Wereldse geschiedschrijving: verschil tussen versies

1.878 bytes toegevoegd ,  1 jaar geleden
k
geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 17:
700 miljoen jaar geleden: Grote IJstijd
 
635-542 miljoen jaar geleden: tijdperk van het Ediacarium, waarin de eerste complexe, meercellige organismen ontstonden, in zee. De zeebeesten, die enkele millimeters tot meters groot waren, hadden allerlei vormen, van schijfjes en varenachtige structuren tot vormen als mini-luchtbedjes. De meeste wetenschappers menen (anno 2012) dat deze organismen de voorouders waren van de dieren in het Cambrium. Andere geleerden denken dat ze een doodlopende tak in de evolutiestamboom vormen, omdat ze zo weinig lijken op de dieren die we nu kennen.
 
570 miljoen jaar geleden<ref name=":4">[https://www.volkskrant.nl/wetenschap/stammen-wij-af-van-de-blobwezens-van-een-half-miljard-jaar-geleden-zou-zomaar-kunnen~b625577d/ Stammen wij af van de blobwezens van een half miljard jaar geleden? Zou zomaar kunnen], op: Volkskrant.nl, 1 juli 2022. Paleontologisch nieuwsbericht.</ref>: ontstaan van de Ediacaraanse dierenwereld. De zeebeesten, die enkele millimeters tot meters groot waren, hadden allerlei vormen, van schijfjes en varenachtige structuren tot vormen als mini-luchtbedjes. "Het moet de vredigste tijd uit de geschiedenis van het dierenrijk zijn geweest: van jacht was niet of nauwelijks sprake. Ze brachten hun leven waarschijnlijk vooral door met stilliggen en rondschuifelen, terwijl ze zich kalmpjes tegoed deden aan algen en bacteriematten."<ref name=":4" /> De meeste wetenschappers menen (anno 2012) dat deze organismen de voorouders waren van de dieren in het Cambrium. Andere geleerden denken dat ze een doodlopende tak in de evolutiestamboom vormen, omdat ze zo weinig lijken op de dieren die we nu kennen.
 
Aan het einde van het Ediacarium bestaan er complexe gemeenschappen, maar de soortenrijkdom lijkt, gezien de fossielen, af te nemen. Sommige wetenschappers verklaren dit uit een uitstervingsgolf, mogelijk door een nog onbekende milieuramp. Anderen wijzen als oorzaak de verdere ontwikkeling en onderlinge concurrentie van soorten.<ref name=":4" />
 
Er blijft (anno 20220 veel onduidelijk over waar de Ediacaraanse wezens te plaatsen zijn op de stamboom van het dierenleven.<ref name=":4" />
 
Dat is opvallend, omdat de soortenrijkdom in de gevonden fossielen tegen het einde juist lijkt af te nemen.
 
542 - 251 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Paleozoicum.
Regel 23 ⟶ 31:
542,0 - 488,3 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Cambrium, onderdeel van het Paleozoïcum
 
ca. 535540 miljoen jaar geleden<ref name=":4" />: de <u>Cambrische explosie</u>, in relatief korte tijd verschijnen veel nieuwe groepen organismen (dieren, planten, enz.). Het leven in de zeeën evolueert razendsnel. In zee en later op het land ontstaan de voorlopers van alle diersoorten zoals we die nu kennen. De Cambrische explosie "vormt het daverende startschot van het dierenleven zoals we dat vandaag de dag kennen. In een jaar of 10 à 20 miljoen – een oogwenk, voor geologische begrippen – ontstonden bijna alle moderne diergroepen: van de voorouders van insecten tot de eerste gewervelden in de vorm van visjes."<ref name=":4" /> Het blijft "raadselachtig waarom ten tijde van de Cambrische explosie het evolutionaire gaspedaal plots zo diep werd ingedrukt."<ref name=":4" />
 
500 miljoen jaar geleden: de eerste planten en insecten verschijnen op het land
Regel 33 ⟶ 41:
416,0 - 359,2 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Devoon, onderdeel van het Paleozoïcum. 
 
ca. 380 miljoen jaar geleden: in ondiep water levende vissen ontwikkelen poten, waarmee ze uit het water kunnen kruipen> Eerste gewervelde dieren kruipen het land op.
 
359,2 - 299,0 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Carboon, onderdeel van het Paleozoïcum. 
Regel 40 ⟶ 48:
 
251,0 - 65,5 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Mesozoïcum.De naam betekent 'tijdperk van het midden-leven'. 
 
210 miljoen jaar geleden<ref name=":4" />: eerste zoogdieren.
 
145,5 - 65,5 miljoen jaar geleden: geologisch tijdvak van het Krijt, onderdeel van het Mesozoïcum. Het krijt is een tijd met zeer hoge concentraties broeikasgassen. 
Regel 49 ⟶ 59:
67,5 tot 66 miljoen jaar geleden leefde de tyrannosaurus rex, een van de grootste vleeseters die op aarde heeft rondgelopen.
 
65/66 miljoen jaar geleden: massale uitsterving van het leven op aarde; driekwart van alle soorten, inclusief dinosauriërs, verdwijnt. Als oorzaak is aangewezen een meteorietinslag op het Mexicaanse schiereiland Yucatan. Er komt een eind aan de hegemonie van de dinosauriërs op aarde. Daarna hebben de zoogdieren zich sterk ontwikkeld. 
 
58 miljoen jaar geleden: door een inslag van een meteoriet in het westen van Groenland ontstaat de 31 km brede Hiawathakrater<ref>https://scientias.nl/flinke-inslagkrater-op-groenland-blijkt-toch-geen-stille-getuige-van-menselijk-lijden, 9 maart 2022.</ref>.