k
→1945
k (→1932) |
k (→1945) |
||
| (11 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 33:
=== Israël ===
De Volkerenbond verleent Groot-Brittannië het mandaat over Palestina. De Balfour Verklaring uit 1917, waarin steun wordt toegezegd aan de vestiging van een joods nationaal tehuis in Palestina, wordt in de voorwaarden van het mandaat opgenomen.
== 1925 ==
'''Italië.''' Vanaf 1925 regeert Benito Mussolini als dictator. Hij wenst een groot rijk, groter dan Italië zelf, een rijk als de Romeinen ooit hadden.
== 1926 ==
'''Japan.''' Hirohito wordt de nieuwe keizer.
== Jaren '30 ==
In de jaren '30 begint het naziregime in Duitsland joden af te zonderen en hen stapsgewijs tot paria's te maken. Begin van de holocaust.
== 1932 ==
Regel 41 ⟶ 47:
=== Nederland ===
Het verbod op Godslastering wordt in 1932 ingevoerd.
== 1933-1945: Holocaust ==
In de periode 1933 — 1945 worden door het naziregime naar schatting 6 miljoen Joden, honderdduizenden Sinti en Roma, homoseksuelen, gehandicapten, Jehova's Getuigen en andere vervolgden vermoord.<ref>[https://nos.nl/artikel/2320304-excuses-rutte-overheid-schoot-tekort-tijdens-de-holocaust.html Excuses Rutte: overheid schoot tekort tijdens de Holocaust], NOS.nl, nieuwsbericht van 26 jan. 2020.</ref>
== 1933 ==
Adolf Hitler wordt verkozen tot rijkskanselier van Duitsland. De rijkskanselier is het hoofd van de regering. In die jaren is er een economische crisis, met grote werkeloosheid en armoede. Hitler belooft het land sterk en groot te maken, met de inzet van het volk. In zijn boek ''Mijn strijd'' (Mijn Kampf) zegt hij dat Duitsland een sterk en machtig rijk moet worden dat meer dan 1000 jaar bestaat. Het rijk moet groter worden dan Duitsland thans is. Het is alleen voor de Duitsers. Alle Duitsers moeten in dat rijk wonen. Veel Duitsers verwachten dat hij het land zal herstellen. Hitler geeft zijn macht niet meer uit handen. Hij maakt een einde aan de democratie, verbiedt alle politieke partijen behalve zijn eigen partij, de Nationaal-Socialistische Arbeiderspartij (NSDAP). Hij wil buurlanden waarin Duitsers wonen met Duitsland verenigen.
== 1935 ==
'''Italië.''' Het Italiaanse leger het zwakke Ethiopië aan en verovert het.
== 1936 ==
Regel 46 ⟶ 61:
=== Israël ===
In 1936 breekt in het Britse mandaatgebied Palestina een Arabische opstand uit, vooral gericht tegen de Britten. De opstand wordt door de Britten in 1939 neergeslagen.
== 1937 ==
In september brengt Mussolini een bezoek aan Hitler in Duitsland en komt zeer onder de indruk van diens vorderingen.
== 1938 ==
'''Duitsland.''' Hitler lijft Oostenrijk in. De meeste Oostenrijkers vinden dat goed. Engeland en Frankrijk teken protest aan, maar Hitler vindt de inlijving een Duitse aangelegenheid.
'''Italië.''' In oktober en november voert Mussolini antisemitische wetten in.
== 1939 ==
Hitler neemt een deel van Tsjechië in, waar veel Duitsers wonen.
Op 7 april Italië valt Albanië en annexeert het land. Italië sluit zich aan bij Duitsland.
In een verdrag met Frankrijk en Engeland belooft Hitler het daarbij te laten. Hitler schendt echter zijn belofte en neemt ook de rest van Tsjechië in.
Tot ieders verbazing sluit Hitler op 24 augustus een verdrag met Rusland (''Molotov-Ribbentroppact),'' een wederzijds niet-aanvalsverdrag, terwijl zij in het geheim afspreken ieder een deel van Polen te gaan bezetten. Een week later, op 1 september, valt Duitsland West-Polen binnen. Engeland en Frankrijk oordelen dat Hitler te ver is gegaan en verklaren op 3 september Duitsland de oorlog. Nederland hoopt neutraal te blijven, net als in de Eerste Wereldoorlog. Op 17 september valt de Sovjet-Unie Oost-Polen binnen.
In 9 maanden tijd verovert het sterke Duitse leger een groot deel van Europa: Noorwegen, Denemarken, Nederland, België, Luxemburg en een deel van Frankrijk.
== 1939-1945: Tweede wereldoorlog ==
Op 3 september verklaren Engeland en Frankrijk de oorlog aan Duitsland, na de Duitse inval in Polen. Dat is het begin van de Tweede Wereldoorlog, die in Europa duurt tot mei 1945 en in Azië tot september van dat jaar. In Azië breidt Japan met geweld zijn gebied uit en raken de VS, aangevallen door Japan, bij de oorlog betrokken. De oorzaak van de Tweede Wereldoorlog is de uitbreidingsdrift van de grootmachten Duitsland, Italië en Japan, die bondgenoten waren. Hitler beoogde een duizendjarig rijk voor de Duitsers. Mussolini van Italië wilde een nieuw Romeins rijk bereiken. Tijdens de oorlog verliezen 50 tot 70 miljoen soldaten en burgers hun leven. Nazi-Duitsland roeit zes miljoen joden uit. Het Duitse leger verliest bijna 4,8 miljoen<ref name=":0">Kevin Prenger, [https://historiek.net/duitsers-als-daders-en-slachtoffers/58521/ Duitsers als daders en slachtoffers. De Tweede Wereldoorlog vanuit Duits perspectief]. Historiek.net, versie 5 sept. 2019. </ref> manschappen. Naar schatting 420.000<ref name=":0" /> Duitse burgers komen om bij geallieerde bombardementen.
=== Meer informatie ===
[https://schooltv.nl/video/histoclips-de-tweede-wereldoorlog/ Tweede Wereldoorlog], Schooltv.nl. Teleac NTR., 13 dec. 2012. Duur:14 min. 11 sec. Overzicht van de Tweede Wereldoorlog.
== 1940 ==
Op 14 mei bombardeert Duitsland de stad Rotterdam, waardoor 800 Rotterdammers om het leven komen en 80.000 Rotterdammers dakloos raken. Omdat de Duitsers dreigden meer steden te bombarderen gaf Nederland, om meer burgerslachtoffers te voorkomen, zich over, vijf dagen na de Duitse invasie.
Van de capitulatie van Nederland in mei 1940 tot de capitulatie van Duitsland in mei 1945 wordt Nederland bezet door nazi-Duitsland.
In mei begint in de Duitse plaats Hartheim het euthanasieprogramma Aktion T4 voor het elimineren van geestelijk en lichamelijk gehandicapte Duitsers. Het programma van de SS stopte in 1941. Er waren 18.000 mensen vermoord. Van de zes door de nazi’s opgerichte euthanasiecentra heeft Hartheim het hoogste aantal slachtoffers gehad.<ref>[https://brabosh.com/2020/05/11/pqpct-tan/ 80 jaar geleden begon Operatie Aktion T4, het euthanasieprogramma van de SS], Brabosh.com, 11 mei 2020.</ref>
Op 10 juni verklaart Italië de oorlog en valt Frankrijk aan.
== 1941 ==
'''Duitsland-Rusland.''' Op 22 juni valt Duitsland met een leger van drie miljoen soldaten onverwacht de Sovjet-Unie binnen (''Operatie Barbarossa''). In december is het opgerukt tot Moskou. [[Bestand:Eastern Front 1941-06 to 1941-12.png|geen|miniatuur|1200x1200px]]
'''Polen:''' <u>Pogroms in Lwow.</u> Van 30 juni tot 2 juli grijpen in de Poolse stad Lwow (Lviv) [[Pogrom|pogroms]] plaats door door Duitse commando's, Oekraïense nationalisten en plaatselijke volksmassa's. Geschat wordt dat de eerste pogrom minstens 4.000 levens kostte. Daarop volgden nog eens 2500 tot 3000 arrestaties en executies en de moord op meer dan 2000 Joden in de "Petlura dagen", alles in een periode van één maand.<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Lviv_pogroms_(1941) Lviv pogroms], en.wikipedia.org. Geraadokeegd 31 aug. 2019.</ref>
'''Nederland.''' Op 5 juli ontbindt de Duitse rijkscommissaris voor de bezette Nederlandse gebieden – op de NSB na – alle politieke partijen.
Ethiopïe wordt bevrijd van de Italianen door de geallieerden.
'''Japan-VS.''' Op 7 december valt Japan onverwachts de Amerikaanse vloot op Hawaii aan. De VS verklaren Japan de oorlog.
'''Duitsland-Italië-VS.''' Duitsland, gevolgd door Italië, bondgenoten van Japan, verklaart op 11 december de oorlog aan de VS. Hierdoor is de oorlog is nu echt een wereldoorlog geworden.
Op 14 december geeft Hitler opdracht tot de bouw van de Atlantikwall, een verdedigingslinie langs de Westeuropese kust van bunkers en mijnenvelden.
== 1942 ==
Op 2 januari bezet Japan Manilla, de hoofdstad van de Filippijnen.
Op 20 januari vergaderen in Berlijn hooggeplaatste nazi's over definitieve oplossing van 'het Jodenvraagstuk' (Wannseeconferentie). Besloten wordt de Joden te vermoorden, doch een aantal van hen eerst nog als dwangarbeider in te zetten.
'''Duitsland — Joden.''' In Parijs besluiten de Duitsers dat alle joden in Nederland, België en Frankrijk voortaan de gele ster moeten dragen.
'''VS — Japan.''' Op 18 april vindt de eerste Amerikaanse luchtaanval op Tokio en andere Japanse steden plaats.
'''Engeland — Duitsland'''. op 30 op 31 mei vindt het eerste massaal luchtbombardement van een Duitse stad, Keulen, door de Royal Air Force plaats. .
22 aug. Brazilië verklaart de oorlog aan Duitsland en Italië.
In november wordt het Duitse Africakorps onder leiding van generaal Rommel in de slag van Alamein verslagen door de Britten.
== 1943 ==
'''Italië.''' Het Britse leger verdrijft de Italianen en hun Duitse bondgenoten uit de Italiaanse kolonie Libië.
'''10 juli.''' Britten en Amerikanen vallen Sicilië binnen. Op 17 augustus zijn de laatste Duitse en Italiaanse troepen weg. Vervolgens weten de geallieerden het zuiden van Italië te veroveren.
Mussolini wordt afgezet. Italië kiest de kant van de geallieerden. Mussolini wordt bevrijd door de Duitsers en aan het hoofd gesteld van de Italiaanse Sociale Republiek, een marionettenregering. De Duitsers nemen de macht in Noord-Italië over. Zij beginnen joden uit Italië naar concentratiekampen af te voeren.
== 1944 ==
'''6 juni.''' D-Day: invasie van de geallieerden in Frankrijk. Het doel is Duitsland te veroveren en tot overgave te dwingen.
'''25 aug.''' Parijs wordt bevrijd.
Na Frankrijk wordt België bevrijd.
'''3 sept.''' Brussel wordt bevrijd.
'''4 sept.''' Antwerpen wordt bevrijd.
Na België wordt het zuiden van Nederland bevrijd.
'''14 sept.''' Maastricht wordt als eerste Nederlandse stad bevrijd.
'''17 sept.''' Slag om Arnhem begint, die door de geallieerden wordt verloren.
== 1945 ==
16 jan. In Berlijn trekt Adolf Hitler zich terug in zijn Führerbunker om van daaruit nazi-Duitsland te besturen.
[[Bestand:Auschwitz Liberated January 1945.jpg|geen|miniatuur|835x835px|Gevangenen in Auschwitz, jan. 1945]]
[[Bestand:Child survivors of Auschwitz.jpeg|geen|miniatuur|837x837px|Auschwitz overlevende kinderen, jan. 1945.]]
30 jan. Adolf Hitler geeft zijn laatste publieke toespraak via de radio.
28 apr. Russische en Amerikaanse troepen ontmoeten elkaar bij de Elbe. — Mussolini en zijn maîtresse Clara Petacci worden door partizanen gefusilleerd. Hun lijken worden ondersteboven opgehangen aan een lantaarnpaal.
29 apr. In de Führerbunker in Berlijn trouwt Adolf Hitler met zijn minnares Eva Braun. — Amerikaanse troepen bevrijden het concentratiekamp Dachau.
30 apr. Adolf Hitler, die beseft dat hij alles verloren heeft, pleegt na een paar uur te zijn getrouwd, gezamenlijk met zijn vrouw Eva Braun zelfmoord in zijn bunker in het door de Russen omsingelde Berlijn. Hij neemt gif in en schiet zich een kogel door het hoofd. Zijn 'duizendjarig rijk' is na twaalf jaar voorbij. — Rijkscommissaris Seyss-Inquart sluit met de geallieerden het Akkoord van Achterveld over voedseldroppings boven bezet Nederland.
1 mei. Joseph Goebbels, de nieuwe Duitse rijkskanselier, pleegt zelfmoord. Admiraal Karl Dönitz aanvaardt het ambt van Rijkspresident van Duitsland als opvolger van Adolf Hitler.
2 mei. Berlijn geeft zich over. Russische soldaten planten de Russische vlag op het Rijksdaggebouw te Berlijn. Ook Hamburg valt. De Duitse troepen in Italië en in delen van Oostenrijk geven zich over.
3 mei. Koningin Wilhelmina keert terug uit ballingschap; zij neemt voorlopig haar intrek in een villa nabij Breda.
4 mei. Duitse officieren tekenen de overgave van Duitsland in Nederland, in tegenwoordigheid van de Britse generaal Montgomery, die als laatste mee ondertekent. Het einde van de oorlog in Nederland gaat officieel in op 5 mei 8.00 uur.
5 mei. Officieel einde van de oorlog in Nederland.
7 mei. Generaal Alfred Jodl tekent in Reims de onvoorwaardelijke overgave van nazi-Duitsland.
8 mei. Maarschalk Wilhelm Keitel tekent in Berlijn eveneens de onvoorwaardelijke overgave van nazi-Duitsland. De Tweede Wereldoorlog in Europa is officieel afgelopen. Meer dan 11 miljoen Duitse soldaten zijn op dat moment in krijgsgevangenschap. In Azië gaat de oorlog door.
9 mei. Bevrijding van Praag door Russische troepen. Officieel einde van de Tweede Wereldoorlog voor Tsjechië.
Van 25 april tot 26 juni 1945 vindt de oprichtingsconferentie van de '''[[Verenigde Naties]]''' plaats in San Francisco (Verenigde Staten). Op 26 juni wordt het handvest van de organisatie getekend, dat op 24 oktober 1945 in werking treedt.
6 aug. Amerika werpt een atoombom op de Japanse stad Hiroshima. Het wapen is nog nooit eerder gebruikt. De stad wordt verwoest.
8 aug. Op de valreep verklaart de Sovjet-Unie de oorlog aan Japan.
9 aug. Amerika werpt een tweede atoombom op de Japanse stad Nagasaki. Pas dan geeft de keizer van Japan zijn troepen de opdracht de wapens neer te leggen.
15 aug. Japan capituleert.
2 sept. Einde van de Tweede Wereldoorlog.
== 1947 ==
Regel 221 ⟶ 343:
=== Israël ===
Leden van [[Hamas]] plegen een zelfmoordaanslag in Jeruzalem. Vier mensen komen om, 154 mensen raken gewond. Als vergelding vernietigt Israël de huizen van familieleden van de zelfmoordterroristen. In de loop der jaren zullen honderden zelfmoordaanslagen op Israëlisch gebied plaatsvinden.
== Bronnen ==
[https://schooltv.nl/video/histoclips-de-tweede-wereldoorlog/ Tweede Wereldoorlog], Schooltv.nl. Teleac NTR., 13 dec. 2012. Duur:14 min. 11 sec. Overzicht van de Tweede Wereldoorlog.
Wikipedia.nl. Tekst van jaar-artikelen (1940, 1941 enz.) met informatie over de Tweede Wereldoorlog, is onder wijziging verwerkt op 5 mei 2020.
== Voetnoten ==
| |||