Brontekst bekijken van Laat de doden hun doden begraven



"'''Laat de doden hun doden begraven'''" zijn woorden van de [[Jezus Christus|Heer Jezus]] uit zijn antwoord aan één van zijn [[Discipel|discipelen]], die eerst zijn vader wilde begraven voordat hij de Heer Jezus zou gaan volgen (Mattheüs 8:21, 22; Lukas 9:59, 60);

Het [[Lukas (boek)|Evangelie naar Lukas]] beschrijft hoe de Heer Jezus tegen iemand zei: “Volg Mij”. De man gaf als antwoord: “Heer, sta mij toe dat ik wegga om eerst mijn vader te begraven.” De reactie van de Heer Jezus was: “Laat de doden hun doden begraven.”

De Heer Jezus gebruikte het woord ‘dode’ in twee betekenissen. De dode die begraven moet worden, is lichamelijk dood en krijgt met het graf een laatste rustplaats. De andere dode is iemand die geestelijk dood is. In het eerste geval reageert de dode niet meer op de woorden van mensen. De communicatie met mensen is afgesloten. In het tweede geval reageert de dode niet meer op Gods Woord. De communicatie met God is afgesloten.

Bij de uitleg van dit gedeelte is van belang dat de woorden: “Laat de doden hun doden begraven” heel specifiek tegen deze ene man zijn gesproken. Het is dus geen algemeen gebod voor de doden, want dan had de tekst moeten zijn “Laten de doden …”. Het gaat erom dat deze man de begrafenis van zijn vader stelde boven het volgen van de Heer Jezus.<blockquote>Verder is van belang dat de vader van deze man vermoedelijk nog niet was gestorven. In het Midden-Oosten is het gebruik om snel te begraven. Er zijn twee redenen voor: (1) Door de warmte begint het lichaam sneller te ontbinden dan in Nederland. (2) Een Israëliet die een lijk aanraakte, was [[Reinheid|onrein]] en kon geen deel hebben aan religieuze activiteiten, zoals de viering van het [[Pascha]] (zie onder andere Leviticus 22:4, Numeri 9:10, 19:11-13).</blockquote>

== 'Laat het dorp zijn doden begraven?' ==
Er is een alternatieve uitleg die is gebaseerd op de Talmoed. Rabbijn Friedman verwijst voor de uitleg van “Laat de doden hun doden begraven” naar een passage uit Bavli Moëd Katan, traktaat 27<sup>b</sup>. In dat traktaat staat bij de bespreking van regels voor begrafenissen dat ‘''mata''’ ‘''meta''’ begraaft. ‘''mata''’ is het Aramese woord voor ‘plaats’ en ‘''meta''’ is het Aramese woord voor ‘dode’. De bewoners van een plaats (‘''mata''’) zijn dan verantwoordelijk voor de begrafenis van alle overledenen (‘''mata''’) in hun midden. Rabbij Friedman veronderstelt dat de Heer Jezus op deze regel heeft gewezen. De Griekse tekst van het Evangelie naar Lukas zou dan ontstaan zijn uit een oorspronkelijk Aramese tekst. Bij het vertalen heeft de vertaler voor ‘''mata''’ dan ‘''meta''’ gelezen. Zo wordt “laat het dorp zijn doden begraven” veranderd in “laat de doden hun doden begraven”.<ref>Bron: Geert Cohen Stuart, ''Joodse feesten en vasten – een reis over de zee van de Talmoed naar de wereld van het Nieuwe Testament''. Kampen: Uitgeverij Kok, 2003. <nowiki>ISBN 978 90 435 1604 4</nowiki>. Uit de 5<sup>e</sup> druk, maart 2009. Blz. 22.</ref>

Wat de mogelijke vertaalfout betreft, het volgende.

# De Nestle-Aland versie van de Griekse tekst van het Nieuwe Testament kent voor Lukas 9 en de paralleltekst in Mattheüs 8 geen varianten. Er is dus geen overblijfsel van een afwijkende tekst gevonden.  
# Er is een Engelse vertaling van oude Hebreeuwse versies van het Nieuwe Testament, waarin onder andere ook teksten zijn gebruikt (en gecontroleerd) van oude geschriften van de rabbijnen (die soms het Nieuwe Testament citeerden om tegenwerpingen te kunnen maken). Deze vertaling komt voor deze Schriftplaats geheel overeen met Nestle-Aland.  
# Dr. Edersheim (''Life and times of the Messiah'') en dr. David Stern (beide Messiaanse joden) nemen en verklaren de tekst zoals deze in Nestle-Aland staat. Zij zien geen aanleiding om op basis van de talmoed (die zij allebei kennen en waaruit zij allebei citeren) aanpassingen te maken.  
# Er zijn oude Aramese handschriften van het Nieuwe Testament die bij de bepaling van de Nestle-Aland tekst worden gebruikt. Uiteraard moeten geleerden Aramees kennen om die handschriften te lezen. Maar ook daar zien geleerden geen reden om in Nestle-Aland een kanttekening op te nemen.

Conclusie: er is geen reden om in de tekst een vertaalfout te zien. Er staat gewoon: "Laat de doden hun doden begraven."

== Varia ==
De woorden van de Heer Jezus zijn een spreekwoord in de Nederlandse taal geworden. Het spreekwoord “laat de doden hun doden begraven” betekent: laat de zorg voor een overledene ons ondanks alles niet afhouden van belangrijke zaken.

De woorden komen voor in het bekende boek Oorlog en vrede (1869) van de Russische schrijver Leo Tolstoj: “Laat de doden hun doden begraven, maar zolang iemand leeft moet hij leven en gelukkig zijn.” <ref>Bron: [https://www.citaten.net www.citaten.net].</ref>.

== Voetnoten ==