Anti-supranaturalisme

Anti-supranaturalisme is de loochening van alle openbaring en wonder. Het hecht geen geloof aan het bovennatuurlijke (supranaturele).

Het anti-supranaturalisme is een hoofdkenmerk van de moderne richting in de theologie, die in Nederland omstreeks 1850 opkwam.

De moderne vrijzinnige theologie heeft met het supranaturele, in al zijn vertakkingen, gebroken en leert dat God (hoe dan ook opgevat en gekend) nooit buiten de natuurlijke samenhang der verschijnselen om, Zich openbaart, nooit door een wonder in de natuur of in de geschiedenis heeft ingegrepen, aangezien daar nooit iets gebeurt of bestaat waarvoor geen eindige natuurlijke oorzaak bestaat, zodat elke bovennatuurlijke werking van God ontkend, daarentegen Gods natuurlijke, regelmatige werkzaamheid altijd volgehouden moét worden.

De moderne theologie zag zich tot het innemen van dit negatieve standpunt verplicht, omdat de nieuwere natuur- en geschiedwetenschap naar haar mening onweerlegbaar had aangetoond, dat er van een orde der dingen buiten en boven de natuur geen sprake meer is, dat alles ook op het gebied van de geest natuurlijk toegaat, en dat de tijd van het wondergeloof onherroepelijk voorbij is. De theologie moest dit voetspoor van de wetenschap volgen, zozeer zelfs, dat, wanneer zij van God blijft spreken, zij dit niet doet met het oog op een wezen, dat buiten en in die zin boven de natuur zijn zou, maar dat een redelijk geloof de religieuze mens noopt, om, waar hij in de wereld van de verschijnselen orde, regelmaat, wet en harmonie erkent, uit het bekende besluitend tot het niet bekende, in het heelal of het geheel der verschijnselen de werkzaamheid te erkennen van een hoogste wezen, dat, als de kracht in alle kracht, als het leven in alle leven, naar vaste, logische wetten, alles veroorzaakt. Het supranaturalisme werd door de moderne theologie van de aanvang af niet alleen op historische, maar vooral ook op metafysische gronden bestreden; zij ontkende niet slechts de werkelijkheid, maar ook de mogelijkheid van openbaring en wonder.

Bron

F. W. Grosheide, J.H. Landwehr, C. Lindeboom, J.C. Rullmann, Christelijke Encyclopaedie voor het Nederlandsche volk. Kampen: J.H. Kok, 1925-1931. Zes delen. Enige tekst van het lemma 'Modernisme' is onder wijziging verwerkt op 17 mei 2020.