k
→1517-1648 Reformatie en Contra-reformatie
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 58:
De landgraaf van Hessen gaf zich nu ook over. Kort, voordat de oorlog begonnen was, was Luther op 63 jarigen leeftijd gestorven. </blockquote>'''Augsburgs interim (1548)'''. Omdat de paus draalde met de toegezegde verbeteringen aan te brengen, begon de keizer zelf de kerkelijke zaken te regelen bij het ''Augsburgse interim'' (1548). <blockquote>De paus had het concilie van Trente verlegd naar Bologna omdat hij de oppermacht van de keizer begon te vrezen. Nu regelde de keizer de kerkelijke zaken zelf. In het Augsburgse interim werd vastgesteld, dat het Katholieke geloof moest gehandhaafd worden. Dit interim werd met dwang in gevoerd, maar overal stuitte men op tegenstand. </blockquote>'''Wederdopers.''' In vele landen van Europa openbaarde zich binnen het protestantisme een nieuwe richting, de richting van de ''[[Anabaptisten]]'' of ''Wederdopers''. <blockquote>De Anabaptisten leerden geheel iets anders dan de Reformatoren. Zij predikten dat door de zonde de mens, het huisgezin, de kerk, de maatschappij en de staat zo verdorven waren dat er iets nieuws moest geschapen worden. Geen herschepping, maar een ''nieuwe'' schepping. De Reformatoren leerden dat de genade herschept, maar dat weerspraken de Anabaptisten. Zij verwierpen de kinderdoop, eisten een kerk van louter heiligen, wilden geen staatsdiensten verrichten, verboden de eed enz.
Zij traden het eerst op in Zwitserland (Coenraad Grebel en Balthasar Hubmaier). Uit dat land verjaagd, verspreidden zij zich door Duitsland, Oostenrijk, Italië en andere landen. Hun invloed was op vele plaatsen groter dan die der Reformatie.</blockquote>Het toppunt van de dwaling van de Anabaptisten bemerkten wij in het nieuwe Jeruzalem, dat zij in Münster wilden stichten onder de heerschappij van Jan van Leiden, 'de koning van Sion'. <blockquote>De Anabaptisten hadden ook in Nederland veel aanhangers. Twee aan twee trokken hun apostelen erop uit, om te prediken en te dopen. Twee van hen, namelijk Jan Matthysz, een bakker uit Haarlem en Jan Beukelsz, een kleermaker uit Leiden, gingen zelfs over de grenzen en wisten in de stad Münster grote opgang te maken. De bisschop werd verjaagd en de stad werd geheel en al naar de zin van de Anabaptisten geregeerd. Jan van Leiden heerste als koning. De grootste gruwelen echter vonden er plaats. De stad werd echter ingenomen en Jan van Leiden werd gedood en in een ijzeren kooi aan de toren opgehangen. Jan Matthysz was al eerder in de strijd gevallen. Hiermede was deze 'nieuwe schepping' te midden van de oude wereld een mislukking gebleken. </blockquote>[[Bestand:Spread of the Anabaptists 1525-1550.png|thumb|Verspreiding van het anabaptisme over West-Europa in de periode 1525-1550{{Legenda|violet|Nederlandse [[Doopsgezinden]] (verspreid vanuit Emden (Nedersaksen).}}{{Legenda|lightblue|Zuid- en Centraal-Duitse anabaptisten (verspreid vanuit Königsberg in Franken)}}{{Legenda|lightgreen|[[Zwitserse Broeders]] (verspreid vanuit Zürich (stad).}}{{Legenda|yellow|[[Hutterieten]] (verspreid vanuit Nikolsburg)}}|geen|626x626px]]
In het jaar 1536 kwam Calvijn te Genève en bleef daar op aandringen van de prediker Willem Farel, totdat hij in 1538 die stad moest verlaten. Calvijn deed op een van zijn reizen Genève aan. Farel, die daar met Viret al gearbeid had in reformatorischen geest, bezwoer Calvijn, dat hij in die stad zou blijven. Calvijn gehoorzaamde en begon met de beide genoemde predikers krachtig te arbeiden aan de reformatie der kerk, maar de strenge tucht, welke Calvijn oefende, beviel aan vele inwoners niet. De Libertijnen zochten zijn val en in 1538 werd Calvijn met zijn ambtsbroeders Farel en Viret uit Genève verdreven.
Hij ging nu naar Straatsburg, waar hij door bemiddeling van zijn vrienden hoogleraar werd.
In 1541 keerde Calvijn op aandrang van de raad der stad naar Genève terug. De verwarring was in Genève, sinds Calvijn de stad verlaten had, zo groot geworden, dat de magistraat in 1840 besloot Calvijn terug te roepen. Eerst in 1541 voldeed hij aan het verzoek. Toen begon zijn reformatorische arbeid eerst voor goed. Hij gaf in hetzelfde jaar zijn „Ordonnances ecciésiastiques" ("Kerkelijke ordonanties") uit, waarin hij zijn beginselen voor de kerkregeering blootlegde. Onder veel tegenstand zette hij de hervorming door. Niet alleen het kerkelijke, maar ook het huiselijk en maatschappelijk leven werd naar de Heilige Schrift geregeld. Ontzettend groot was de werkkracht die Calvijn ontwikkelde. Hij predikte zondags en in de week, hij gaf college aan vele studenten, hij schreef vele boeken en hij gaf mondelinge en schriftelijke adviezen aan honderden. In 1564 stierf hij. {{Tijdbalk kerkgeschiedenis 1500-1549}}
=== Tijdtafel van gebeurtenissen ===
| |||