→ca. 3000-1100 v.C.: Minoïsche cultuur
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 19:
== Land en bewoners ==
'''Ligging,
Kreta is het grootste Griekse eiland en tevens het grootste en vruchtbaarste eiland van het eilandenrijk van de Egeïsche zee. Zijn omvang is een vijfde van de oppervlakte van Nederland. Het is in grootte het vijfde eiland in de Middellandse Zee. De kust is 1054 km lang.
Het is buitengewoon gunstig gelegen, rijk door de natuur bedeeld, langwerpig van vorm, waarom het oudtijds ook wel ''Makronseos,'' d.i. het 'lange eiland' genaamd werd.
De Samariakloof is de langste kloof van het eiland en wereldberoemd.
'''Bewoners'''. - Op het eiland wonen ruim 621.000 mensen (stand 2011). Een bewoner van Kreta heet een ''Kretens'', meervoud ''Kretenzen'' of ''Kretensen.'' Het Griekse woord voor een Kretens is Κρης ''Kres'', afgeleid van Κρητη, de Griekse naam van Kreta. Het Strongnummer van Κρης is 2912. De naam Kretenzen komt 2x in de Bijbel voor, Hand. 2:11, Tit. 1:12. ▼
▲'''
Kretenzen, wellicht Kretensische joden of proselieten, waren getuige van het talenwonder op de Pinksterdag in Jeruzalem.<blockquote>''Hnd 2:11 <u>Kretenzen</u> en Arabieren, wij horen hen in onze talen over de grote daden van God spreken. (TELOS)''</blockquote>Kreta was in de oudheid dichtbevolkt. De bewoners waren beroemd als uitstekende slingeraars en boogschutters, en dienden vaak voor soldij. Kreta was vermaard als het vaderland van mannen, als Minos, Daedalus, Epimenides, enz. ▼
▲Kretenzen, wellicht Kretensische joden of proselieten, waren getuige van het talenwonder op de Pinksterdag in Jeruzalem.<blockquote>''Hnd 2:11 <u>Kretenzen</u> en Arabieren, wij horen hen in onze talen over de grote daden van God spreken. (TELOS)''</blockquote>
Kreta was in de oudheid dichtbevolkt. De bewoners waren beroemd als uitstekende slingeraars en boogschutters, en dienden vaak voor soldij. Kreta was vermaard als het vaderland van mannen, als Minos, Daedalus, [[Epimenides]], enz.
Hun zedelijkheid stond echter in zeer slechte reuk. Het woord ''kretizein'' (d.i. als een Kretenser spreken en handelen) gebruikten de Grieken in de zin van liegen en bedriegen. Het spreekwoord zei van hen: „de Kiliciërs, Kappadociërs en Kretensers waren de drie ergste K's." Zij maakten zich schuldig aan seksuele omgang met kinderen, waren vals en weinig betrouwbaar. Ten bewijze hiervan beroept Paulus zich (Tit. 1: 12) op een uitspraak van de beroemde Kretensische dichter [[Epimenides]]. De apostel noemt hem 'profeet' om de grote roem, waarin hij bij de Grieken stond, en waarom Cicero hem tot de zieners rekent.
Regel 39 ⟶ 43:
'''Christenen'''. - Het christendom schijn er vroeg ingang gevonden te hebben. Toen Paulus zijn 'brief aan Titus' schreef, was er een Christelijke gemeente gevestigd. Volgens Titus 1:5 heeft Paulus zijn medewerker Titus op Kreta achtergelaten, haar leiding overlatend aan Titus. <blockquote>''Tit 1:5 Om deze reden heb ik je op <u>Kreta</u> gelaten, opdat je het ontbrekende in orde brengt en in elke stad oudsten aanstelt, zoals ik je opgedragen heb. (TELOS)''</blockquote>Deze medearbeider van Paulus werd later helaas als beschermheilige van Kreta werd. Uit de brief aan Titus blijkt, dat de Judaïsten ook daar de leer van de apostel Paulus bestreden.
'''Steden'''. - De belangrijkste steden zijn Iraklion (ook wel geheten ''Heraklion'' of ''Candia'', de oude Italiaanse naam), de grootste stad en hoofdstad, met 275.000 inwoners, en Chania (''Haniá''),
[[Bestand:Λιμάνι Ηρακλείου 9866.JPG|centre|thumb|1024x1024px|De oude haven van Heraklion, bewaakt door het Venetiaans fort Koules.]]
Rethimnon heeft de mooiste haven van heel het eiland (zie foto hieronder). In deze stad staan veel minaretten uit de Ottomaanse tijd. Gortys is een voormalige Romeinse hoofdstad.
[[Bestand:Rethymnon-harbour-at-night.jpg|centre|thumb|588x588px|Haven van Rethimnon]]
Regel 122 ⟶ 126:
|Laat-Minoïsch 3A, 3B, 3C
|}
Knossos was vermoedelijk een belangrijk ceremonieel en politiek centrum. De Minoische tijd bracht goede zeevaarders, handelaars en landbouwers voort. Omdat zij vrijwel de gehele oostelijke Middellandse Zee onder controle hadden en vrijwel geen vijanden hadden, konden zij zich ontwikkelen tot een bijzonder hoge beschaving.
De paleizen vormden de economische centra. De ruïnes van deze paleizen zijn op verschillende delen van het eiland te vinden. Het paleis van Knossos bevatte goed ingerichte vertrekken met muurschilderingen, sommige van levensgroot afgebeelde mensen, stieren en dolfijnen. Andere onderwerpen zijn religieuze optochten, dansers, fabeldieren, lelies en vogels.
Regel 184 ⟶ 188:
In 1830 werd Kreta aan Egypte geschonken, maar in 1841 kwam het weer in de handen van de Ottomanen. De opstand was echter geenszins voorbij. Op beperkte schaal smeulde de opstand verder, totdat na het drama van het Arkadi-klooster in 1866 het verzet tegen de Ottomanen verhevigde.
In 1898 kreeg Kreta zijn vrijheid. De reactie van het op Kreta aanwezige Ottomaanse leger was het vermoorden van onschuldige burgers, het verbranden van huizen en het roven van winkels. De grote machten reageren nu pas echt, wat terugtrekking van de Ottomanen versnelde.
=== 1898-1913: Kretenzische autonomie ===
Kreta was nu behoorlijk zelfstandig, maar veel mensen wilden bij Griekenland horen. De grote landen zoals Engeland en Italië hadden hun eigen belangen en vonden dat Kreta niet tot Griekenland moest horen. Kreta werd daarna tijdelijk bestuurd door de Griekse Prins George, maar stond nog wel onder de soevereiniteit van de Ottomaanse Sultan. In
=== 1913-heden: Deel van Griekenland ===
In 1913 sloot Kreta zich bij Griekenland aan. Dat was eerder uit de zorg om veiligheid dan uit een gevoel van verbondenheid. De Kretenzische bevolking werd door Griekenland met open armen ontvangen. Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog hebben Kretenzers voor Griekenland gevochten.
De Kretenzische bevolking werd door Griekenland met open armen ontvangen. Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog hebben Kretenzers voor Griekenland gevochten. In mei 1941 landden Duitse parachutisten in het westen van Kreta in een poging het eiland over te nemen. Na een zware strijd tussen Australiërs, Nieuw-Zeelanders en Grieken enerzijds en Duitsers anderzijds, viel Kreta uiteindelijk in handen van de Duitsers. Het was de eerste grootschalige luchtlandingsoperatie uit de geschiedenis die zo kostbaar was dat de Duitsers nooit meer een belangrijke luchtlandingsaanval zouden uitvoeren. Door sommige historici wordt de grote moeite van de Duitsers om op Kreta snel resultaat te boeken geweten aan de verliezen van de Luftwaffe tijdens de slag om Den Haag. Verschillende verzetsorganisaties streden de volgende jaren met Britse hulp tegen de Duitse bezetter. Deze was wreed; dorpen werden platgebrand en burgers geëxecuteerd.▼
▲
Na de oorlog heerste er armoede, maar Kreta is tegenwoordig een van de meest welvarende gebieden van Griekenland, mede door het toerisme en de landbouw.
| |||