Heleen Voorhoeve

Heleen Voorhoeve (1912-2014) was een Nederlandse zendelinge, die aan een christelijke school in de Egyptische stad Tema werkte en aan arme mensen hulp bood.

Zij werd op 11 april 1912 in Den Haag geboren als Helena Voorhoeve, roepnaam Heleen. Zij was de zesde in het gezin van Johannes en Elizabeth Voorhoeve-van Oordt, dat zou uitgroeien tot een achttal kinderen (vijf meisjes en drie jongens). Heleen was bedrijvig en leergierig. Ze leerde al vroeg timmeren, muziek maken, huishoudelijke reparaties en klusjes met elektrische bedrading uitvoeren, enz.

Haar vader, Johannes Nicolaas Voorhoeve, was voorganger in de kring van de Vergadering van Gelovigen. Hij had contacten met broeders in Egypte en bezocht het land in 1934 nadat er moeilijkheden waren ontstaan om een zendeling aldaar. Zijn relaas bij terugkomst wekte bij de 17-jarige dochter Heleen het verlangen om als zendelinge naar Egypte te gaan. Haar vader vond het goed, „maar niet voordat je 25 jaar bent”.

Zij volgde een onderwijskundige opleiding en werd geschoold als tropisch verpleegkundige. In 1937 kwam ze in Egypte aan. In Caïro bleef zij twee jaar om Arabisch te leren aan de ‘School voor Oosterse Studies’ van de Amerikaanse universiteit in Caïro. Daarna vestigde ze zich in 1939 in het dorp Tema, in het midden van Egypte in het stroomgebied van de Nijl, honderden kilometers ten zuiden van Caïro. Zij werkte er aan een school. In 1940 ging ze naar Caïro en een jaar later, in 1941, keerde zij weer naar Tema terug om aan de school te werken. Zij bezocht huisgezinnen in Tema en omliggende dorpen. De vaardigheden thuis geleerd kon ze in Egypte goed gebruiken.

Toen op zekere dag een Engels sprekende christelijke jongeman haar ten huwelijk vroeg, antwoordde zij met de vraag: ‘Heeft de Heer jou geroepen om Hem te dienen in Egypte?’ Toen zijn antwoord ‘nee’ was, verontschuldigde zij zich rustig, beleefd en vriendelijk.

In 1946 kocht ze een stuk grond voor de nieuwbouw van de school. Vijf jaar later werd de eerste steen gelegd. In Tema was zij gedurende tientallen jaren hoofd van de school, die aanvankelijk de naam ‘Bethel’ (‘huis van God’) droeg en sinds 1959 ‘School van het Licht’ heette. De Bethel School van het Licht had anno 2014 zo'n 1000 leerlingen uit christelijke en moslimgezinnen.

Heleen (rechts) met zondagsschoolkinderen

De bejaarde Heleen muziek makend

Haar werk werd door de Vergadering van Gelovigen in Nederland ondersteund.

In 1955 ontving ze wegens haar verdiensten voor armen en behoeftigen in Egypte de Nederlandse onderscheiding van Ridder in de orde van Oranje Nassau.

Heleen werd enkele malen Egypte uitgezet, maar wist er telkens weer terug te keren. Na de Zesdaagse Oorlog met Israël ontstond er een anti-westerse sfeer en werd Heleen te kennen gegeven dat ze moest vertrekken. Daarop reisde ze naar het hoofd van de binnenlandse veiligheidsdienst en wist hem te vermurwen. Ze mocht blijven. Voordien had ze duizend sleutelhangers laten maken met de tekst ”Bij God is alles mogelijk”.

Heleen ondervond regelmatig tegenstand van radicale islamieten, die niets moesten hebben van westerse invloeden in hun land. „Toch hebben ze haar nooit rechtstreeks bedreigd, haar tegenstanders hebben haar altijd gerespecteerd”, aldus neef Joris Voorhoeve.

In 2008 kwam ze ten val en liep een gebroken dijbeen op. Haar gezondheid ging achteruit.

Foto gedragen tijdens de uitvaart.

Op 7 mei 2014 overleed zij in de hoge leeftijd van 102 jaar in haar woonplaats Tema, waar ze een dag later op de begraafplaats van de Koptische Kerk werd begraven. De begrafenisceremonie trok duizenden belangstellende christenen en moslims.

Haar neef, de Nederlandse oud-minister Joris Voorhoeve, herinnert zich zijn tante als „een bijzondere vrouw, met een vast geloof en een enorme vastberadenheid.” Een Egyptisch in memoriam vergeleek Heleen, die uit het verre Nederland per schip naar Egypte kwam om er goede werken te doen en het evangelie te brengen, met de deugdzame vrouw uit Spr. 31:8, die met een schip vergeleken wordt:

Spr 31:14 Zij is als schepen van een koopman, zij laat haar voedsel van verre komen. (HSV)

Een Bijbels woord dat Heleen vaak in haar brieven opnam, luidt: 'God is getrouw' (1 Cor. 1:9).

Meer informatie

Albert-Jan Regterschot, Zendelinge Heleen Voorhoeve (102) in Egypte overleden, nieuwsbericht op www.RefDag.nl, 7 mei 2014.

Essam Khalil, 100 jaar Leven … Liefde … Geven; de levensgeschiedenis van Heleen Voorhoeve. Zwolle: Uitgeverij Daniël, 2014. Een in het Nederlands vertaalde biografie van de hand van de Egyptische auteur Essam Khalil.

Bronnen

Albert-Jan Regterschot, Zendelinge Heleen Voorhoeve (102) in Egypte overleden, nieuwsbericht op www.RefDag.nl, 7 mei 2014.

HewaratOnline.net. Op 3 nov. 2020 bleek deze site onbereikbaar.