k
geen bewerkingssamenvatting
k (→Grote sabbat) |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| (7 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 1:
De '''sabbat''' (Hebr. ''sjabbat''; Gr. ''sabbaton''; Lat. ''sabbatum'') is de rust van de gedane arbeid, op de laatste dag van de week, de verplichte rustdag voor de [[Joden]]. Het houden van de sabbat wordt geboden in het vierde gebod van de Tien Geboden. De Israëliet is verplicht te rusten van zijn arbeid in de afgelopen week; alle arbeid is verboden. De sabbat begint vrijdagavond na zonsondergang en eindigt op zaterdagavond na zonsondergang. De sabbat is een teken tussen God en het volk Israël. Verreweg de meeste christenen nemen de zondag als dag voor rust en kerkbezoek. Voor het volk van [[God]] is een toekomstige sabbatsrust.
'''Sabbatsjaar.''' Naast de wekelijke rustdag was elk zevende ''jaar'' was voor Israël een
'''Instelling'''. God rustte op de zevende dag van zijn scheppingswerken en heiligde die dag, zette die apart. Het
'''Wezen.''' Het wezen''' '''van de sabbat is de stopzetting, beëindiging, onderbreking van de arbeid en de rust, de rust van de ''gedane ''arbeid, met ''onthouding ''van arbeid op de rustdag. Zoals God op de zevende dag rustte van zijn scheppingswerken die Hij had verricht op de eerste zes dagen, zo moest Israël op de zevende dag rusten van zijn arbeid in de voorbije zes werkdagen. Zij mochten ook geen vuur aansteken in hun woning of woonplaats. <blockquote>''Ex 35:2 Zes dagen moet er werk verricht worden, maar de zevende dag moet heilig voor u zijn, een sabbat, een dag van volledige rust, voor de HEERE. Ieder die op die [dag] werk verricht, moet gedood worden. Ex 35:3 U mag op de sabbatdag in geen van uw woongebieden vuur aansteken.'' (HSV)</blockquote><blockquote>''Le 23:3 Zes dagen zal men het werk doen, maar op den zevenden dag is de sabbat der rust, een heilige samenroeping; geen werk zult gij doen; het is des HEEREN sabbat, in al uw woningen. (SV)''</blockquote>'''Heiligheid.''' Deze zevende dag was een heilige dag. <blockquote>''Ex 35:2 Zes dagen moet er werk verricht worden, maar de zevende dag moet heilig voor u zijn, een sabbat, een dag van volledige rust, voor de HEERE. Ieder die op die [dag] werk verricht, moet gedood worden.'' (HSV)</blockquote>'''Historische grond.''' In Ex. 20 wordt het gebod van de sabbat herhaald. Daar wordt de historische grond''' '''genoemd: de scheppingsarbeid in zes dagen, de rust van God op de zevende dag en de zegening en heiliging van deze dag.<blockquote>''Ex 20:8 Gedenkt den sabbatdag, dat gij dien heiligt.'' ''Ex 20:9 Zes dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen;'' ''Ex 20:10 Maar de zevende dag is de sabbat des HEEREN uws Gods; [dan] zult gij geen werk doen, gij, noch uw zoon, noch uw dochter, [noch] uw dienstknecht, noch uw dienstmaagd, noch uw vee, noch uw vreemdeling, die in uw poorten is; Ex 20:11 Want in zes dagen heeft de HEERE den hemel en de aarde gemaakt, de zee en al wat daarin is, en Hij rustte ten zevenden dage; daarom zegende de HEERE den sabbatdag, en heiligde denzelven.'' ''(SV)''</blockquote>'''Gedachtenis.''' Later geeft Mozes een tweede reden voor de sabbat: de gedachtenis aan de geleden slavernij met haar moeitevolle arbeid in Egypte en aan de machtige verlossing uit het diensthuis Egypte.<blockquote>''De 5:15 Want gij zult gedenken, dat gij een dienstknecht in Egypteland geweest zijt, en dat de HEERE, uw God, u van daar heeft uitgeleid door een sterke hand en een uitgestrekten arm; daarom heeft u de HEERE, uw God, geboden, dat gij den sabbatdag houden zult.'' ''(SV)''</blockquote>'''Vierde''' '''gebod.''' Het Sabbatsgebod is het vierde van de Tien Woorden (“Tien Geboden”). Het is de schakel tussen de eerste drie geboden, die betrekking hebben op de verhouding tot God, en de laatste zes geboden, die zien op de verhouding tussen mensen.
▲Het sabbatsgebod is niet ingesteld bij de [[schepping]], maar in Ex. 16:25-30, bij gelegenheid van de gave van het hemelbrood (manna). De Israëlieten mochten zes dagen manna verzamelen en op de zesde dag een dubbel deel voor deze en de volgende dag, want op de zevende dag moesten zij rusten. In [[Egypte]] hadden ze geen vrije dag gekend. De sabbat is een gave van God (Ex. 16:29), ten behoeve van mens en dier. <blockquote>''Ex 23:12 Zes dagen moet u uw werk doen, maar op de zevende dag moet u rusten, zodat uw rund en uw ezel kunnen rusten, en de zoon van uw slavin en de vreemdeling op adem kunnen komen. (HSV) ''</blockquote><blockquote>''Mr 2:27 En Hij zei tot hen: De sabbat is gemaakt om de mens, en niet de mens om de sabbat. (TELOS)''</blockquote>'''Heer van de Sabbat'''. God stelde de sabbat in. De Heer Jezus, de Mensenzoon, is Heer van de Sabbat. <blockquote>''Mt 12:8 Want de Zoon des mensen is Heer van de sabbat. (TELOS)''</blockquote>Hij bepaalt wat wel of niet geoorloofd is op de sabbat te doen. Hij vond het goed - anders dan de Farizeeën - dat zijn hongerige leerlingen aren plukten op de sabbat en de korrels aten. En het was volgens Hem ook geoorloofd op de sabbat goed te doen (Matth. 12:12).
'''
'''Menselijke verzwaring.''' In de tijd tussen het Oude en het Nieuwe Testament hebben de Joden in buitenbijbelse geschriften en overleveringen de wet van Mozes verzwaard. De Heer Jezus hekelt deze ‘overleveringen der ouden’. De farizeeën berispten zijn leerlingen, omdat zij honger hadden en aren plukten op de sabbat en deze aten (Mt. 12:1v). Oogsten en dorsen op de sabbat was immers verboden. De Heer Jezus maakt duidelijk dat er hogere aangelegenheden kunnen zijn die het sabbatsgebod overstijgen. Eens namen David, de gezalfde van de HEER, en de zijnen met hem, die honger hadden, van deze toonbroden, die alleen de priesters mochten eten. David zondigde niet.▼
▲In de tijd tussen het Oude en het Nieuwe Testament hebben de Joden in buitenbijbelse geschriften en overleveringen de wet van Mozes verzwaard. De Heer Jezus hekelt deze ‘overleveringen der ouden’. De farizeeën berispten zijn leerlingen, omdat zij honger hadden en aren plukten op de sabbat en deze aten (Mt. 12:1v). Oogsten en dorsen op de sabbat was immers verboden. De Heer Jezus maakt duidelijk dat er hogere aangelegenheden kunnen zijn die het sabbatsgebod overstijgen. Eens namen David, de gezalfde van de HEER, en de zijnen met hem, die honger hadden, van deze toonbroden, die alleen de priesters mochten eten. David zondigde niet.
Op de sabbat werden de toonbroden door de priester verwisseld. Ondanks deze arbeid waren zij onschuldig is. De tempeldienst was een hoger belang en oversteeg op dit punt het sabbatsgebod. De Heer Jezus maakt duidelijk dat Hij groter is dan de tempel. Hij is de Heer van de sabbat (Mt. 12:8).
Regel 19 ⟶ 16:
Het optreden van de Heer Jezus maakt verder duidelijk dat het geoorloofd is op de sabbat barmhartigheid te betonen en goed te doen (Mt 12:9v). Hij genas op de sabbat een man met een verschrompelde hand. De farizeeën namen het hem echter zeer kwalijk en beraadslaagden tegen Hem dat zij Hem zouden ombrengen.
In Joh. 5 geneest de Heer Jezus op de sabbat een man die achtendertig jaar ziek was. De Joden vervolgden Hem omdat hij deze dingen op sabbat deed (Joh. 5:12).
In Joh. 5 geneest de Heer Jezus op de sabbat een man die achtendertig jaar ziek was. De Joden vervolgden Hem omdat hij deze dingen op sabbat deed (Joh. 5:12).<blockquote>''Joh 5:17 Maar Jezus antwoordde hun: Mijn Vader werkt tot nu toe en Ik werk ook.'' ''Joh 5:18 Daarom dan trachtten de Joden des te meer Hem te doden, omdat Hij niet alleen de sabbat brak, maar ook God zijn eigen Vader noemde, zodat Hij Zich aan God gelijk maakte.'' ''Joh 5:19 Jezus dan antwoordde en zei tot hen: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: de Zoon kan niets doen van Zichzelf, tenzij Hij de Vader iets ziet doen; want alles wat Die doet, dat doet ook de Zoon evenzo.'' ''(TELOS)''</blockquote>Negen van de Tien Geboden worden bevestigd in het Nieuwe Testament, het sabbatsgebod echter niet. De wet heeft een schaduw van de toekomstige goederen (Hebr. 10:1). Ook de sabbat is een schaduw. <blockquote>''Col 2:16 Laat dan niemand u oordelen inzake eten en drinken of op het punt van een feest of nieuwe maan of sabbatten,'' ''Col 2:17 die een schaduw zijn van wat zou komen, maar het lichaam is van Christus. '' (TELOS)</blockquote>Een gelovige is niet onder het sabbatsgebod. De apostel Paulus leert ons: als je een dag houdt, doe het voor de Heer.<blockquote>''Ro 14:4 Wie bent u, dat u andermans huisknecht oordeelt? Of hij staat of valt, gaat zijn eigen heer aan. En hij zal staande gehouden worden, want de Heer is machtig hem staande te houden. Ro 14:5 Want de een stelt de ene dag boven de andere dag, maar de ander stelt alle dagen gelijk. Ieder zij in zijn eigen denken ten volle verzekerd.'' ''Ro 14:6 Wie de dag in acht neemt, neemt hem in acht voor de Heer. En wie eet, eet voor de Heer, want hij dankt God; en wie niet eet, laat het na voor de Heer, en hij dankt God.'' ''Ro 14:7 Want niemand van ons leeft voor zichzelf en niemand sterft voor zichzelf;'' ''Ro 14:8 want hetzij wij leven, wij leven voor de Heer; hetzij wij sterven, wij sterven voor de Heer; hetzij wij dan leven, hetzij wij sterven, wij zijn van de Heer. Ro 14:9 Want daartoe is Christus gestorven en levend geworden, opdat Hij zou heersen zowel over doden als over levenden. Ro 14:10 Maar u, waarom oordeelt u uw broeder? Of ook u, waarom minacht u uw broeder? Want wij zullen allen voor de rechterstoel van God gesteld worden;'' (TELOS)</blockquote>Verreweg de meeste christenen nemen de zondag, de eerste dag der week, de opstandingsdag van de Heer Jezus, als de dag om te rusten. Een gelovige kan de verlossing door God van zijn volk (de gemeente) uit de wereld gedenken.▼
[[Bestand:Brooklyn Museum - The Disciples Eat Wheat on the Sabbath (Les disciples mangent du blé au sabbat) - James Tissot - overall.jpg|miniatuur|472x472px|
Farizeeën zien op afstand dat de leerlingen van Jezus aren plukken en eten op sabbat. Schilderij van James Tissot.
Sommige richtingen in het [[christendom]], zoals de Zevendedagsadventisten, de Zevendedagsbaptisten en de [[Messiasbelijdende Joden]], houden de sabbat wel. Deze christenen worden soms om hun vasthouden aan het sabbatsgebod wel '''''<nowiki/>'sabbattisten'''''' (Eng. ''sabbatarians'') genoemd. Ook in vroeger eeuwen waren er sabbattisten, bijvoorbeeld in de 15e eeuw binnen de Orthodoxe Kerk van Rusland en in de 16e eeuw in Bohemen en Moravië<ref>Microsoft Encarta Winkler Prins Encyclopedie 2007 s.v. ''Sabbattisten. ''</ref>. In de 17e eeuw schreef de Engelse theoloog Edward Fisher (geb. ca. 1601) ''Een christelijk protest tegen de oude en nieuwe sabbatisten ''(1650)<ref name=":0">De oorspronkelijk Engelse titel luidt: ''A Christian Caveat to the old and new Sabbatarians, or a Vindication of our Gospel Festivals . . . By a Lover of Truth; a Defender of Christian Liberty; and an hearty Desirer of Peace, internall, externall, eternall to all men, &c. ''Over Edward Fisher, zie Engelstalige [http://en.wikipedia.org/wiki/Edward_Fisher_(theologian) artikel] op Wikipedia.</ref>. ▼
]]
▲
{| class="wikitable"▼
'''''<nowiki/>'''<nowiki/>''
|Een in Nederland bekende ex-sabbatvierder is de evangelist Johannes de Heer (1866 -1961). Hij schrijft in zijn biografie:▼
"Nadat ik in een eenvoudige woning zelf een orgel-handel begonnen was, bleef ik toch ijveriger dan ooit de Sabbat vieren, maar juist die ijver en de consequente wijze, waarop ik het vierde gebod letterlijk in alle dingen gehoorzaam wilde zijn, werd de oorzaak dat ik io de duur inzag dat ik een dwaling had nagevolgd. Op 37-jarige leeftijd besloot ik na ernstig en langdurig biddend overleg, om de Sabbatviering prijs te geven. Ik zag hoe de Sabbat-vierders wèl de onveranderlijkheid en eeuwige geldigheid van het vierde gebod predikten en stad en land afreisden om anderen voor hun leer te winnen, maar door de practijk van hun eigen Sabbatviering blijk gaven dat zij zelf niets van die onveranderlijkheid geloofden. Ik zag predikers vrijmoedig op de Sabbat van de ene naar de andere plaats reizen om gemeenten te bezoeken. Huismoeders kookten en bakten gaarne iets extra's op de Sabbatdag, vooral wanneer er bezoek was van predikers of colporteurs. Iets extra's werd door Mevrouw White, de leidster der Zevendedags Adventisten, zelfs aanbevolen, opdat de Sabbat een feestelijk karakter zou dragen. Deze feiten en tal van andere hebben mij er in hoofdzaak toe geleid om afstand te doen van een weg, die ik, na hem zes en een half jaar bewandeld te hebben, duidelijk als een doolweg had leren kennen."▼
(Uit: ''<nowiki/>'k Zal gedenken. ''Den Haag: J.N. Voorhoeve, 1949. Blz. 15-16)▼
|}▼
Het duizendjarig [[vrederijk]] is een rijk van vrede en rust. Het is de '''toekomstige sabbatsrust '''waarover Hebr. 4 spreekt.<blockquote>''Heb 4:8 Want als Jozua hen in de rust gebracht had, zou Hij daarna niet over een andere dag gesproken hebben.'' ''Heb 4:9 Er blijft dus een sabbatsrust over voor het volk van God. Heb 4:10 Want wie in zijn rust ingaat, komt ook zelf tot rust van zijn werken, evenals God van de zijne.'' ''Heb 4:11 Laten wij ons dan beijveren in die rust in te gaan, opdat niemand valt volgens hetzelfde voorbeeld van ongehoorzaamheid. (TELOS)''</blockquote>Wie Jezus’ werken (o.a. van barmhartigheid) tot het einde toe bewaart, zal men Hem heersen in het vrederijk.<blockquote>''Opb 2:26 En wie overwint en mijn werken tot het einde toe bewaart, die zal Ik macht geven over de volken;'' ''Opb 2:27 en hij zal hen hoeden met een ijzeren staf; als pottenbakkersvaten worden zij verbrijzeld, zoals ook Ik die macht van mijn Vader heb ontvangen; Opb 2:28 en Ik zal hem de morgenster geven.'' ''(TELOS)''</blockquote>▼
== Grote sabbat ==
Regel 36 ⟶ 27:
== Oudtijds synagogebezoek ==
Op sabbat- en feestdagen vergaderde het volk in de synagogen tot gemeenschappelijke gebeden en het aanhoren van de voorlezing van de Wet, de profeten en andere boeken van het Oude Testament, welke verklaard en in vrije voordrachten behandeld werden (Luk. 4: 20 ; Hand. 13 : 15). Paulus zei dat de profeten op elke sabbat gelezen worden:<blockquote>''Hnd 13:27 ... en de stemmen van de profeten, die op elke sabbat gelezen worden, hebben zij door Hem [= Jezus] te veroordelen vervuld;'' (TELOS)</blockquote>De [[Heer Jezus]] ging naar zijn gewoonte op de rustdag naar de synagoge. Hij kreeg gelegenheid om iets te zeggen over het voorgelezene. <blockquote>''Lu 4:16 En Hij kwam in Nazareth waar Hij was opgevoed en ging naar zijn gewoonte op de dag van de sabbat naar de synagoge en stond op om te lezen. (TELOS)''</blockquote>De Heer leerde in de synagogen. Hij deed dit bijvoorbeeld in de synagoge te Kapernaüm, waar hij demonen uitdreef uit een aanwezige bezetene. <blockquote>''Marc. 1:21 En zij gingen Kapernaum binnen; en terstond ging Hij op de sabbat in de synagoge en leerde. Marc. 1:39 En Hij predikte in hun synagogen in heel Galilea en dreef de demonen uit. Matth. 4:23 En Hij trok in heel Galilea rond, leerde in hun synagogen, predikte het evangelie van het koninkrijk en genas elke ziekte en elke kwaal onder het volk.'' (TELOS)</blockquote>De mogelijkheid om een woord te spreken kreeg Paulus bijvoorbeeld in de synagoge in het [[Pisidische Antiochië]]: <blockquote>''Hnd 13:14 Zij nu gingen van Perge verder en kwamen in het Pisidische Antiochie aan; en <u>zij gingen in de synagoge op de sabbatdag</u> en namen plaats. Hnd 13:15 En na het lezen van de wet en de profeten zonden de oversten van de synagoge een boodschap tot hen en zeiden: Mannen broeders, als u een woord van bemoediging voor het volk hebt, zegt het. Hnd 13:16 En Paulus stond op, wenkte met de hand en zei: Mannen van Israel, en u die God vreest, hoort: (TELOS)''</blockquote>Na afloop van de samenkomst in de synagoge wordt Paulus dringend verzocht de volgende sabbat wederom te spreken.<blockquote>''Hnd 13:42 Toen zij nu naar buiten gingen, smeekten zij dat op de volgende sabbat deze woorden tot hen zouden worden gesproken. Hnd 13:43 En toen de synagoge was uiteengegaan, volgden vele van de Joden en van de godsdienstige proselieten Paulus en Barnabas, die tot hen spraken en hen vermaanden bij de genade van God te blijven. Hnd 13:44 Op de volgende sabbat nu kwam bijna de hele stad samen om het woord van de Heer te horen. (TELOS)''</blockquote>De samenkomsten op sabbat werden besloten met het uitspreken van een zegen en het amen der vergadering (vgl. 1 Kor. 14: 16).
== Huidige orthodox-Joodse viering ==
Regel 44 ⟶ 35:
Daarna bezoekt de vader met zijn kinderen de synagoge. (In het liberale jodendom gaat ook de vrouw des huizes mee.)
[[Bestand:Maaltijd aan het begin van de sabbat. De vader staat aan het hoofd van de tafel , Bestanddeelnr 255-4715.jpg|miniatuur|367x367px|Maaltijd aan het begin van de sabbat. De vader staat aan het hoofd van de tafel.]]
Na thuiskomt uit de synagoge wordt elk kind door de ouders gezegend, door de handen op het hoofd van het kind te leggen en de priesterzegen uit te spreken, ontleend aan Numeri 6:24-26.
Regel 58 ⟶ 49:
Vervolgens gaan de mannelijke gezinsleden weer naar de synagoge, waar bij het uitgaan van de sabbat, het avondgebed gebeden wordt. Thuis wordt vervolgens een ceremonie voor het vaarwel zeggen van de sjabbat uitgevoerd.
== Sabbattisten ==
▲Sommige richtingen in het [[christendom]], zoals de Zevendedagsadventisten, de Zevendedagsbaptisten en de [[Messiasbelijdende Joden]], houden de sabbat wel. Deze christenen worden soms om hun vasthouden aan het sabbatsgebod wel '''''<nowiki/>'sabbattisten'''''' (Eng. ''sabbatarians'') genoemd. Ook in vroeger eeuwen waren er sabbattisten, bijvoorbeeld in de 15e eeuw binnen de Orthodoxe Kerk van Rusland en in de 16e eeuw in Bohemen en Moravië<ref>Microsoft Encarta Winkler Prins Encyclopedie 2007 s.v. ''Sabbattisten. ''</ref>. In de 17e eeuw schreef de Engelse theoloog Edward Fisher (geb. ca. 1601) ''Een christelijk protest tegen de oude en nieuwe sabbatisten ''(1650)<ref name=":0">De oorspronkelijk Engelse titel luidt: ''A Christian Caveat to the old and new Sabbatarians, or a Vindication of our Gospel Festivals . . . By a Lover of Truth; a Defender of Christian Liberty; and an hearty Desirer of Peace, internall, externall, eternall to all men, &c. ''Over Edward Fisher, zie Engelstalige [http://en.wikipedia.org/wiki/Edward_Fisher_(theologian) artikel] op Wikipedia.</ref>.
▲{| class="wikitable"
▲|Een in Nederland bekende ex-sabbatvierder is de evangelist Johannes de Heer (1866 -1961). Hij schrijft in zijn biografie:
▲"Nadat ik in een eenvoudige woning zelf een orgel-handel begonnen was, bleef ik toch ijveriger dan ooit de Sabbat vieren, maar juist die ijver en de consequente wijze, waarop ik het vierde gebod letterlijk in alle dingen gehoorzaam wilde zijn, werd de oorzaak dat ik io de duur inzag dat ik een dwaling had nagevolgd. Op 37-jarige leeftijd besloot ik na ernstig en langdurig biddend overleg, om de Sabbatviering prijs te geven. Ik zag hoe de Sabbat-vierders wèl de onveranderlijkheid en eeuwige geldigheid van het vierde gebod predikten en stad en land afreisden om anderen voor hun leer te winnen, maar door de practijk van hun eigen Sabbatviering blijk gaven dat zij zelf niets van die onveranderlijkheid geloofden. Ik zag predikers vrijmoedig op de Sabbat van de ene naar de andere plaats reizen om gemeenten te bezoeken. Huismoeders kookten en bakten gaarne iets extra's op de Sabbatdag, vooral wanneer er bezoek was van predikers of colporteurs. Iets extra's werd door Mevrouw White, de leidster der Zevendedags Adventisten, zelfs aanbevolen, opdat de Sabbat een feestelijk karakter zou dragen. Deze feiten en tal van andere hebben mij er in hoofdzaak toe geleid om afstand te doen van een weg, die ik, na hem zes en een half jaar bewandeld te hebben, duidelijk als een doolweg had leren kennen."
▲(Uit: ''<nowiki/>'k Zal gedenken. ''Den Haag: J.N. Voorhoeve, 1949. Blz. 15-16)
▲|}
== De rust van het Vrederijk ==
▲Het duizendjarig [[vrederijk]] is een rijk van vrede en rust. Het is de '''toekomstige sabbatsrust '''waarover Hebr. 4 spreekt.<blockquote>''Heb 4:8 Want als Jozua hen in de rust gebracht had, zou Hij daarna niet over een andere dag gesproken hebben.'' ''Heb 4:9 Er blijft dus een sabbatsrust over voor het volk van God. Heb 4:10 Want wie in zijn rust ingaat, komt ook zelf tot rust van zijn werken, evenals God van de zijne.'' ''Heb 4:11 Laten wij ons dan beijveren in die rust in te gaan, opdat niemand valt volgens hetzelfde voorbeeld van ongehoorzaamheid. (TELOS)''</blockquote>Wie Jezus’ werken (o.a. van barmhartigheid) tot het einde toe bewaart, zal men Hem heersen in het vrederijk.<blockquote>''Opb 2:26 En wie overwint en mijn werken tot het einde toe bewaart, die zal Ik macht geven over de volken;'' ''Opb 2:27 en hij zal hen hoeden met een ijzeren staf; als pottenbakkersvaten worden zij verbrijzeld, zoals ook Ik die macht van mijn Vader heb ontvangen; Opb 2:28 en Ik zal hem de morgenster geven.'' ''(TELOS)''</blockquote>
== Meer informatie ==
'''Artikelen en boek'''
* Artikel [http://nl.wikipedia.org/wiki/Sabbat_(christendom) Sabbat (christendom)] (Wikipedia) over het houden van de sabbat in het christendom.
* Artikel [https://nl.wikipedia.org/wiki/Sjabbat Sabbat], nl.wikipedia.org, over de Joodse sabbat.
* Video [http://www.youtube.com/v/5kHa0TDVBmE 10 Reasons Why I worship on sunday and not saturday] (Youtube, 2 minuten, Engels)▼
* Hugo Bouter, [http://www.oudesporen.nl/Download/HB50.pdf Jezus is Heer van de sabbat], artikel op OudeSporen.nl, zonder jaar. Formaat: pdf. Pagina's: 2.
* Johannes de Heer, ''Het Zevende-Dags-Adventisme en de sabbatviering''. Uitgave van Het Zoeklicht. Johannes de Heer was een "sabbattist", die later de sabbatsviering opgaf en brak met het Zevendedagsadventisme. Het boek is alleen nog antiquarisch te verkregen.
'''Video'''
[https://www.youtube.com/watch?v=SMPV_-CZ9Yo Moet een christen de sabbat of zondagsrust houden?] Youtube.com: Christelijke Apologeet, 27 mrt 2021. Duur: 32 min. 46 sec. Op grond van de Bijbel betoogt Chris Verhagen in een duidelijke uiteenzetting dat christenen niet verplicht zijn om de sabbat te houden noch om de zondag als rustdag te heiligen.
'''Engelstalig'''
▲* Video [http://www.youtube.com/v/5kHa0TDVBmE 10 Reasons Why I worship on sunday and not saturday] (Youtube, 2 minuten, Engels)
== Bron ==
| |||