geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 5:
In de Schrift is brood in ''eigenlijke'' zin een 'gebak' uit deeg van tarwe- of gerstenmeel. Het is het eenvoudigste, algemeenste, gezondste voedsel van de mensen, een hoofdbestanddeel van iedere maaltijd (Gen. 27: 17). Brood en water, de noodzakelijkste levensbehoeften, waren in de eenvoudige oudheid voldoende tot een volledige maaltijd (Gen. 21:14; Dent. 23: 4; 1 Kon. 18 : 4; 19: 6; Ezra 10: 6; Neh. 13: 2; Ezech. 12: 18; Sir. 29: 28).
Het [
In de [
Juist als het meest algemene voedingsmiddel, staat brood dikwijls voor '''voedsel in 't algemeen''' (Gen. 3: 19; 49: 20; Exod. 16: 4; Lev. 26: 5; Ruth. 2: 14; 2 Sam. 3: 29; 9 : 7; 1 Kon. 21 : 4; Job 27 : 14; Ps. 37: 25; Spreuk. 6: 8); dat is 'het dagelijks brood' in het Onze Vader (Matth. 6: 11; 2 Thess. 3: 12). 'Lechem', Hebreeuws voor brood, komt daarom dikwijls voor in de algemene betekenis van 'voedsel, spijs'. 'Lechem' betekent 'vlees' in het Arabisch, dat verwant is met het Hebreeuws.<blockquote>''Ge 3:19 In het zweet van uw gezicht zult u brood eten, totdat u tot de aardbodem terugkeert, … (HSV)'' </blockquote><blockquote>''Ru 1:6 … want zij had in het land Moab gehoord dat de HEERE naar Zijn volk omgezien had door hun brood te geven.'' (HSV)</blockquote><blockquote>''Ps 41:9 (41:10) Zelfs de man met wie ik [in] vrede [leefde], op wie ik vertrouwde, die mijn brood at, heeft mij hard nagetrapt.'' (HSV)</blockquote>Zo staat '''brood en water''' samen voor de noodzakelijkste levensbehoeften (Exod. 23 : 25; Deut. 23 : 4; Spr. 25: 21; Jes. 3: 1; 21: 14; 33: 16; Ezech. 4: 16; Amos 8: 11).
Regel 20:
'''Degenen die bakten.''' In het Hebreeuwse huisgezin zal het wel een doorgaande regel geweest zijn, dat men zelf het dagelijks brood bakte van tarwe- of gerstemeel. Gelijk het malen (zie Art . Molen) gewoonlijk het werk van vrouwen was, zo zorgden zij ook meestal voor het dagelijks brood. In grote huishoudingen deden dit de dienstmaagden (vgl. de baksters in 1 Sam. 8: 13). Zie verder Gen. 18: 6, Lev. 26: 26, Matth. 13: 33 en vergel. het bakken voor de melechet, de koningin des hemels, Jer. 7: 18; 44: 19. Eerst later werd het bakken in de steden een handwerk. Te Jeruzalem was een Bakkersstraat (Jeremia 37: 21). Ook is het niet onmogelijk, dat de bakkers, zoals later in vele oosterse steden en in West-Europa op het platteland, voor een zeker loon de broden bakten, die de burgers bij hen brachten. De monumenten bewijzen, dat de Egyptenaren het in de kook- en bakkunst zeer ver hadden gebracht (Vgl. Gen. 27: 9; 2 Sam. 13: 6, 8). Hun koning had een opperste bakker (Gen. 40: 1 vv.; 41: 10). Verder wordt in het Oude Testament slechts in Hos. 7: 4, 6 van een bakker gesproken, en de hier vermelde bakoven zal wel een gemetselde oven geweest zijn.
'''Meel'''. Brood werd gemaakt van tarwemeelbloem, of van [
'''Desem.''' Gewoonlijk werd het deeg, om het brood smakelijker en luchtiger te makers , met zuurdeeg in gisting gebracht. Het werd '''gedesemd''' door een stuk oud deeg dat in een toestand van gisting was. Zie [
'''Baktrog.''' Het mengen en het kneden van het deeg geschiedde in een houten vat, de baktrog (Exod. 8: 3). In Exod. 12:34 is in de Statenbijbel hetzelfde woord ten onrechte door deegklomp vertaald.<blockquote>''Ex 12:34 En het volk nam zijn deeg op, eer het gedesemd was, hun <u>deegklompen</u>, gebonden in hun klederen, op hun schouderen. (SV)''</blockquote><blockquote>''Ex 12:34 Toen nam het volk zijn deeg op, voordat het gezuurd was, met hun <u>baktroggen</u> in hun klederen gebonden op hun schouders. (NBG51)''</blockquote><blockquote>''Ex 12:34 Toen pakte het volk zijn deeg op [nog] vóór het gezuurd was. Hun <u>baktroggen</u> waren in hun kleren op hun schouders gebonden. (HSV)''</blockquote>
== Vorm ==
Regel 32:
== Rijsmiddelen ==
'''Rijzen'''. [
'''Baksoda.''' Baksoda (natriumbicarbonaat) is een chemisch rijsmiddel dat zuur nodig heeft om geactiveerd te worden. Het zuur kan worden toegevoegd door yoghurt, citroensap, karnemelk of azijn. Het voordeel van baksoda vergeleken met desem en gist is dat het deeg of beslag, na gemengd te zijn met baksoda en zuur, meteen de oven in kan. Er komt net als bij gisting koolstofdioxide vrij die het baksel luchtig maakt. Baksoda met een zuur werkt dus gewoon hetzelfde als bakpoeder. ''Iers sodabrood'' is gemaakt met behulp van baksoda.
'''Bakpoeder'''. Bakpoeder (backin, Eng. ''baking powder'', Duits ''backpulver'') is een mengsel van natriumbicarbonaat (baksoda), wijnsteenzuur of citroenzuur en vaak het anti-klontermiddel maizena. Het is daardoor een compleet rijsmiddel en heeft dus - anders dan baksoda - geen toevoeging van zuur nodig om geactiveerd te worden. Van bakpoeder en bloem kan men eenvoudig zelfrijzend bakmeel maken<
'''Zelfrijzend bakmeel''' is de kant-en-klaar verkrijgbare combinatie van bloem en bakpoeder.
Regel 42:
'''Wijnsteen.''' Wijnsteen (kaliumtartraat E336), een natuurlijk zout uit de wijnproductie, is een rijsmiddel dat een zuur (zoals yoghurt, citroensap, karnemelk of azijn) nodig heeft om geactiveerd te worden. Het deeg moet meteen de oven in.
'''Wijnsteenbakpoeder.''' Is een compleet rijsmiddel, waarmee al vorige generaties hun lekkernijen mee bakten. Wijnsteenbakpoeder reageert langzamer dan bakpoeder alleen. Van wijnsteenbakpoeder en bloem kan men eenvoudig zelfrijzend bakmeel maken<
== Bakken ==
Regel 51:
'''Brandstof'''. Als brandstof diende bij gebrek aan hout (vgl. 1 Kon. 17: 12; Joz. 44: 15; Ps. 120: 4) de mest van kameelen, welke brandt als houtskool, en vooral ook de droge drek van runderen; slechts in het uiterste geval gebruikte men ook die van mensen (vgl. Ezech. 4: 12-15). De spoedig uitgedroogde en dan geheel reukloze koemest werd als kostbare brandstof beschouwd en verzameld.
<nowiki><Youtube width="800" height="500">_fMWRs_NgIo?rel=0</youtube></nowiki><nowiki><BR></nowiki>''
== Broodbreking ==
| |||