k
geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 3:
[[Bestand:Faites préserver vos enfants contre la tuberculose par le vaccin B.C.G. LCCN99613734.tif|miniatuur|332x332px|"Bescherm uw kinderen tegen tuberculose met het vaccin B.C.G." (jaar 1917)]]
'''Doel.''' Een vaccin wordt gemaakt om een natuurlijke afweerreactie uit te lokken, zonder dat de gevaccineerde aan de echte ziektekiem wordt blootgesteld. Het vaccin 'traint' het immuunsysteem door het te laten kennismaken met een stukje van de ziekteverwekker, waartegen het dan gaat optreden en zodoende hiertegen afweer (immuniteit) opbouwt. Dankzij de verbeterde en geoefende afweer zullen minder mensen ziek worden, of minder ernstig ziek worden, en minder mensen zullen overlijden.
'''Onderscheid met medicijn.''' Een medicijn is voor zieken. Een vaccin is voor ''gezonde'' mensen ter ''voorkoming'' van een bepaalde ziekte.
Regel 9:
'''Vereisten.''' Een vaccin moet ''werkzaam'' en ''veilig'' zijn. Werkzaam: voorkomen dat iemand de ziekte krijgt waartegen het vaccin dient. Veilig: het vaccin mag iemand niet ziek maken.
'''Effectiviteit.''' Geen enkel vaccin beschermt 100%. Zo heeft het Pfizer-vaccin tegen SARS-Cov-2 een effectiviteit van 95%. Anders gezegd: een besmet persoon heeft 95% minder kans op Covid-19, de ziekte veroorzaakt door SARS-Cov-2, te krijgen. Er bestaat dus nog een kans dat iemand na de vaccinatie Covid-19 krijgt.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=29OGx7wrhvs mRNA Vaccinatie - COVID na vaccinatie?] Youtube.com: JufDanielle, 9 jan. 2021. Duur: 3 min 7 sec. De auteur is geneeskundige.</ref> Het effectiviteitspercentage wordt berekend door uit een bepaalde ongevaccineerde groep mensen, die een placebo-vaccin kregen toegediend, het aantal zieken te nemen en dit te verminderen met het aantal zieken uit de gevaccineerde groep en de uitkomst te delen door het aantal zieken uit de eerste groep. Voorbeeld (162 - 8)/162 = 0,95 = 95%.<ref name=":3">[https://www.youtube.com/watch?v=CfZjK2eIDFM mRNA Vaccines: Questions & Misconceptions.] Youtube.com: Simply Explained, 27 jan. 2021. Duur: 7 min. 45 sec.</ref>
'''Antigen.''' Een vaccin bevat een lichaamsvreemd antigen of een recept voor het maken van een lichaamsvreemd antigen. Een lichaamsvreemd antigen<ref>Er zijn ook lichaamseigen antigenen, die door het immuunsysteem (gewoonlijk) met rust worden gelaten. Zie [[Afweer]].</ref> is elk van de stoffen die in het bloed of weefsel van mensen en dieren een immunologische reactie veroorzaken, er worden dan antilichamen of T-lymfocyten gevormd<ref name=":0" />. De kenmerkende uitsteeksels van een virus zijn lichaamsvreemde antigenen.
'''Adjuvanten.''' Een vaccin bevat vaak adjuvanten<ref>Zie [https://nl.wikipedia.org/wiki/Immunologisch_adjuvant Immunologisch_adjuvant], op nl.wikipedia.org.</ref>, dat zijn hulpstoffen die de antigenen versterken in hun
'''Bijwerking.''' Een vaccin kan, net als een medicijn, een of meer bijwerkingen hebben. Daarom eisen verschillende controlerende instanties (bijvoorbeeld de Wereldgezondheidsorganisatie en het Europees Geneesmiddelen Agentschap) uitgebreide rapportage na elke testfase in de ontwikkeling van een vaccin.
'''Desondanks ziek.''' Iemand na vaccinatie ziek desondanks ziek worden doordat hij al geïnfecteerd was of kort daarna geïnfecteerd is zonder dat het afweersysteem de tijd heeft gekregen om door het vaccin op afweer op te bouwen. Iemand kan zich ook ziek voelen door de bijwerkingen van een vaccin.
== Ontwikkeling ==
Regel 25 ⟶ 27:
# Experimentele fase: experiment 1 🡺 beoordeling 🡺 experiment 2 🡺 beoordeling;
# Klinische fase: subfase 1 (menselijke-farmacologische studies) 🡺 bureaucratisch werk 🡺 beoordeling 🡺 subfase 2 (verkennende therapeutische studies) 🡺 bureaucratisch werk 🡺 beoordeling 🡺 subfase 3 (klinische effectiviteit- en veiligheidsstudies) 🡺 bureaucratisch werk 🡺 beoordeling
# Definitieve goedkeuring
# Productie van het vaccin voor de markt
Regel 48 ⟶ 50:
=== Verzwakte vaccins ===
Deze bevatten een verzwakte versie van een virus of bacterie, zodat die geen ernstige ziekte veroorzaakt bij mensen met een gezonde afweer. Ze komen het dichtst in de buurt komen van een natuurlijke infectie. Ze kunnen milde symptomen veroorzaken. Tot dit soort vaccin behoren het bof-, mazelen- en rubellavaccin (BMR) en het waterpokkenvaccin. Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals kankerpatiënten die een chemotherapie ondergaan, mogen deze vaccins niet krijgen, omdat dat gevaarlijk is.<ref name=":2" />
=== Geïnactiveerde vaccins ===
Regel 57 ⟶ 59:
=== Subeenheidvaccins ===
Deze vaccins bevatten alleen belangrijke delen ('subeenheden') en wel belangrijke antigenen van het virus of de bacterie. Vaak betreft het alleen eiwitten van het oppervlak van de ziektekiem, niet het erfelijk materiaal. Dit type vaccin kent vaak minder bijwerkingen dan de andere typen.
=== Conjugaatvaccins ===
Regel 63 ⟶ 65:
=== Recombinant vectorvaccins ===
Deze vaccins bevatten een onschadelijk gemaakt virus, vaak een verkoudheidsvirus. Het is genetisch zo aangepast, dat het zich niet meer kan vermenigvuldigen. Het virus draagt de code voor een eiwit van een ander virus, waartegen het vaccin is gericht. Zodra dit dragervirus een cel binnendringt, wordt het recept voor het eiwit afgelezen en worden de eiwitten gemaakt. De eiwitten verwekken een immuunreactie.
=== mRNA-vaccin ===
Een mRNA-vaccin bevat mRNA, d.i. is een recept voor de aanmaak van lichaamsvreemd eiwit dat ook door een bepaald soort virus wordt gedragen. De eiwitfabriekjes (''ribosomen'') in onze cellen maken het eiwit aan de hand van het mRNA. Dit aangemaakte eiwit is lokt een reactie van het afweersysteem uit, waardoor dit zich toerust tot de bestrijding van het echte virus.
Het toegediende mRNA komt in de cel terecht en wel in het cytoplasma van de cel. Het mRNA kan vanuit het cytoplasma niet in de celkern komen, waarin het DNA wordt bewaard. De celkern maakt op grond van het DNA in de cel eigen mRNA aan, dat uit de celkern in het cytoplasma komt. Het mRNA uit het vaccin kan ons DNA
De ribosomen maken het lichaamsvreemde eiwit aan de hand van het aangeboden recept. Het gevormde eiwit wordt daarna aan de buitenkant van de cel geplaatst. Daar wordt het ontdekt door het afweersysteem, waaraan het eiwit om zijn vreemdheid een afweerreactie ontlokt. De afweersysteem bewaart daarna een herinnering aan het eiwit in de vorm van geheugencellen. Zo wapent het afweersysteem zich tot de bestrijding van het echte virus.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=vviU1ArYdkQ mRNA Vaccinatie - De Basis.] Youtube.com: JufDanielle, 4 jan. 2021. Duur: 4min. 51 sec.</ref> Komt het later weer het eiwit, door het virus meegebracht, tegen, dan kan het sneller ingrijpen en ziekte voorkomen dan wel ziekteverschijnselen beperken.
Regel 75 ⟶ 77:
==== Mogelijk gevaar ====
Er schuilt wel een mogelijk gevaar in dit vaccintype in verband met het toegediende RNA. Dankzij een replicasegen in het vaccin wordt er in de cellen heel veel RNA voor het virale eiwit aangemaakt, zodat er veel virale eiwitten worden geformeerd om een goede afweerreactie teweeg te brengen. RNA kan in DNA worden omgezet door het enzym reverse-transcriptase (RT). Daarna kan dit stukje DNA door het integrase-enzym (INT) worden geïntegreerd in het DNA. Het virale eiwit-RNA kan langs die weg in iemands genoom terechtkomen. In het menselijk genoom komen tienduizenden genen voor die de code voor het RT- en INT-enzym bevatten. "Dat betekent dat er een reële kans bestaat dat veel RNA gaat integreren in bijvoorbeeld celcyclusgenen of in genen die de stofwisseling aansturen. Het resultaat? Een verhoogde kans op kanker en stofwisselingsafwijkingen. Daar is nog niet op getest", aldus een moleculair bioloog in februari 2021<ref>Peter Borger, 'Zichzelf versterkende mRNA-vaccins. Wat zijn het en wat doen ze?', in: ''Weet Magazin'', feb. 2021. De auteur is moleculair bioloog. Hij deed 25 jaar onderzoek naar de genetische aspecten van wat virussen met lichaamscellen doen.</ref>.
== Meer informatie ==
[https://en.wikipedia.org/wiki/Viral_vector#Vaccines Viral vector], op en.wikipedia.org.
| |||