k
geen bewerkingssamenvatting
k (→mRNA-vaccin) |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| (7 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 15:
'''Adjuvanten.''' Een vaccin bevat vaak adjuvanten<ref>Zie [https://nl.wikipedia.org/wiki/Immunologisch_adjuvant Immunologisch_adjuvant], op nl.wikipedia.org.</ref>, dat zijn hulpstoffen die de antigenen versterken in hun signalering van het afweersysteem. Ze worden al meer dan 70 jaar (gerekend vanaf 2021) in bijna alle vaccins gebruikt<ref name=":3" />. Veeltoegevoegde hulpstoffen zijn (anno 2021) aluminiumzouten en squaleen, dat uit de lever van bepaalde haaien wordt verkregen.
'''Bijwerking.''' Een vaccin kan, net als een medicijn, een of meer bijwerkingen hebben.
Om weet te hebben van bijwerkingen eisen verschillende controlerende instanties (bijvoorbeeld de Wereldgezondheidsorganisatie en het Europees Geneesmiddelen Agentschap) uitgebreide rapportage na elke testfase in de ontwikkeling van een vaccin. Sommige 'bijwerkingen', zoals koorts, zwelling op de injectieplaats of vermoeidheid, zijn een teken dat het immuunsysteem aan het werk is.
Of een vaccin invloed heeft op de algemene gezondheid of de algemene sterftekans van een bevolking(sgroep) wordt gewoonlijk niet onderzocht<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=o_nKoybyMGg Danish professor: mRNA vaccine study sends 'danger signals']. Youtube.com: UnHerd, 3 mei 2022. Duur: 35 min. 29 sec. </ref>.
'''Desondanks ziek.''' Iemand na vaccinatie ziek desondanks ziek worden doordat hij al geïnfecteerd was of kort daarna geïnfecteerd is zonder dat het afweersysteem de tijd heeft gekregen om door het vaccin op afweer op te bouwen. Iemand kan zich ook ziek voelen door de bijwerkingen van een vaccin.
Regel 33 ⟶ 37:
De zoektocht naar een vaccin tegen aids duurt inmiddels al ruim dertig jaar (anno 2020). De ontwikkeling van het Ebola-vaccin brak indertijd een record doordat het na vijf jaren van ontwikkeling klaar was. Vaccins tegen SARS-Cov-2 zijn binnen één jaar (2020) ontwikkeld. In de ontwikkeling van déze vaccins zijn fasen deels gelijktijdig verlopen, waardoor aanzienlijk tijdwinst kon worden behaald. Dit was mogelijk omdat er grote noodzaak was, waarom veel geld en tijd beschikbaar kwam.<ref name=":1" />
== Opbouw en duur van afweer ==
'''Koorts.''' Na toediening van een vaccin kan de gevaccineerde koorts krijgen. Koorts is echter een natuurlijke reactie, een bewijs dat de afweer in werking is getreden. De aanval op de indringer leidt tot opbouw van immuniteit ten opzichte van deze indringer.
'''Opbouwtijd.''' Na een vaccinatie duurt het meestal enkele weken voordat het lichaam bescherming heeft opgebouwd tegen de ziekteverwerker. Dat betekent dat de gevaccineerde in deze opbouwtijd de ziekte kan krijgen, doordat hij of zij nog onvoldoende afweer heeft.
'''Duur van afweer.''' Soms houdt de natuurlijke afweer na een infectie, bijvoorbeeld met het griepvirus, langer aan dan de afweer opgebouwd na een vaccin; en soms is het andersom, zoals bij het vaccin tegen het papillomavirus, dat een betere afweer oplevert dan de natuurlijke afweer tegen een infectie met dat virus<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=eK0C5tFHze8&t=25m50s COVID 19 Vaccine Deep Dive: Safety, Immunity, RNA Production, w Shane Crotty, PhD (Pfizer / Moderna)]. Youtube.com: MedCram - Medical Lectures Explained CLEARLY, 17 dec. 2020. Vanaf 25 min. 50 sec.</ref>.
== Soorten vaccins ==
Regel 46 ⟶ 52:
# subeenheidvaccins
# conjugaatvaccins
# recombinant vectorvaccin (synoniemen: DNA-vaccins, vector-vaccins)
#
=== Verzwakte vaccins ===
Deze vaccins bevatten een verzwakte versie van een virus of bacterie, zodat die geen ernstige ziekte veroorzaakt bij mensen met een gezonde afweer. Ze komen het dichtst in de buurt komen van een natuurlijke infectie. Ze kunnen milde symptomen veroorzaken. Tot dit soort vaccin behoren het bof-, mazelen- en rubellavaccin (BMR) en het waterpokkenvaccin. Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals kankerpatiënten die een chemotherapie ondergaan, mogen deze vaccins niet krijgen, omdat dat gevaarlijk is.<ref name=":2" />
=== Geïnactiveerde vaccins ===
Deze vaccins zijn gemaakt door het erfelijk materiaal van de bacterie of het virus te inactiveren. Het poliovaccin is hiervan een voorbeeld. Vaak zijn er meerdere doses nodig om immuniteit te verkrijgen.<ref name=":2" /> Een nadeel van dit type vaccin is dat sommige virussen de chemische onschadelijkmaking mogelijk 'overleven', in het vaccin worden opgenomen en na vaccinatie iemand ziek maken, zij het waarschijnlijk in mindere mate. <ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Wc-AlxAmi90 Wann kommt Novavax und Valneva?] Youtube.com: Dr. Otmar Sensen, 1 dec. 2021. Duur: 10 min. 40 sec.</ref>
=== Toxoïdvaccins ===
Deze vaccins voorkomen ziektes veroorzaakt door bacteriën die gifstoffen in het lichaam afgeven. Het vaccin bevat toxoïd, dat is onschadelijk gemaakt gif van de ziekmakende bacterie en die stof verwekt een goede afweerreactie. Een voorbeeld is het DTP-vaccin, dat difterie- en tetanustoxoïden bevat.<ref name=":2" />
=== Subeenheidvaccins ===
Deze vaccins bevatten alleen belangrijke delen ('subeenheden') en wel belangrijke antigenen van het virus of de bacterie. Vaak betreft het alleen eiwitten van het oppervlak van de ziektekiem, niet het erfelijk materiaal. Dit type vaccin kent vaak minder bijwerkingen dan de andere typen. Mogelijk moeten chemische stoffen worden toegevoegd om een sterke afweerreactie teweeg te brengen. Het vaccin tegen Hepatitus-B, dat tegen HPV en het kinkhoestcomponent van het DKTP-vaccin zijn voorbeelden van dit type vaccins.<ref name=":2" /><ref name=":3" /> Dezelfde techniek wordt ook gebruikt bij sommige griepprikken<ref>[https://www.nu.nl/coronavirus/6174197/novavax-vaccin-kan-volgens-cbg-sommige-prikweigeraars-alsnog-overtuigen.html Novavax-vaccin kan volgens CBG sommige prikweigeraars alsnog overtuigen], nieuwsbericht op: Nu.nl, 20 dec. 2021.</ref>.
=== Conjugaatvaccins ===
Regel 65 ⟶ 71:
=== Recombinant vectorvaccins ===
=== mRNA-vaccin ===
Een mRNA-vaccin bevat synthetisch (= kunstmatig gemaakt) mRNA, d.i. is een recept voor de aanmaak van lichaamsvreemd eiwit dat ook door een bepaald soort virus wordt gedragen. Aan de hand van het ontvangen mRNa maken de eiwitfabriekjes (''ribosomen'') in onze cellen het eiwit waarvoor het mRNA codeert. Dit aangemaakte eiwit lokt een reactie van het afweersysteem uit, waardoor dit zich toerust tot de bestrijding van het echte virus.
'''Vetbolletje.''' Het mRNA wordt verpakt in een vetbolletje. Dit beschermt het tegen de afweer van het lichaam en maakt ook toegang tot de cel mogelijk.
Regel 78 ⟶ 84:
mRNA-vaccins zijn toegediend ter bestrijding van het virus SARS-CoV-2 en daarmee ter voorkoming van de bijbehorende ziekte [[Covid-19]]. De techniek toegepast in de ontwikkeling van dergelijke vaccins bestond al vóór de Covid-10-pandemie die in 2020 begon<ref name=":1" />.
====
Er schuilt wel een mogelijk gevaar in dit vaccintype in verband met het toegediende RNA. Dankzij een replicasegen in het vaccin wordt er in de cellen heel veel RNA voor het virale eiwit aangemaakt, zodat er veel virale eiwitten worden geformeerd om een goede afweerreactie teweeg te brengen. RNA kan in DNA worden omgezet door het enzym reverse-transcriptase (RT). Daarna kan dit stukje DNA door het integrase-enzym (INT) worden geïntegreerd in het DNA. Het virale eiwit-RNA kan langs die weg in iemands genoom terechtkomen. In het menselijk genoom komen tienduizenden genen voor die de code voor het RT- en INT-enzym bevatten. "Dat betekent dat er een reële kans bestaat dat veel RNA gaat integreren in bijvoorbeeld celcyclusgenen of in genen die de stofwisseling aansturen. Het resultaat? Een verhoogde kans op kanker en stofwisselingsafwijkingen. Daar is nog niet op getest", aldus een moleculair bioloog in februari 2021<ref>Peter Borger, 'Zichzelf versterkende mRNA-vaccins. Wat zijn het en wat doen ze?', in: ''Weet Magazin'', feb. 2021. De auteur is moleculair bioloog. Hij deed 25 jaar onderzoek naar de genetische aspecten van wat virussen met lichaamscellen doen.</ref>.
'''Kritiek.''' Sommige critici van het mRNA-vaccin stellen dat het eigenlijk geen vaccin is, omdat RNA geen immuunreactie uitlokt. Dat doet het eiwit, maar dit zit niet in het vaccin.
== Meer informatie ==
[https://en.wikipedia.org/wiki/Viral_vector#Vaccines Viral vector], op en.wikipedia.org.
| |||