Herziene Statenvertaling (2010): verschil tussen versies

2.534 bytes toegevoegd ,  2 maanden geleden
k
(Nieuwe pagina aangemaakt met 'De '''Herziene Statenvertaling''' (HSV) is een Nederlandse vertaling van de [http://www.christipedia.nl/Artikelen/B/Bijbel Bijbel] die als volledige herziening...')
 
 
(8 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1:
De '''Herziene Statenvertaling''' (HSV) is een Nederlandse vertaling van de [http://www.christipedia.nl/Artikelen/B/Bijbel [Bijbel]] die als volledige herziening van de oude [http://www.christipedia.nl/Artikelen/S/Statenvertaling [Statenvertaling]] in 2010 is uitgegeven. De vertaalarbeid werd georganiseerd door de stichting Herziening Statenvertaling.
 
'''Brontekst.''' Evenals de Statenvertaling van 1637 gaat de HSV uit van de grondtekst Textus Receptus, gebaseerd op de Byzantijnse handschriften.
De herziening is een hertaling in eigentijds Nederland en deels een vértaling. In 1998 sneed de hervormde predikant en Oudtestamenticus Mart-Jan Paul tijdens een predikantenvergadering van de Gereformeerde Bond de kwestie van de moeilijkheidsgraad van de Statenvertaling. Daarop besloot het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond het initiatief tot herziening van de Statenvertaling te nemen. De vertaalarbeid begon in 2002 en het resultaat werd op 4 december 2010 in Dordrecht gepresenteerd. Bijna 50 mensen hebben aan deze vertaling meegewerkt.
[[Bestand:Herziene Statenvertaling Genesis 1.jpg|miniatuur|982x982px|Eerste pagina uit de Herziene Statenvertaling]]
 
'''Her- en vertaling.''' De herziening is een hertaling in eigentijds Nederland en deels een vértaling.
De '''reden''' voor de hertaling was naar zeggen tweeledig. Ten eerste de beweerde groeiende kloof tussen het hedendaagse Nederlands en de taal van de Statenvertaling. Deze reden is ook voor andere nieuwe vertalingen genoemd. Ten tweede de onnauwkeurige vertaling van het Nieuwe Bijbelvertaling van 2004, die de veelgebruikte vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951 moest vervangen.
 
De herziening is een hertaling in eigentijds Nederland en deels een vértaling'''Geschiedenis.''' In 1998 sneed de hervormde predikant en Oudtestamenticus Mart-Jan Paul tijdens een predikantenvergadering van de Gereformeerde Bond de kwestie van de moeilijkheidsgraad van de Statenvertaling. Daarop besloot het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond het initiatief tot herziening van de Statenvertaling te nemen. De vertaalarbeid begon in 2002 en het resultaat werd op 4 december 2010 in Dordrecht gepresenteerd. Bijna 50 mensen hebben aan deze vertaling meegewerkt.
In de loop van de eeuwen is de Nederlandse taal zodanig veranderd, dat voor velen de taal van de oude Statenvertaling moeilijk te begrijpen zou zijn. Om naar zeggen de bijzondere kwaliteiten van de Statenvertaling ook voor de komende generaties te behouden, werd in 2002 gestart met de Herziening van de Statenvertaling. De vertalers hebben de interpretatie en bedoelingen van de oorspronkelijke Statenvertalers zoveel mogelijk willen handhaven.
 
De '''redenReden'''. De reden voor de hertaling was naar zeggen tweeledig. Ten eerste de beweerde groeiende kloof tussen het hedendaagse Nederlands en de taal van de Statenvertaling. Deze reden is ook voor andere nieuwe vertalingen genoemd. Ten tweede de onnauwkeurige vertaling van het Nieuwe Bijbelvertaling van 2004, die de veelgebruikte vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951 moest vervangen.
Evenals de Statenvertaling van 1637 gaat de HSV uit van de grondtekst Textus Receptus, gebaseerd op de Byzantijnse handschriften.
 
'''Doel.''' In de loop van de eeuwen is de Nederlandse taal zodanig veranderd, dat voor velen de taal van de oude Statenvertaling moeilijk te begrijpen zou zijn. Om naar zeggen de bijzondere kwaliteiten van de Statenvertaling ook voor de komende generaties te behouden, werd in 2002 gestart met de Herziening van de Statenvertaling. De vertalers hebben de interpretatie en bedoelingen van de oorspronkelijke Statenvertalers zoveel mogelijk willen handhaven, terwijl zij de taal meer eigentijds wilden maken.
 
== Vertaalvoorbeelden ==
Hieronder staan enkele '''voorbeelden''' van de Herziene Statenvertaling, vergeleken met andere vertalingen als de [[Statenvertaling]] (SV), de Nieuwe Vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951 (NBG51), de Lutherse vertaling (LU), de Naardense Bijbelvertaling (NB) en/of de [[Nieuwe Bijbelvertaling (2004)|Nieuwe Bijbelvertaling]] uit 2004 (NBV 2004).
''HSV Gen. 2:23 Toen zei Adam: Deze is ditmaal been van mijn beenderen, en vlees van mijn vlees! Deze zal mannin genoemd worden, want uit de man is zij genomen.''
<blockquote>''SV Ge 2:23 Toen zeide Adam: Deze [is] ditmaal been van mijn benen, en vlees van mijn vlees! Men zal haar Manninne heten, omdat zij uit den man genomen is.''</blockquote><blockquote>''NBG51 Ge 2:23 Toen zeide de mens: Dit is nu eindelijk been van mijn gebeente en vlees van mijn vlees; deze zal ‘mannin’ heten, omdat zij uit de man genomen is.''</blockquote><blockquote>''NBV 2004 Ge 2:23 Toen riep de mens uit: ‘Eindelijk een gelijk aan mij, mijn eigen gebeente, mijn eigen vlees, een die zal heten: vrouw, een uit een man gebouwd.’''</blockquote>
HSV 1Kon 21:20 En Achab zei tegen Elia: Hebt u mij gevonden, mijn vijand? Hij zei: Ik heb u gevonden, omdat u uzelf verkocht hebt om te doen wat <u>slecht</u> is in de ogen van de HEERE. 1Kon 21:21 Zie, Ik breng <u>onheil</u> over u. Ik zal uw nakomelingen wegvagen, en Ik zal van Achab alle mannen uitroeien, zowel de gebondene als de vrije in Israël.
<blockquote>''SV 1Kon 21:20 En Achab zeide tot Elia: Hebt gij mij gevonden, o, mijn vijand? En hij zeide: Ik heb [u] gevonden, overmits gij uzelven verkocht hebt, om te doen dat <u>kwaad</u> is in de ogen des HEEREN. 1Kon 21:21 Zie, Ik zal <u>kwaad</u> over u brengen, en uw nakomelingen wegdoen; en Ik zal van Achab uitroeien wat mannelijk is, mitsgaders den beslotene en verlatene in Israël.'' </blockquote>Achter 'kwaad' in de Statenvertaling zit een en hetzelfde Hebreeuwse woord. De Herziene Statenvertaling vertaalt respectievelijk door 'slecht' en 'onheil'. In de Statenvertaling komt het rechtsbeginsel van wedervergelding, in dit geval de vergelding van kwaad met kwaad, duidelijker uit.
''HSV Ps 119:130 Het opengaan van Uw woorden geeft licht, het schenkt eenvoudigen inzicht.''
<blockquote>''SV Ps 119:130 De opening Uwer woorden geeft licht, de slechten verstandig makende.''</blockquote><blockquote>''NBG51 Ps 119:130 Het openen van uw woorden verspreidt licht, het geeft de onverstandigen inzicht.''</blockquote><blockquote>''NBV 2004 Ps 119:130 Als uw woorden opengaan, is er licht en inzicht voor de eenvoudigen.'' </blockquote>
Regel 34 ⟶ 39:
 
=== Minder nauwkeurig ===
De HSV is op verscheidene plaatsen minder nauwkeurig (= minder letterlijk) dan de Statenvertaling. Hieronder volgen enkele voorbeelden, waarbij met andere vertalingen wordt vergeleken. SV = Statenvertaling; NBG51 = vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951; TELOSTelos = [[Telos-vertaling]]; NB = Naardense bijbelvertalingBijbelvertaling; NBV 2004 = Nieuwe Bijbelvertaling uit 2004; Lu = Lutherse vertaling.
''Ge 2:7 toen vormde de HEERE God de mens [uit] het stof van de aardbodem en blies de levensadem in zijn neusgaten; zo werd de mens tot een levend wezen.''
<blockquote>''SV Ge 2:7 En de HEERE God had den mens geformeerd uit het stof der aarde, en in zijn neusgaten geblazen den adem des levens; alzo werd de mens tot een levende ziel.''</blockquote><blockquote>''LU Ge 2:7 En God de Heer maakte den mens uit het stof der aarde, en blies hem den adem des levens in zijnen neus; en alzo werd de mens ene levende ziel.''</blockquote><blockquote>''NBG51 Ge 2:7 toen formeerde de HERE God de mens van stof uit de aardbodem en blies de levensadem in zijn neus; alzo werd de mens tot een levend wezen.''</blockquote>De oude Griekse vertaling LXX heeft een vorm van 'psyche' (ziel) en de Latijnse vulgaat heeft een vorm van 'anima' (ziel). Dat 'ziel' een betere vertaling is dan 'wezen', blijkt uit 1 Cor. 15, waar Paulus het 'ziellijke' tegenover het 'geestelijke' stelt en Gen. 2:7 aanhaalt. Het onderscheid 'wezen' versus 'geest' past niet, omdat een geest ook een wezen is.
Regel 62 ⟶ 67:
Weer een ander voorbeeld van minder letterlijk vertalen dan de Statenvertaling is het woord "hemel" in Ps. 102. Dit is in het Hebreeuws een meervoud.
''HSV  Ps 102:25 (102:26) U hebt voorheen de aarde gegrondvest, de hemel is het werk van Uw handen.''
<blockquote>''SV  Ps 102:25 (102-26) Gij hebt voormaals de aarde gegrond, en de hemelen zijn het werk Uwer handen;''</blockquote>In Hebr. 1:10 wordt dit vers aangehaald, daar vertaalt de HSV wel met "hemelen". Waarom dan ook niet in Ps. 102?<blockquote>''SV  Heb 1:10 En: Gij, Heere! hebt in den beginne de aarde gegrond, en de hemelen zijn werken Uwer handen;''</blockquote>
 
''SV  Heb 1:10 En: Gij, Heere! hebt in den beginne de aarde gegrond, en de hemelen zijn werken Uwer handen;''
''HSV  Heb 1:10 En: In het begin hebt U, Heere, de aarde gegrondvest, en de hemelen zijn de werken van Uw handen.''
Weer een ander voorbeeld van minder nauwkeurig vertalen dan de Statenvertaling:
De HSV maakt, in tegenstelling tot de Statenvertaling en de NBG51-vertaling, in de '''gebiedende wijs''' geen onderscheid tussen enkelvoud en meervoud, zodat het niet altijd duidelijk is of de spreker zich tot één of meerdere personen richt.
''HSV Mr 10:43  Maar zo zal het onder u niet zijn; maar wie onder u belangrijk wil worden, die moet uw <u>dienaar</u> zijn. Mr 10:44  En wie van u de eerste zal willen worden, die moet <u>dienaar</u> van allen zijn.''
In het Grieks staan twee verschillende woorden: diakonos en doulos. De volgende vertalingen doen dit onderscheid uitkomen: <blockquote>''SV Mr 10:43  Doch alzo zal het onder u niet zijn; maar zo wie onder u groot zal willen worden, die zal uw <u>dienaar</u> zijn. Mr 10:44  En zo wie van u de eerste zal willen worden, die zal aller <u>dienstknecht</u> zijn.'' </blockquote><blockquote>''Telos Mr 10:44  maar wie onder u groot wil worden, zal uw <u>dienstknecht</u> zijn, en wie onder u de eerste wil zijn, zal <u>slaaf</u> van allen zijn.'' </blockquote><blockquote>''NBG51 Mr 10:43  Zo is het echter onder u niet. (10-44a) Maar wie groot wil worden onder u, zal uw <u>dienaar</u> zijn; Mr 10:44  (10-44b) en wie onder u de eerste wil zijn, zal aller <u>slaaf</u> zijn.'' </blockquote><blockquote>''NB Mr 10:43  zo is het niet bij u; nee, wie bij u groot wil worden, zal uw <u>bediende</u> zijn, Mr 10:44  en al wie bij u een eerste wil zijn, zal aller <u>dienstknecht</u> zijn;''</blockquote>De HSV maakt, in tegenstelling tot de Statenvertaling en de NBG51-vertaling, in de '''gebiedende wijs''' geen onderscheid tussen enkelvoud en meervoud, zodat het niet altijd duidelijk is of de spreker zich tot één of meerdere personen richt.
 
Het nadeel van de onnauwkeurigheden is dat men bij citaten, waarin men de letterlijke woorden wil weergeven, weer moet terugvallen op de Statenvertaling of een andere woordelijke vertaling.