Oeigoeren
Oeigoeren zijn een overwegend islamitisch volk, dat verwant is aan de Turken en voornamelijk woont in de noordwestelijke autonome regio Xinjiang in China. Er leven naar schatting zo'n 10 miljoen Oeigoeren in China (2018)[1].
Oeigoeren zijn etnisch verwant aan de volken in Centraal-Aziatische landen als Oezbekistan, Kazachstan en Kirgizië. Ze spreken van oorsprong een taal die meer verwant is aan het Turks dan aan het Chinees. De meeste Oeigoeren zijn islamitisch. Etnisch, talig en religieus voelen zij een verwantschap met volken meer naar het westen, zoals de Turken.[2] Hun uiterlijk lijkt meer dat van de mensen in Centraal-Aziatische landen dan dat van chinezen.
In de Chinese regio Xinjiang maken ze 45% van de bevolking uit (2019)[3]. Turkije herbergt de grootste diaspora Oeigoeren (2018). De regio is economisch belangrijk voor China, daar zij rijk is aan is grondstoffen en (anno 2019) een deel van de nieuwe 'zijderoute' bevat. China blaast (anno 2019) deze handelsroute nieuw leven in[4].
Onafhankelijkheidsstreven
Een deel van de Oeigoeren streeft onafhankelijkheid na. Een Oeigoerse onafhankelijkheidsbeweging heeft de afgelopen jaren talloze, bloedige aanslagen gepleegd in China. En duizenden Oeigoeren zijn naar Syrië en Irak afgereisd om zich aan te sluiten bij jihadistische groeperingen.[5]
Onderdrukking
De reactie van de Chinese overheid was een omvangrijke campagne tegen extremisme. Zij houdt verschillende politieke en religieuze groepen van deze etnische moslimminderheid voor terroristen, mede omdat ze onafhankelijkheid wensen.
Toezicht. De Oeigoeren in Xinjiang worden in de gaten gehouden door middel van camera's met gezichtsherkenning, checkpoints, militairen en afname van DNA. De overheid kan zelfs volledig meekijken op smartphones. Een correspondent zei (juli 2019): ""Op een gemiddelde straathoek is het aantal camera's met gezichtsherkenning niet op twee handen te tellen. Je ziet daarnaast overal politiechecks. De bevolking wordt etnisch gediscrimineerd."[4]
██ Oeigoeren
██ Han-Chinezen
██ Kazachen
Kampen. Volgens de Verenigde Naties (2018)[5] zitten ruim een miljoen islamitische Chinezen, veelal Oeigoeren, vast in tientallen heropvoedingskampen, die China 'anti-extremismecentra' noemt. Het zijn straf- of concentratiekampen, waar de geïnterneerden onder erbarmelijke omstandigheden verblijven. Ouders en kinderen worden door die kampen van elkaar gescheiden[4]. De kinderen worden in kostscholen geplaatst. Contact wordt onmogelijk gemaakt. Ouders kunnen hun taal, religie en cultuur niet overdragen.
China ontkent dat er heropvoedingskampen zijn: het zijn juist centra voor educatie en opleiding. Een hoge partijfunctionaris zei (2018) dat personen "die misleid zijn door religieus extremisme (...) zullen worden geholpen met hervestiging en educatie"[1]. China zegt dat het de religie en cultuur van zijn etnische minderheden beschermt en dat de "veiligheidsmaatregelen" nodig zijn ter voorkoming van terrorisme en extremisme[6]. Omdat de wereld een goede verhouding met China wil, is het lastig om het lot van de Oeigoeren bespreekbaar te maken[6].
Oeigoerse vrouwen hebben te maken gehad met gedwongen sterilisatie, abortus en verkrachting. Tienduizenden kinderen hebben een of beide ouders 'verloren' aan de kampen en/of aan dwangarbeid, zonder jarenlang ook maar iets van hen gehoord te hebben.[7]
Vlucht. Oeigoeren zijn gevlucht over de hele wereld. Ook in Nederland wonen Oeigoeren.
Geschiedenis
Oppressed in Their Own Homeland | Radio Free Asia (RFA)
In de jaren '80 van de 20e eeuw genoten bevolkingsgroepen zoals de Oeigoeren privileges volgens Beller-Hann. Dat is echter geleidelijk aan veranderd[5].
2009. Geruchten dat Oeigoeren twee Han-Chinezen, de etnische meerderheid in China, hebben verkracht leiden tot enorme gevechten tussen de twee bevolkingsgroepen. Op 5 juli 2009 ontstaan er rellen, waarbij honderden mensen aan beide kanten om het leven komen. Daarna begint Peking zijn greep op de Oeigoerse minderheid te versterken. De regio zal de komende jaren geleidelijk in een 'politiestaat' veranderen. — De Turkse premie Erdogan stelt dat de behandeling van moslims in China gelijk staat aan genocide. Daarop wordt de relatie met China een tijdlang slecht.
Voetnoten
- ↑ 1,0 1,1 Nieuwsbericht https://nos.nl/artikel/2246140-wat-gebeurt-er-in-de-opleidingskampen-voor-oeigoeren-in-china.html, 15 aug. 2018.
- ↑ Nieuwsbericht: https://nos.nl/artikel/2266274-gevluchte-oeigoeren-in-istanbul-iedereen-kent-mensen-die-in-een-kamp-zitten.html, 5 jan. 2019
- ↑ Nieuwsbericht: https://nos.nl/artikel/2271343-turkije-maant-china-heropvoedingskampen-voor-oeigoeren-te-sluiten.html, 10 feb. 2019.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Miljoenen Oeigoeren worden in China onderdrukt, en de situatie verslechtert, nieuwsbericht op NOS.nl, 5 juli 2019.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Nieuwsbericht https://nos.nl/artikel/2245568-vn-miljoen-oeigoeren-vast-in-chinese-strafkampen.html, 10 aug. 2018. Nieuwsbericht https://nos.nl/artikel/2246140-wat-gebeurt-er-in-de-opleidingskampen-voor-oeigoeren-in-china.html, 15 aug. 2018.
- ↑ 6,0 6,1 Nieuwsbericht: https://nos.nl/artikel/2271343-turkije-maant-china-heropvoedingskampen-voor-oeigoeren-te-sluiten.html, 10 feb. 2019.
- ↑ E-mail dd. 3 okt 2020 van een echtpaar dat in centraal Azië werkt.