Dirk Arie van den Bosch: verschil tussen versies

267 bytes toegevoegd ,  7 jaar geleden
k
geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
 
(5 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1:
'''Dirk Arie van den Bosch''' (1884 - 1942) was een bekende Haagse predikant, die door de Nazi's werd gearresteerd en in kamp Amersfoort overleed. Hij was een populaire kanselprediker en de eerste hervormde predikant die slachtoffer werd van de naziterreur.
 
[[Bestand:Dirk Arie van den Bosch (1884-1942).jpg|miniatuur|364x364px]]
 
Dirk Arie van den Bosch werd op 23 oktober 1884 in Hazerswoude, een dorp in de provincie Zuid-Holland, geboren. Zijn vader was Cornelis van den Bosch, veehouder, en zijn moeder Antje Oppelaar. Hij bezocht het gymnasium te Leiden en studeerde vanaf 1905 theologie aan de Rijksuniversiteit aldaar, om in 1910 kandidaat te worden in Noord-Holland. Op 4 september van dat jaar werd hij bevestigd in het ambt van predikant in zijn eerste gemeente te Nieuw-Vennep, Noord-Holland. Hij aanvaardde zijn ambt met een toespraak over 1 Cor. 9:16. In dat jaar trouwde hij op 25-jarige leeftijd met Catriena Cornelia Maria Fortgens (geb. 7 dec 1882). Zij kregen drie kinderen. Dirk was 28 jaar oud, toen zijn eerste kind, Annie Maria Catriena, werd geboren op 25 november 1912 te Nieuw-Vennep.
== Geboorte en opleiding ==
Dirk Arie van den Bosch werd op 23 oktober 1884 in Hazerswoude, een dorp in de provincie Zuid-Holland, geboren. Zijn vader was Cornelis van den Bosch, veehouder, en zijn moeder Antje Oppelaar. Hij bezocht het gymnasium te Leiden en studeerde vanaf 1905 theologie aan de Rijksuniversiteit aldaar, om in 1910 kandidaat te worden in Noord-Holland. Op 4 september van dat jaar werd hij bevestigd in het ambt van predikant in zijn eerste gemeente te Nieuw-Vennep, Noord-Holland. Hij aanvaardde zijn ambt met een toespraak over 1 Cor. 9:16. In dat jaar trouwde hij op 25-jarige leeftijd met Catriena Cornelia Maria Fortgens (geb. 7 dec 1882). Zij kregen drie kinderen. Dirk was 28 jaar oud, toen zijn eerste kind, Annie Maria Catriena, werd geboren op 25 november 1912 te Nieuw-Vennep.
 
== Predikant ==
Op 4 september 1910 jaar werd hij bevestigd in het ambt van predikant in zijn eerste gemeente te Nieuw-Vennep, Noord-Holland. Hij aanvaardde zijn ambt met een toespraak over 1 Cor. 9:16.
 
In dat jaar 1910 trouwde hij op 25-jarige leeftijd met Catriena Cornelia Maria Fortgens (geb. 7 dec 1882). Zij kregen drie kinderen. Dirk was 28 jaar oud, toen zijn eerste kind, Annie Maria Catriena, werd geboren op 25 november 1912 te Nieuw-Vennep.
 
In 1914 vertrok hij naar Stedum, welke standplaats hij in 1916 met de residentie (Den Haag) verwisselde, waar hij op 13 februari intrede deed als opvolger van W. A. Zeydner.
Regel 18 ⟶ 26:
Ds. v. d. Bosch is in breede kringen een vooraanstaand figuur. Zoo maakt hij o.a. deel uit van het hoofdbestuur van de Ned. Chr. Radio Vereeniging, waarvan hij vice-voorzitter is en van het hoofdbestuur van de Utrechtsche Zendingsvereeniging. In zijn woonplaats is hij voorzitter van het Chr. Mil. Tehuis en van den Een-uur-loon-bond, wiens activiteit den bouw van de Julianakerk verzekerde. In de residentie is wijk II aan de zorgen van ds. v. d. Bosch, die in „Rehoboth" zijn wijkgebouw heeft, toevertrouwd. Van de wijkvereeniging „Draagt elkanders lasten" is hij eere-voorzitter. Ds. v. d. Bosch is een zeer populair prediker, die elken Zondag groote scharen om zijn kansel vereenigt.
[[Bestand:Dirk Arie van den Bosch (3).jpg|miniatuur]]
 
== Arrestatie en dood ==
Op verzoek van de uitgever Gebroeders Zomer en Keuning’s te Wageningen schreef hij een boekje, dat in november 1940 uitkwam onder de titel ''666, Het getal eens menschen.'' Als een der eerste predikanten in de bezettingstijd werd Van den Bosch op 11 december 1940 onder het mom van een voorlopig verhoor gevangen gezet, eerst te Scheveningen. Volgens de SS had Van den Bosch met zijn boek Hitler beledigd. Hij werd verhoord over de bovengenoemde passage, over zijn houding tegenover de koningin, de joden, het nationaal-socialisme en de Duitsers. Hierop volgde het bevel tot inhechtenisneming van de kant van de Gestapo te Berlijn „wegens zijn fanatieke vijandige houding jegens de Duitsers". Het boek werd verboden. In het boek legde de schrijver juist uit dat dat het niet Bijbels was om de naam Hitler (of Mohammed, Napoleon enz.) te herleiden uit de naam van het beest 666. Hoewel de bezetter niet hard kon maken dat hij de wet zou hebben overtreden, achtten zij zijn woorden en invloed gevaarlijk. Al voor 1940 had de SS deze predikant op het oog vanwege zijn kritiek op de nazi’s en hun Jodenhaat<ref name=":0">[http://toetssteen-boeken.nl/herdenking-ds-d-a-van-den-bosch/ Herdenking ds D A van den Bosch], 4 mei 2015, Toetssteen-boeken.nl</ref>. De pogingen van verschillende zijden gedaan om hem vrij te krijgen, waren vergeefs.
 
Regel 28 ⟶ 38:
Twee maanden eerder, op 19 januari 1942, was Johannes Rottenberg gearresteerd en afgevoerd naar het concentratiekamp Amersfoort. Op 16 juni van dat jaar bezweek ook hij, in het Duitse Mauthausen, onder de mishandelingen hem aangedaan.
 
== Posthuum eerbetoon ==
Na de oorlog werd Van den Bosch op 7 mei 1946 postuum het Verzetskruis toegekend. Op 15 juli 1946 overleed zijn vrouw in Den Haag; zij bereikte de leeftijd van 63 jaar. Hun dochter Annie overleed in 1998.
[[Bestand:Kerkraam Duinzichtkerk - Dirk Arie van den Bosch - 666.jpg|links|miniatuur|396x396px|De Duinzichtkerk heeft een prachtig gebrandschilderd raam ter ere van Van den Bosch. Op het raam is hij afgebeeld als wijzend op het getal 666.]]
Regel 35 ⟶ 46:
 
== Geschriften ==
Zijn publicaties zijn onder meer<ref>Meer publicaties zijn vermeld in ''Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme'', deel 2 (1983), s.v. [http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/blnp/#source=2&page=88&view=imagePane&accessor=accessor_index Bosch, Dirk Arie van den].</ref>:
Zijn publicaties zijn onder meer:
* ''Jona, gij en ik''. Wageningen, Wageningen: H. Veenman & Zonen, 1937. Preken over het boek Jona.
 
* Met H. A. Wiersinga: ''Een woord tor de jongeren in Nederland. Moed houden'' (...), 's-Gravenhage, 1940.
Jona, gij en ik. Wageningen, 1937.
* ''666, het getal eens menschen''. Wageningen, 1940
 
* ''Zie het Lam Gods. Drie preeken, gehouden in het concentratiekamp te Amersfoort''. Amsterdam, 1945
Met H. A. Wiersinga: ''Een woord tor de jongeren in Nederland. Moed houden'' (...), 's-Gravenhage, 1940.
* ''De blijde reis. Nagelaten preeken''. Uitgegeven door A. C. van den Bosch, Wageningen 1947. 
 
* Bijdragen in verschillende bundels. o.a.:
''666, het getal eens menschen''. Wageningen, 1940
* 'Waarom zending onder Israël', in: D.M. Blankhart e.a., ''De beteekenis der zending onder Israël''. Zeven toespraken gehouden op Elim 's eerste jodenzendingsfeest in "Lommerrijk" te Hillegersberg op 14 aug. 1930 (Rotterdam, 1930), blz. 7-20.
 
* 'Twee kruisen', in: W. ten Boom e.a., Het ontwaken van het Joodsche volk ('s-Gravenhage, 1933), blz. 14-20. 
''Zie het Lam Gods. Drie preeken, gehouden in het concentratiekamp te Amersfoort''. Amsterdam, 1945
* 'De Buchmanbeweging'. In: Stille Stemmen. XIX (1930), blz. 389-410. 
 
''De blijde reis. Nagelaten preeken''. Uitgegeven door A. C. van den Bosch, Wageningen 1947. 
 
Bijdragen in verschillende bundels. o.a.:
 
'Waarom zending onder Israël', in: D.M. Blankhart e.a., ''De beteekenis der zending onder Israël''. Zeven toespraken gehouden op Elim 's eerste jodenzendingsfeest in "Lommerrijk" te Hillegersberg op 14 aug. 1930 (Rotterdam, 1930), blz. 7-20.
 
'Twee kruisen', in: W. ten Boom e.a., Het ontwaken van het Joodsche volk ('s-Gravenhage, 1933), blz. 14-20. 
 
'De Buchmanbeweging'. In: Stille Stemmen. XIX (1930), blz. 389-410. 
 
Lit . : t D. A. van den B. In: 's-Gravenhaagschekerkbo. 
 
de. 28 mrt. 1942. -L D. Terlaak Poot. D. A. van den 
 
B. In: OEV. XVII (1942). 106. - Dez.,Geloofsgeruige. Ter 
 
herinnering aan D. A. van den B. Amst. (Z.j.) 
 
(V.D.M.-serie. 20) (met foto). — P. J. Molenaar. In memo. 
 
== Meer informatie ==
riam D. A. van den B. 1884•1942. In: Jaarb. Herv. Kerk.
* A.M.C. van Lijnden - van den Bosch, ''Dominee D.A. van den Bosch'', Wageningen, 1946. Geschreven door zijn dochter Annie.  
 
== Bronnen ==
Regel 72 ⟶ 65:
''Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme'', deel 2 (1983), s.v. [http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/blnp/#source=2&page=88&view=imagePane&accessor=accessor_index Bosch, Dirk Arie van den].
 
== VoetnootVoetnoten ==