k
→Babylonische periode
kGeen bewerkingssamenvatting |
|||
| (8 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 1:
'''Tyrus''' was een beroemde zee- en handelstad van [[Fenicië]], lange tijd de eerste stad van dit land. De stad ligt thans in het zuiden van [[Libanon]]. De bewoners heten Tyriërs.
[[Bestand:Levant-1200-1000vC.jpg|miniatuur|1120x1120px|Ligging van Tyrus in Fenicië (Phoenicia).|alt=|geen]]Een deel van de stad lag aan de kust (Oud-Tyrus) en een deel lag op een prachtig eiland (Nieuw-Tyrus), zo'n 800 meter van het vasteland. De eilandstad was gelegen op een rots. In 332 v.C. werd het eiland door een dam verbonden met het vaste land. De dam werd aangelegd door het leger van Alexander de Grote ten einde de stad te veroveren. Een wandeling over de dam duurt ongeveer 12 minuten.
[[Bestand:Siege of Tyre 332BC plan.jpg|geen|miniatuur|800x800px|Eilandstad Tyrus]]
Tyrus is gesticht door kolonisten uit [[Sidon]], dat ongeveer 40 km noordelijker ligt.
'''Oudheid.''' Tyrus is een oude stad. "Haar oudheid is van oude dagen af" (Jes. 23:7)
De stad is bij de verdeling van het beloofde land onder de Israëlieten toebedeeld aan de stam van Aser.▼
[[Bestand:Israël stammen-Access Foundation.jpg|miniatuur|1333x1333px|Ligging van Tyrus (Eng. Tyre) in het stamgebied van Aser.|alt=|geen]]▼
<blockquote>''Jes 23:7 Is dit uw vrolijk huppelende [stad]? welker oudheid [wel] van oude dagen af is; ... (HSV)''</blockquote>
De Griekse geschiedschrijver Herodotus (ca. 485- ca. 423 v.C.) stelt dat Tyrus gesticht werd in ongeveer de 27e eeuw v.C., dus in het 3e millennium v.C. Volgens de Griekse geschiedschrijver Strabo<ref>''Geographika,'' l. 16. p. 520. Verwijzing in ''John Gill's Expositor'', commentaar bij Jes. 23:7.</ref> (ca. 64 v.C. - ca. 24 n.C.) was zij op Sidon na de oudste stad van Fenicië. De Romeinse politicus en geschiedschrijver Quintus Curtius Rufus (?-53), beroemd door zijn werk over de daden van Alexander de Grote, noemt Tyrus een stad: "beroemd door de oudheid van haar oorsprong" (vetustate originis insignis). Volgens de Joodse geschiedschrijver [[Josephus|Josefus]] (37 - ca. 100 n.C.) zou zij 240 jaren vóór het bouwen van de tempel van Jeruzalem gesticht zijn; dat ware naar onze berekening ongeveer in het jaar 1208 v.C. Hoe het ook zij, "haar oudheid is van oude dagen af" (Jesaja).
▲'''Stad van Aser.''' De stad is bij de verdeling van het beloofde land onder de Israëlieten toebedeeld aan de stam van Aser.
▲<blockquote>''Joz 19:29 Vervolgens wendde de grens zich naar Rama en tot aan de vesting Tyrus, keerde zich dan naar Chosa en eindigde aan de zee, van Chebel naar Akzib. (NBG51)''</blockquote>[[Bestand:Israël stammen-Access Foundation.jpg|miniatuur|1333x1333px|Ligging van Tyrus (Eng. Tyre) in het stamgebied van Aser.|alt=|geen]]
Rond 1000 v.C. was koning [[Hiram]] van Tyrus was rond 1000 v.C. een bondgenoot van [[Salomo]], de koning van Israël. Hiram leverde het merendeel van het bouwmateriaal en de bouwvakkers om de Joodse Tempel mee te bouwen. Ook rustten Hiram en Salomo gezamenlijk expedities uit voor handelsreizen op de Middellandse Zee en Rode Zee.
Regel 21 ⟶ 28:
In de 2e helft van de 8e eeuw v.C. profeteerde Jesaja over de verwoesting van de stad Tyrus en haar herstel ([[Jesaja (boek)/Hoofdstuk 23|Jes. 23]]).
De Assyrische koning [[Sargon II]] (ca. 772 - 705/4 v. C.) belegerde Tyrus vijf jaren lang<ref name=":0">Dr. ir. J. de Graaf e.a. (red.), ''Tekst voor Tekst; de Heilige Schrift kort verklaard en toegelicht'' (Boekencentrum, 1987), commentaar bij Jes. 23:1. </ref>.
Diens zoon en opvolger [[Sanherib]] teisterde Fenícië in 701 v. C<ref name=":0" />. En de opvolger van deze, [[Esarhaddon]], nam in 677 v. C. Sidon nogmaals in<ref name=":0" />.
== Babylonische periode ==
De profeet Ezechiël profeteerde in 586 v.Chr. tegen Tyrus (Ezech. 26). Tyrus zou met de grond gelijk gemaakt worden.
Van 586
== Perzische periode ==
Later kwam Tyrus, net als grote delen van het Midden-Oosten, in handen van de Perzische Achaemeniden. Tyriërs leverden cederhout voor de herbouw van het huis van God te Jeruzalem.<blockquote>''Ezr 3:6 Van den eersten dag af der zevende maand begonnen zij den HEERE brandofferen te offeren; doch de grond van den tempel des HEEREN was niet gelegd. Ezr 3:7 Zo gaven zij geld aan de houwers en werkmeesters, ook spijs en drank, en olie aan de Sidoniërs en aan de Tyriërs, om cederenhout van den Libanon te brengen aan de zee naar Jafo, naar de vergunning van Kores, koning van Perzie, aan hen.'' (SV)</blockquote>In de tijd van Nehemia, toen de sabbat geschonden werd, waren er Tyrische handelaars in Juda en Jeruzalem. <blockquote>''Ne 13:15 In dezelfde dagen zag ik in Juda, die persen traden op den sabbat, en die garven inbrachten, die zij op ezels laadden; als ook wijn, druiven en vijgen, en allen last, dien zij te Jeruzalem inbrachten op den sabbatdag; en ik betuigde [tegen] [hen] ten dage, als zij eetwaren verkochten. Ne 13:16 Daar waren ook Tyriërs binnen, die vis aanbrachten, en alle koopwaren, die zij op den sabbat verkochten aan de kinderen van Juda en te Jeruzalem.'' (SV)</blockquote>
== Hellenistische periode ==
[[Bestand:A naval action during the siege of Tyre by Andre Castaigne (1898-1899).jpg|miniatuur|582x582px|Maritieme actie tijdens de belegering van Tyrus door Alexander de Grote.]]
Toen Alexander de Grote in 333 v.C. met zijn leger de eilandstad Tyrus bereikte, weigerden de inwoners zich aan hem te onderwerpen. Ze gingen ervan uit dat Alexander de Grote geen maanden zou verspillen met het veroveren van een eilandje, en tevens dachten de Tyriërs dat hun machtige dochterstad Carthago hen wel te hulp zou snellen. Aanvankelijk probeerde Alexander de Grote de stad in handen te krijgen door ze aan te vallen met zijn vloot, maar de Feniciërs waren heer en meester op zee. De Tyriërs waren voorbereid op een maandenlange belegering. Alexander de Grote gooide het puin van de stad op het vasteland in zee totdat er een brug was ontstaan naar het eiland. Vervolgens trok hij de brug over en verwoestte het eiland. De stad werd 332 v.C. ingenomen, en de inwoners die niet naar Carthago konden vluchten werden gevangengenomen: de kinderen en vrouwen werden verkocht als slaven en de mannelijke inwoners werden allen gekruisigd. Het is dus aan Alexander de Grote te danken dat Tyrus tegenwoordig een schiereiland is in plaats van een eiland.
Na de verovering van de stad is zij weer opgebouwd. Zij werd de belangrijkste Macedonische haven aan de oostkust van de Middellandse zee. Later zouden de Joden enige synagogen te Tyrus hebben.
== Tyrus in het Nieuwe Testament ==
Regel 37 ⟶ 51:
[[Bestand:Jezus bediening buiten Galilea-kaart Access Foundation.jpg|gecentreerd|miniatuur|1047x1047px|Jezus kwam in de streken van Tyrus en Sidon]]
'''Paulus''' voer tijdens zijn [[Derde zendingsreis van Paulus|derde zendingsreis]] van [[Patara]] naar de fenicische stad Tyrus, waar een gemeente van Christus was. <blockquote>''Hnd 21:2 En nadat wij een schip hadden gevonden dat naar Fenicie overvoer, gingen wij aan boord en voeren af. Hnd 21:3 En nadat wij Cyprus in zicht hadden gekregen en het links hadden laten liggen, voeren wij naar Syrie en kwamen aan in <u>Tyrus</u>, want daar zou het schip zijn lading lossen. Hnd 21:4 Toen wij nu de discipelen hadden gevonden, bleven wij daar zeven dagen. Dezen zeiden Paulus door de Geest niet op te gaan naar Jeruzalem. Hnd 21:5 Toen het nu gebeurde dat wij die dagen ten einde hadden gebracht, gingen wij weg en reisden verder, terwijl zij allen met vrouwen en kinderen ons uitgeleide deden tot buiten de stad; en wij knielden neer op het strand en baden, Hnd 21:6 en nadat wij elkaar hadden gegroet, gingen wij aan boord van het schip, maar zij keerden naar huis terug. Hnd 21:7 Nadat wij nu de vaart vanaf Tyrus hadden volbracht, kwamen wij in Ptolemais aan, en na de broeders te hebben gegroet bleven wij een dag bij hen.'' (TELOS)</blockquote>
== Christelijke gemeente ==
In Tyrus ontstond een christelijke gemeente. In 303 n.C., in het begin van de tiende [[christenvervolging]] in de Romeinse rijk (303-313 n.C.) leed en stierf als martelaar Tyrannion, opziener van de gemeente te Tyrus<ref>Adrianus Haemstedius, ''Historie der martelaren; Die, om de getuigenis der evangelische waarheid, hun bloed gestort hebben, van Christus onze Zaligmaker af tot het jaar 1655'' (Amsterdam: 1671. Herziene druk 1881), blz. 41 </ref>.
[[Bestand:Tyre Habour.jpg|miniatuur|570x570px|Haven van Tyrus, ca. 1925]]
== Meer informatie ==
[https://nl.wikipedia.org/wiki/Tyrus Tyrus], nl.wikipedia.org
[https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_koningen_van_Tyrus Lijst van koningen van Tyrus], nl.wikipedia.org.
== Bronnen ==
Regel 50 ⟶ 67:
[https://nl.wikipedia.org/wiki/Tyrus Tyrus], nl.wikipedia.org. Tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 28 mei 2020.
==
| |||