijft. Omdat de liturgie een eenheid moet zijn, waarin de gebeden en de Schrift op elkaar zijn afgestemd, acht de kerk de Nieuwe Bijbelvertaling daar niet bruikbaar. De beslissing is zeer opmerkelijk, want het de Katholieke Bijbelstichting was één van de eerste voorstanders om te komen tot de nieuwe Bijbelvertaling. De Nederlandse bisschoppen hebben besloten om met een eigen ‘liturgische bijbelvertaling’ te komen. Die kan, na goedkeuring door Rome, wel aanbevolen worden voor de eucharistieviering. De NBV mag volgens de bisschoppen overigens wel gebruikt worden tijdens vergaderingen, oecumenische vieringen en bij het persoonlijk bijbellezen.
 
De [http://www.christipedia.nl/Artikelen/P/Protestantse_Kerk_in_Nederland_[Protestantse Kerk in Nederland (PKN) |Protestantse Kerk in Nederland]] aanvaardde de vertaling in het jaar van uitgifte (2004) voor gebruik op proef gedurende vijf jaar. In 2010 stelde het synodebestuur voor om de NBV officieel aan te wijzen als kanselbijbel in de Protestantse Kerk. Daarmee zou de NBV dezelfde status krijgen als de NBG51-vertaling en de Statenvertaling. Een synodecommissie die het voorstel vooraf beoordeelde, pleitte er echter voor om te wachten op de herziening van de NBV. Het kerkbestuur stelde in het rapport dat de dominee erop moet wijzen wat er werkelijk in een Bijbeltekst staat, maar de synodecommissie vond dat niet juist: ‘Wij moeten streven naar een vertaling, die de noodzaak in de eredienst te verwijzen naar de grondtekst zo veel mogelijk beperkt’. ‘Juist de reformatie - zowel van Luther alsook Calvijn - stelde centraal dat de gelovigen zelf hun Bijbel konden lezen, maar dat moeten zij wel een betrouwbare en zuivere vertaling tot hun beschikking hebben. Verantwoorde exegese van predikanten is geen vervanging voor een betrouwbare vertaling’<ref>Nieuwsartikel 'Eerst Revisie van NBV nodig', op FrieschDagblad.nl dd. 20 apr. 2010. http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?artID=49727</ref>. Eerder had een grote groep predikanten en kerkmusici, bijna eenvijfde van het aantal predikanten van de PKN, gepleit om te wachten tot de resultaten van de herziening bekend zijn en die kerkbreed gedragen worden. Desondanks nam de synode in april 2010 met grote meerderheid het voorstel van het synodebestuur aan om de NBV als officiële vertaling voor de kerk te aanvaarden<ref>Nieuwsartikel PKN toch akkoord met NBV, op RefDag.nl dd. 22 apr. 2010. [http://www.refdag.nl/nieuws/pkn_toch_akkoord_met_nbv_1_398980 http://www.refdag.nl/nieuws/pkn_toch...t_nbv_1_398980] </ref>.
 
De Vrijgemaakt-Gereformeerde Kerk heeft de vertaling aanvaard<ref name=":0">Nieuwsartikel [http://www.nd.nl/artikelen/2009/februari/16/vertrouwen-in-revisie-nieuwe-bijbelvertaling Vertrouwen in revisie Nieuw Bijbelvertaling] op ND.nl dd. 17 febr. 2009</ref>.
 
De [http://www.christipedia.nl/Artikelen/C/Christelijke_Gereformeerde_Kerken_[Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) |Christelijke Gereformeerde Kerken]] besloten in 1992 niet mee te doen met het vertaalproject. Op de synode in 2007 werd besloten het gebruik van de NBV met klem te ontraden<ref name=":0" />.
 
== Beoordeling ==
Regel 35 ⟶ 36:
''Ge 1:2 (NBG51) De aarde nu was woest en ledig, ... ''
Het woord 'nog' in de NBV ontbreekt in de grondtekst. Het woord 'doods' is een minder goede vertaling dan 'leeg'. Bovendien is het woord 'doods' een vreemd woord voor het begin toen de dood nog niet in de wereld was gekomen. 
 
In Ex. 10:26 wordt een Hebreeuwse stijlfiguur, waarin een deel (hoef) een geheel (dier) aanduidt, onnodig wégvertaald.
NBG51 Ex 10:26 maar ook moet ons vee met ons meegaan, zonder dat er een <u>hoef</u> ontbreekt,
GSV Ex 10:26 en ons vee zal ook met ons meegaan. Geen <u>hoef</u> zal achterblijven,
NBV Ex 10:26 dan nog moet ons eigen vee mee-geen enkel <u>dier</u> mag er achterblijven-
In het Nederlands kennen wij een dergelijke stijlfiguur ook, bijvoorbeeld "de neuzen (= aanwezige personen) tellen", "zoveel hoofden (= personen), zoveel zinnen"<ref>Jaap van Dorp, In gesprek over de NBV-revisie in Hardenberg, in: ''Dichterbij'', NBG-nieuwsbrief, juni 2018.</ref>, "koppen rollen" (leiders worden ontslagen).
 
De NBV heeft in De 18:15 het meervoud 'profeten', terwijl de grondtekst enkelvoud heeft en ook het Nieuwe Testament naar dat vers met 'profeet' in het enkelvoud verwijst.
Regel 45 ⟶ 52:
Die ene profeet is onze Heer Jezus Christus, van wie Mozes in zijn geschriften gesproken heeft.
 
In Ruth 2:12 en 3:9 wordt het Hebreeuwse woord "kanaph" (= vleugel) gebruikt. In Ruth 3:9 is de gedachte van onder vleugels komen niet vertaald.
Een ander vertaalvoorbeeld. In Jesaja 9:6 is sprake van 'Wonderbare Raadsman, Sterke God'. Dit vers heeft ook betrekking op de Heer Jezus. De NBV vertaalt echter 'Wonderbare Raadsman, Goddelijke held'. Goddelijke held is niet alleen onzuiver vertaald, maar ook een afzwakking. 
NBG51 Ru 2:12 De HERE vergelde u uw daad, en uw loon valle u onverkort ten deel van de HERE, de God van Israel, onder wiens <u>vleugelen</u> gij zijt komen schuilen.
NBG51 Ru 3:9 En hij vroeg: Wie zijt gij? Zij antwoordde: Ik ben Ruth, uw dienstmaagd: spreid uw <u>vleugel</u> uit over uw dienstmaagd, want gij zijt de losser.
NBV Ru 2:12 Moge de HEER je daarvoor rijkelijk belonen-de HEER, de God van Israël, onder wiens <u>vleugels</u> je een toevlucht hebt gezocht.’
NBV Ru 3:9 ‘Wie is daar?’ vroeg hij. ‘Ik ben het, Ruth, ‘zei ze. ‘Wilt u mij bij u nemen, want u kunt voor ons als losser optreden.’
Een ander vertaalvoorbeeld. In Jesaja 9:6 is sprake van 'Wonderbare Raadsman, Sterke God'. Dit vers heeft ook betrekking op de Heer Jezus. De NBV vertaalt echter 'Wonderbare Raadsman, Goddelijke held'. Goddelijke held is niet alleen onzuiver vertaald, maar ook een afzwakking. 
 
In Dan. 7:13 zijn de Hebreeuwse woorden voor "een mensenzoon" vertaald als "die eruitzag als een mens". "Mensenzoon" komt in het Nieuwe Testament voor als titel van Jezus en houdt verband met het vers in Daniël.
NBG51 Da 7:13 Ik bleef toekijken in de nachtgezichten en zie, met de wolken des hemels kwam iemand gelijk een <u>mensenzoon</u>; hij begaf zich tot de Oude van dagen, en men leidde hem voor deze;
Da 7:13 Ik keek toe in de nachtvisioenen, en zie, er kwam met de wolken van de hemel Iemand als een <u>Mensenzoon</u>. Hij kwam tot de Oude van dagen en men deed Hem voor Zijn aangezicht naderbijkomen.
Da 7:13 In mijn nachtelijke visioenen zag ik dat er met de wolken van de hemel iemand kwam <u>die eruitzag als een mens</u>. Hij naderde de oude wijze en werd voor hem geleid.
Een engel kan eruit zien als een mens, zonder een mensenzoon te zijn.
 
In Matth. 9:22 is "dochter", waarmee de Heer Jezus een vrouw aanspreekt, weggelaten.
SV Mt 9:22 En Jezus, Zich omkerende, en haar ziende, zeide: Wees welgemoed, <u>dochter</u>! uw geloof heeft u behouden. En de vrouw werd gezond van dezelve ure af.)
NBG51 Mt 9:22 Maar Jezus keerde Zich om, zag haar en zeide: Houd moed, <u>dochter</u>, uw geloof heeft u behouden. En de vrouw was behouden van dat ogenblik af.
TELOS Mt 9:22 En Jezus keerde Zich om, zag haar en zei: Heb goede moed, <u>dochter</u>, uw geloof heeft u behouden. En de vrouw was behouden van dat uur af.
NBV Mt 9:22 Jezus draaide zich om, en bij het zien van de vrouw zei hij: ‘Wees gerust, uw geloof heeft u gered.’ En vanaf dat moment was de vrouw genezen.
In Matth. 28:20 heeft het gangbare "voleinding" plaats gemaakt voor "voltooiing".
''NBV Mt 28:20 En houd dit voor ogen: ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de <u>voltooiing</u> van deze wereld.’''
''SV Mt 28:20 En ziet, Ik ben met ulieden al de dagen tot de voleinding der wereld. Amen.''
Regel 55 ⟶ 81:
 
Een ander voorbeeld: 
''NBV Hos 1:5 Op die dag zal ik Israëls <u>wapentuig</u> breken in de vallei van Jizreël.’''
''SV Hos 1:5 En het zal te dien dage geschieden, dat Ik Israëls boog verbreken zal, in het dal van Jizreel.''
''HSV Hos 1:5 Op die dag zal het gebeuren dat Ik de boog van Israël zal breken in het dal van Jizreël.''
Regel 149 ⟶ 175:
In de '''inleidingen '''op de bijbelboeken wordt het auteurschap van meerdere bijbelboeken (bijv. de boeken van Mozes, Daniel, 1 Tim, 2 Tim, Titus, 2 Petrus) in twijfel getrokken. De inleidingen verraden de vrijzinnigheid van (althans sommige van) de inleiders.
 
Volgens critici zijn de gevolgen van het gebruik van deze vertaling niet te veronachtzamen: de lezer en hoorder weet niet meer wat werkelijk in Gods woord staat en wat door de NBV is weggelaten, toegevoegd, veranderd. Hij kan begropenbekropen worden door de onzekerheid en twijfel: Zegt de Schrift dit wel allemaal? In de gemeentelijke samenkomst wordt meelezen moeilijker als de spreker voorleest uit de NBV en de toehoorder meeleest in de NBG51-vertaling of de Statenvertaling; de beide laatste vertalingen lopen onderling behoorlijk synchroon, de NBV echter loopt vaak uit de pas met deze oudere en meer woordelijke vertalingen. 
 
== Meer informatie ==