Rooms-Katholieke Kerk

Versie door Kees Langeveld (overleg | bijdragen) op 9 jul 2016 om 12:22 (Nieuwe pagina aangemaakt met 'De '''Rooms-Katholieke Kerk''' (RKK), ook kortweg ''Katholieke Kerk'' genoemd, is het grootste kerkgenootschap binnen de christenheid. Eind 2008 waren er in w...')
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)

De Rooms-Katholieke Kerk (RKK), ook kortweg Katholieke Kerk genoemd, is het grootste kerkgenootschap binnen de christenheid. Eind 2008 waren er in wereld 1,16 miljard rooms-katholieken[1]. De RKK beroept zich op de Bijbel, maar ook op de Traditie en het leergezag van Rome.

De landen waar de meeste katholieken wonen zijn Brazilië en Mexico (stand 2016). In Nederland zijn ruim 4,2 miljoen katholieken (2010). Van hen is ongeveer 6 procent actief als vrijwilliger in de kerk (2010). In Nederland gaat zo’n 7 procent van de katholieken met grote regelmaat naar de kerk (2010). Met Kerstmis en Pasen gaan er meer[2]

Mariaverering. In de leer neemt Maria, de moeder van Jezus Christus, een zeer vooraanstaande plaats in. De bijzondere verering van haar is kenmerkend voor de rooms-katholieke leer en praktijk. Ze zou in haar aardse leven altijd maagd zijn gebleven en geen andere kinderen dan haar zoon Jezus hebben gehad. Ze wordt onder meer 'de moeder van God', 'moeder van God de Zoon', 'bruid van de Heilige Geest', de 'Koningin van de hemel', 'toevlucht van de zondaars', "Medeverlosseres' en 'moeder van de kerk' genoemd[3]. Ze heeft de rol van middelares gekregen, tot wie dikwijls wordt gebeden. Zie verder bij het artikel Mariaverering. 

Heiligenverering. De verering van zogenoemde heiligen neemt in de kerk een prominente plaats in. Het kerkelijk jaar heeft vele dagen gewijd aan de gedachtenis van deze of gene heilige. Zo is er een feestdag van de heilige Franciscus van Sales, die patroonheilige van de katholieke journalistiek is. Tot de heiligen wordt ook gebeden. Op 9 mei 2013 bijvoorbeeld deelde de presentatrice van de roomskatholieke omroep Radio Maria mee dat men negen dagen lang tot "Sint Jozef" (Sint = heilige) had gebeden. 

Ook de verering van overblijfselen en voorwerpen (relikwiën) neemt in de Rooms-Katholieke Kerk een plaats in.

Priesters en kloosterlingen moeten ongehuwd blijven (celibaatsplicht). Geen enkele andere kerk in de geschiedenis heeft van alle 'geestelijken' gevraagd dat ze celibatair leven. 

De kerk scheldt boete voor beleden zonden kwijt door een aflaat.  

De leider van de Rooms-Katholieke Kerk is de bisschop van Rome en wordt paus genoemd. Hij is tevens staatshoofd van Vaticaanstad. De officiële titel van de paus is Pontifex Maximus (=Grootste Bruggenbouwer). Daarnaast wordt hij Heilige Vader genoemd[4]. Een paus regeert doorgaans tot zijn dood.

De paus wordt gekozen door kardinalen die daarvoor uit de hele wereld in Rome bijeenkomen achter gesloten deuren. Kardinalen zijn 'geestelijken' die op de paus na de hoogste rang in de Rooms-Katholieke Kerk bekleden. Voor de verkiezing van een nieuwe paus gaan ze 'in conclaaf' - van Lat. cum clave = 'met de sleutel', daar de stemming achter gesloten deuren plaatsheeft. De kardinalen van het conclaaf mogen niet ouder dan 80 jaar zijn. In 2013 namen ruim 100 stemgerechtigde kardinalen aan de verkiezing deel. Gewoonlijk wordt de nieuwe paus uit hun midden gekozen. Hij moet minstens tweederde van de stemmen krijgen. Kanshebbers op het pausschap worden 'pausbaar' (papabile, meervoud papabili) genoemd. Het conclaaf van kardinalen kan uren tot zelfs jaren duren (zie paragraaf Geschiedenis verderop).

In zijn bestuur van de kerk wordt de paus bijgestaan door de Bisschoppensynode, die (anno 2009) uit 250 'synodevaders' bestaat.

Nederland en België zijn elk een kerkprovincie. In de Nederlandse kerkprovincie gaan 300.000 rooms-katholieke gelovigen regelmatig in het weekeinde naar de kerk (2009). Deze kerkprovincie omvat zeven bisdommen: Utrecht, Groningen-Leeuwarden, Haarlem-Amsterdam, Rotterdam, Den Bosch, Breda en Roermond. Een bisdom (of diocese) is het ambtsgebied van een bisschop. Het belangrijkste bisdom heet een aartsbisdom en de bisschop heet aartsbisschop. Het aartsbisdom in Nederland is het bisdom Utrecht. Het qua aantal gelovigen grootste bisdom is dat van Den Bosch.

Een bisdom omvat parochies met aan het hoofd een pastoor. Een pastoor (van Lat. pastor= herder) is een priester die door de bisschop benoemd werd als verantwoordelijke van een parochie. De gelovigen die aan de herderlijke zorg van de pastoor zijn toevertrouwd vormen een parochie. De parochie wordt bestuurd door het parochiebestuur (kerkbestuur) en bestaat uit de pastoor (voorzitter) en leken die door de bisschop zijn benoemd. De pastoor kan worden bijgestaan door een kapelaan (in Nederland) of onderpastoor (in Vlaanderen); ook genoemd parochievicaris.

Meerdere parochies kunnen een dekenaat (of decanaat) vormen met aan het hoofd een deken. Het doel is voornamelijk het bundelen van werkzaamheden ten behoeve van de herderlijke zorg. De deken is een priester van het bisdom en is benoemd door de bisschop.

Jong Katholiek, de afdeling Jeugd en Jongeren van de Nederlandse kerkprovincie, organiseert jaarlijks de Katholieke Jongerendag, een ontmoetingsdag voor rooms-katholieke jongeren van 12 t/m 30 jaar. In 2008 trok de Jongerendag ruim 2000 bezoekers. 

De Raad voor de Eenheid onder Christenen is het orgaan binnen de Rooms-Katholieke Kerk dat zich met de oecumene bezighoudt. 

De Congregatie voor de Geloofsleer is de instantie binnen het Vaticaan die waakt over de zuiverheid van het rooms-katholieke geloof.

  1. Nieuwsartikel Wereldwijd meer moslims dan katholieken op RefDag.nl, 19 aug. 2009
  2. Bron: Ontkerkelijking in Oosterhout sneller dan elders, nieuwsartikel op Rorate.com, 31 okt. 2010
  3. Zie voor meer Maria-titels, litaniën van Maria op Users.telenet.be/katholieke-informatie
  4. Op de Rooms-Katholieke zender Radio Maria noemde de presentator in april 2011 de paus "onze vader", in de zin van "de vader van de kerk".