Messiah (Händel)
Messiah, an Oratorio, ook A New Sacred Oratorio, is een oratorium van de protestantse componist Georg Friedrich Händel (1685-1759), zijn meesterwerk.
Het muziekstuk heet niet "The Messiah" (met lidwoord), maar "Messiah". Het werd in 1741 gecomponeerd voor orkest, vocale solisten en koor, en voor het eerst uitgevoerd in 1742 in Dublin. Het werk duurt ongeveer tweeënhalf uur. De compositie is door de componist in de loop der tijd op onderdelen gewijzigd.
De tekst van Messiah is aan de Heilige Schrift ontleend door Händels vriend Charles Jennens, een Engelse landeigenaar en beschermheer van kunstenaars. Jennens is de tekstschrijver van vier of vijf oratoria van Händel. Hij schreef op 10 juli 1741 aan iemand over de verzameling bijbelteksten voor de Messiah:
"Händel zegt dat hij zal niets doen komende winter, maar ik hoop dat ik zal hem te overtuigen om een andere Schriftverzameling, die ik voor hem gemaakt heb, in te zetten en die uit te voeren tot zijn eigen voordeel in de Lijdensweek. Ik hoop dat hij zijn hele genie en vaardigheid erop zal toeleggen, opdat de compositie al zijn vroegere composities mag overtreffen, daar het onderwerp uitnemender is dan elk ander onderwerp. Het onderwerp is Messias ... "
In het oorspronkelijke Engels:
"Händel says he will do nothing next Winter, but I hope I shall persuade him to set another Scripture collection I have made for him, & perform it for his own Benefit in Passion week. I hope he will lay out his whole Genius and Skill upon it, that the Composition may excel all his former Compositions, as the Subject excels every other Subject. The Subject is Messiah..."[1]
Hieruit blijkt dat Jennens de Bijbelteksten bedoeld had voor een oratorium uit te voeren in de week vóór pasen. Jennens' opmerking over 'another Scripture collection' verwijst naar Händels oratorium Israel in Egypt, dat Händel in 1738 schreef. Israel in Egypt maakte voor de tekst volledig gebruik van een selectie Bijbelteksten.
Het onderwerp van Messiah is de Messias, de Verlosser zoals Hij in de Bijbel wordt voorgesteld. De tekst vermeldt:
- voorzeggingen in het Oude Testament aangaande de komst van de Messias;
- Zijn geboorte en zijn heil voor ons
- Zijn lijden en sterven om onze zonden
- Zijn opstanding en hemelvaart;
- de prediking van de goede boodschap
- de opstand van de volken en Zijn heerschappij
- de opstanding van de doden en de verandering van de levenden
- de voorspraak van de Messias en de aanbidding van Hem.
De Messiah wordt, met name in de Angelsaksische landen, vooral rond de Kerst uitgevoerd, maar ook wel in de paastijd. Dat is niet verwonderlijk gezien de thema's van belofte, geboorte, lijden en opstanding.
De Engelse tekst in Messiah is grotendeels ontleend aan de Engelse vertaling die genoemd is naar Koning James, die koning van Engeland en Ierland was van 1603-1625. De King James-vertaling stamt uit 1611. Jennens heeft zich enige vrijheid veroorloofd om de tekst hier en daar veranderd over te nemen. Voorbeeld: "komt tot Hem" in plaats van Jezus' woorden "komt tot mij".
Hieronder volgt de tekst van Messiah en de tamelijk letterlijke vertaling van de Engelse tekst in het Nederlands. Deze vertaling wijkt ten dele af van Nederlandse bijbelvertalingen, omdat de Engelse King James vertaling èn de Messiah-tekst af en toe iets anders is. De enkele toelichtingen (voetnoten) zijn van de vertaler[2].
'Messiah' - tekst en vertaling[2] |
Part I |
Scene 1: Jesaja's profetie van het heil |
1. Ouverture |
grave - allegro moderato |
2. Recitatief - Jesaja 40:1-3 |
Comfort ye, comfort ye My people, saith your God. |
3. Aria (Tenor) - Jesaja 40:4 |
Ev'ry valley shall be exalted, |
4. Koor - Jesaja 40:5 |
And the glory of the Lord shall be revealed, |
Scene 2: Het komende oordeel |
5. Recitatief (Bas) - Haggaï 2:7-8, Maleachi 3:1 |
Thus saith the Lord, The Lord of Hosts: |
6. Aria (Alt) - Maleachi 3:2 |
But who my abide the day of His coming? |
7. Koor - Maleachi 3:3 |
And He shall purify the sons of Levi, |
Scene 3: De profetie van Christus' geboorte |
8. Recitatief (Alt) - Mattheüs 1:23 |
Behold, a virgin shall conceive and bear a son, |
9. Aria (Alt) - Jesaja 40:9 en 60:1 |
O thou that tellest good tidings to Zion, |
9. Koor - Jesaja 60:1 |
O thou that tellest good tidings to Zion, |
10. Recitatief - Jesaja 60:2-3 |
For behold, darkness shall cover the earth, |
11. Aria (Bas) - Jesaja 9:1 |
The people that walketh in darkness have seen a great light, |
12. Koor - Jesaja 9:5 |
For unto us a Child is born, |
Scene 4: De aankondiging aan de herders |
13. Pastorale |
14-16. Recitatief (Sopraan) - Lucas 2:8-11, 13 |
There were shepherds abiding in the field, |
17. Koor - Lucas 2:14 |
Glory to God, glory to God in the highest |
Scene 5: Christus' genezing en verlossing |
18. Aria (versie II: Sopraan) - Zacharia 9:9 en 10 |
Rejoice greatly, o daughter of Zion! |
19. Recitatief (Sopraan) - Jesaja 35: 5,6 |
Then shall the eyes of the blind be open'd |
20. Aria (versie II: Alt) - Jes. 40:11, Mattheüs 11:28-29 |
He shall feed His flock like a shepherd |
21. Koor - Mattheüs 11:30 |
His yoke is easy and His burden is light. |
Part II |
Scene 1: Christus' lijden |
22. Koor - Johannes 1:29 |
Behold the Lamb of God that taketh away the sin of the world. |
23. Aria (Alt) - Jesaja 53:3 en 50:6 |
He was despised and rejected of men, |
24. Koor - Jesaja 53:4-5a |
Surely, He hath borne our griefs and carried our sorrows. |
25. Koor - Jesaja 53:5b |
And with His stripes we are healed. |
26. Koor - Jesaja 53:6 |
All we like sheep have gone astray, |
27. Recitatief (Tenor) - Psalm 22:8 |
All they that see Him, laugh Him to scorn; |
28. Koor - Psalm 22:9 |
He trusted in God that He would deliver Him, |
29. Recitatief (Tenor) - Psalm 69:21 |
Thy rebuke hath broken His heart; |
30. Aria (Tenor) - Klaagliederen 1:12 |
Behold, and see if there be any sorrow like unto His sorrow. |
Scene 2: Christus' dood en opstanding |
31. Recitatief (Tenor) - Jesaja 53:8 |
He was cut off out of the land of the living. |
32. Aria (Tenor) - Psalm 16:10 |
But Thou didst not leave His soul in hell |
Scene 3: Christus' hemelvaart |
33. Koor - Psalm 24:7-10 |
Lift up your heads, o ye gates |
Scene 4: Christus' ontvangst in de hemel |
34. Recitatief (Tenor) - Hebreeën 1:5 |
Unto which of the angels said He at any time: |
35. Koor - Hebreeën 1:6b |
Let all the angels of God worship Him! |
Scene 5: Het begin van de evangelieprediking |
36. Aria (Alt) - Psalm 68:19 |
Thou art gone up on high, |
37. Koor - Psalm 68:12 |
The Lord gave the word; great was the company of the preachers. |
38. Aria (versie II: Duet en Koor) - Jesaja 52: 7 Romeinen 10:15 |
How beautiful are the feet of them that preach the gospel of peace |
39. Koor - Romeinen 10:18 |
Their sound is gone out into all lands, |
Scene 6: De wereld verwerpt het evangelie |
40. Aria (Bas) - Psalm 2:1-2 |
Why do the nations so furiously rage together? |
41. Koor - Psalm 2:3 |
Let us break their bonds asunder, |
42. Recitatief (Tenor) - Psalm 2:4 |
He that dwelleth in heaven shall laugh them to scorn, |
Scene 7: Gods uiteindelijke overwinning |
43. Aria (Tenor) - Psalm 2:9 |
Thou shalt break them with a rod of iron. |
44. Koor - Openbaringen 19:6, 16 en 11:15 |
Hallelujah! |
Part III |
Scene 1: De belofte van eeuwig leven |
45. Aria (Sopraan) - Job 19:25-26, 1 Korinthiërs 15:20 |
I know that my Redeemer liveth, |
46. Koor - 1 Korinthiërs 15:21-22 |
Since by man came death, |
Scene 2: De dag van het oordeel |
47. Recitatief (Bas) - 1 Korinthiërs 15:51-52 |
Behold, I tell you a mystery, we shall not all sleep, |
48. Aria (Bas) - 1 Korinthiërs 15: 52-53 |
The trumpet shall sound, |
Scene 3: De eindoverwinning over de zonde |
49. Recitatief (Alt) - 1 Korinthiërs 15:54 |
Then shall be brought to pass the saying that is written: |
50. Duet (Alt en Tenor) - 1 Korinthiërs 15:55-56 |
51. Koor - 1 Korinthiërs 15:57 |
But thanks be to God, Who giveth us the victory through our Lord Jesus Christ. |
52. Aria (Sopraan) - Romeinen 8:31, 33-34 |
If God is for us, who can be against us? |
Scene 4: De toejuiching van de Messias |
53. Koor - Openbaringen 5:12-13 |
Worthy is the Lamb, that was slain, |
Meer informatie
Artikel Messiah op Wikipedia.nl
TV-opname van een uitvoering onder leiding van Colin Davis, 2006. Youtube.com, upload 2013. Duur: 2 uur 38 min.
Uitvoering door het Engelse koor van King's College (Cambridge) in de Pieterskerk te Leiden. Duur: 2 uur 16 min. Op de Youtube-pagina kan naar elk onderdeel van Messiah worden gesprongen.
De Engelse tekst van Messiah op Stanford.edu.
Bron
Artikel Messiah op Wikipedia.nl. Hieraan is op 27 dec. 2016 enige tekst ontleend.
Voetnoten
- ↑ Charles Jennens aan Edward Holdsworth, 10 juli 1741; correspondentie in de Gerald Coke Collection.
- ↑ 2,0 2,1 De tekst van Messiah is uit het Engels in het Nederlands vertaald door Kees Langeveld.
- ↑ Of strijd.
- ↑ De stem van de profeet Johannes de Doper, wiens oproep tot bekering aan de komst van de Messias vooraf ging
- ↑ Pracht, luister, schoonheid
- ↑ Heerscharen = legerscharen, legermachten. Hier menigten van engelen
- ↑ Sion is een andere benaming van Jeruzalem.
- ↑ Juda is een belangrijk deel van het toenmalige Israël, dat de gebieden van de stammen Juda en Benjamin omvatte.
- ↑ Van het licht dat is opgegaan.
- ↑ Heerschaar = grote menigte, legermacht. Hier een menigte van engelen.
- ↑ Die jongen hebben, de zogenden.
- ↑ Of verderving. In het graf gaat een lijk tot ontbinding over.
- ↑ IJdelheid = iets dat zinloos, nutteloos, tevergeefs is.
- ↑ De eerste mens, Adam, zondigde. Hierdoor kwam de dood in de wereld.
- ↑ De Messias, de mens Jezus Christus, stond als eerste uit de doden op. De andere mensen zullen volgen.
- ↑ De gelovigen die nog op aarde leven bij de komst van Jezus Christus.
- ↑ zodanig dat hun lichamen niet meer zullen vergaan.
- ↑ Vergankelijke
- ↑ Onvergankelijkheid
- ↑ Want de zonde heeft de dood tot gevolg.
- ↑ Wet doet de zonde kennen. Bij voorbeeld “ik zou de zonde niet gekend hebben dan door de wet; want ook de begeerte zou ik niet gekend hebben, als de wet niet gezegd had: ‘U zult niet begeren’.” (Romeinen 7:7).
- ↑ De Messias is als een lam geslacht en geofferd tot verzoening van onze zonden.
- ↑ Waardig is Hij om ...