k
→Zedewet
kGeen bewerkingssamenvatting |
k (→Zedewet) |
||
Regel 22:
=== Objectieve zedelijke waarden ===
Een objectieve zedelijke waarde is een waarde die bestaat, die geldt onafhankelijk van onze menselijke opvattingen, meningen, voorkeuren, afspraken. Zo'n waarde is geen kwestie van smaak; smaken verschillen. Noch van afspraak, zoals de afspraak om in Europa links te rijden in plaats van rechts. Niet alle zedelijke waarden bestaan objectief. Maar onze innerlijke morele ervaring leert ons dat er bepaalde objectieve zedelijke waarden zijn, zoals onze uiterlijke zintuiglijke ervaring ons leert over het bestaan van bepaalde zaken in de wereld. De opvatting dat er zekere objectieve zedelijke waarden bestaan heet ''moreel realisme''.
De beschrijving van een objectieve zedelijke waarde of regel kan de mens noemen. Het noemen van de mens, voor wie de waarde geldt, zegt niet dat de waarde voor haar bestaan van de houding van de mens afhankelijk is en dus niet objectief geldt. Men kan ook 'mens' weglaten en spreken van vrije, redelijke wezens, die kunnen voelen en waarnemen.
Het bestaan van zulke waarden maakt dat er zedelijke waarheden bestaan, zoals er niet-zedelijke waarheden bestaan ("een groot deel van het aardoppervlak is bedekt met water"). Wie gelooft dat het doden van iemand om zijn huidskleur verkeerd is, gelooft dat het wáár is dat is het doden van zo iemand om die reden verkeerd is. Het oordeel "het is verkeerd een onschuldig kind te martelen" is een zedelijke waarheid. "Het is toegestaan een onschuldig kind te martelen" is een zedelijke onwaarheid. De marteling van een onschuldig kind is objectief zedelijk verwerpelijk, zo ook lustmoord, verkrachting, de massamoord op de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Regel 29 ⟶ 31:
In een wereld die enkel uit stof, energie, natuurwetten, ruimte en tijd bestaat, is er niets dat een zedelijk oordeel waar of onwaar maakt; er is niets dat een handeling goed of kwaad maakt, er is geen 'waarheidsmaker'. We zijn dan slechts een diersoort naast andere diersoorten. Dat betekent dat er iets buiten ons heelal moet zijn, iets transcendents, dat zedelijke oordelen waar of onwaar maakt. Het kunnen geen voorwerpen zijn in een onzienlijke wereld (tegen het ideeënrijk van de Griekse filosoof Plato. Het alternatief is dat er een persoonlijke Geest is, God, die de grond en de standaard is van objectieve zedelijke waarden. Zedelijke waarden passen naar hun aard bij een [[persoon]]. Het zijn personen die zedelijke waarden hebben. Redelijkerwijs kunnen we het bij één persoonlijke oorzaak houden; het is niet nodig meer van zulke oorzaken aan te nemen.
Objectieve zedelijke waarden kunnen niet het product zijn van menselijke evolutie. Zijn ze dat wel, dan hadden de waarden bij een ''andere'' evolutie, ook anders kunnen uitpakken en was bijv. lustmoord mogelijk niet zedelijk slecht, maar geoorloofd. Dan zijn zedelijke waarden niet langer objectief geldig. Ons zedelijk gevoel (Eng. moral sense) kan wel een ontwikkeling doormaken, individueel of groepsmatig. De vraag naar de herkomst is een andere dan de vraag naar de waarheidsvraag. Mag ik redelijkerwijs aannemen dat de zin "lustmoord is slecht" waar is, objectief waar is?
Het bestaan van zulke waarden is onverenigbaar met een wereld zonder God; hun bestaan vereist het bestaan van een transcendent persoonlijk Wezen dat de oorsprong van die waarden is. ▼
▲Het bestaan van
=== Zedelijke algemeenheden ===
Er blijken zedelijke waarden te zijn die overal worden gehuldigd; ze zijn gemeen aan alle culturen ('morele universalia'), zoals trouw aan de groep waartoe men behoort familie (stam, volk), wederkerigheid (vgl. 'wat u niet wilt, doe dat ook een ander niet'), moed, eerlijkheid, zorg voor kinderen. Gemeenschappelijke onwaarden (zedelijke kwaden) zijn: diefstal, moord, enz.
'''Hun oorsprong.''' Hoe komt het dat er zedelijke algemeenheden zijn? Eén antwoord zegt dat dergelijke waarden de kans op overleving van een groep mensen verhogen. Een dergelijke groep heeft daardoor meer overlevingskans dan een groep die dat niet heeft. Bijvoorbeeld de regel dat we hongerige kinderen behoren te voeden helpt, als ze in acht genomen wordt, de groep te overleven. Een groep die niet voor zijn kinderen zorgt sterft uit.
Critici stellen dat een adequate evolutionaire verklaring van ons zedelijk leven nog niet voorhanden is. Bovendien, als zedelijke waarden slechts producten zijn van de strijd om het bestaan, zijn mijn andere, niet-zedelijke overtuigingen en vermogens, zoals het vermogen om dingen met de zintuigen waar te nemen, dat dan ook?
Regel 70 ⟶ 76:
* [[Wet van Mozes]]
* [[Wetteloosheid]]
== Voetnoot ==
| |||