Eenzaamheid

Uit Christipedia

Eenzaamheid wordt door één op de drie Nederlanders ervaren (anno 2011) en is een groeiend probleem. 

Eenzaamheid meest besproken bij hulpdienst

De SOS Telefonische Hulpdienst krijgt steeds vaker telefoontjes van mensen die zich eenzaam voelen. Vijfentwintig procent van alle gesprekken gaat over eenzaamheid, vorig jaar lag dat aantal nog op 20 procent. Eenzaamheid is daarmee het meest besproken onderwerp bij de hulpdienst. Op de tweede plek staan verschillende psychosociale problemen. Andere onderwerpen zijn relatieproblemen, gezondheid en seksualiteit. Ruim eenderde van de telefoontjes naar SOS Telefonische Hulpdienst wordt gepleegd door regelmatige bellers. Verder is het merendeel van de bellers (63 procent) vrouw en zijn de bellers tussen de dertig en zestig jaar oud.

Bron: Radio Nederland Wereldomroep, 10 augustus 2004

Emotionele en sociale eenzaamheid. Men kan onderscheid maken tussen emotionele eenzaamheid (het gemis van een dierbare) en sociale eenzaamheid (weinig contacten in de buurt, op het werk of in de kerk). 

Jongeren. Van de jongeren in Nederland heeft ongeveer tien procent te maken met langdurige eenzaamheid (stand in 2019)[1]. In dit land zijn meer dan 200.000 jongeren die zich dag in, dag uit eenzaam voelen (stand 2020)[2].

Bejaarden. In Nederland voelt ongeveer de helft van de 75-plussers zich eenzaam; het gaat om 700.000 eenzame bejaarden (stand in 2019).[1]

Waardering. Eenzaamheid is een intiem onderwerp en iets waarvoor men zich schaamt. In de huidige prestatiegerichte maatschappij wordt eenzaamheid als een persoonlijk falen gezien. 

Bijbelse personen

David heeft zich eenzaam gevoeld:
Ps 142:4 (5) Ik keek aan mijn rechterhand en zie, er was niemand die naar mij omzag; voor mij was [de mogelijkheid tot] ontvluchten verloren, niemand zorgde voor mijn ziel. (HSV)
Ps 35:17 Heere, hoelang zult U toekijken? Verlos mijn ziel van hun verwoestende daden, mijn eenzame [ziel] van de jonge leeuwen. (Telos)
Een onbekende psalmist voelde zich "als een eenzame mus op het dak":
Ps 102:6  (102-7) Ik ben een roerdomp der woestijn gelijk geworden, ik ben geworden als een steenuil der wildernissen. Ps 102:7  (102-8) Ik waak, en ben geworden als een eenzame mus op het dak. Ps 102:8  (102-9) Mijn vijanden smaden mij al den dag; die [tegen] mij razen, zweren bij mij. (SV)
Over Jezus' eenzaamheid, zie volgende paragraaf. Ook Paulus zal zich eenzaam hebben gevoeld, toen hij schreef:
2Ti 4:16  Bij mijn eerste verdediging is niemand bij mij geweest, maar allen hebben mij verlaten; moge het hun niet toegerekend worden. (Telos)

Jezus' eenzaamheid

Jezus werd alleen gelaten door zijn leerlingen, maar de Vader bleef bij hem.
Joh 16:32 Zie, er komt een uur en het is gekomen, dat u verstrooid zult worden, ieder naar het zijne, en u Mij alleen zult laten; en toch ben Ik niet alleen, omdat de Vader met Mij is. (TELOS)
Toen Jezus 'gearresteerd' werd:
Mt 26:56  ... Toen verlieten alle discipelen Hem en vluchtten. (Telos)
Mr 14:50  En zij verlieten Hem en vluchtten allen. (Telos)
Wat zal Jezus hebben gevoeld toen hij zich van God verlaten voelde?
Mt 27:46  Omstreeks het negende uur nu riep Jezus met luider stem de woorden: Eli, Eli, lema sabachthani? Dat is: Mijn God, mijn God, waarom hebt U Mij verlaten? (Telos)
De laatste woorden zijn een echo of aanhaling van woorden uit Psalm 22.
Ps 22:2 Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten, [bent U] ver van mijn verlossing, [van] de woorden van mijn jammerklacht? (HSV)
Die psalm vertolkt het lijden van de Christus en enkele voorvallen bij het kruis: de doorboring van zijn handen en voeten, de verdeling van zijn kleren, het werpen van het lot. Opvallend is dat de psalmist ook spreekt van "mijn eenzame [ziel]".
Ps 22:15  (22-16) Mijn kracht is verdroogd als een potscherf, en mijn tong kleeft aan mijn gehemelte; en Gij legt mij in het stof des doods. Ps 22:16  (22-17) Want honden hebben mij omsingeld; een vergadering van boosdoeners heeft mij omgeven; zij hebben mijn handen en mijn voeten doorgraven. (...) Ps 22:18  (22-19) Zij delen mijn klederen onder zich, en werpen het lot over mijn gewaad. Ps 22:19  (22-20) Maar Gij, HEERE! wees niet verre; mijn Sterkte! haast U tot mijn hulp. Ps 22:20   (21) Red mijn ziel van het zwaard, mijn eenzame [ziel] van het geweld van de hond. (HSV)
"Hij wil zeggen dat zijn ziel alleen is en door ieder verlaten, dat er niemand is die hem zoekt of hem troost (vgl. 142:5)" (Maarten Luther)[3]

Ga niet allen door 't leven
1
Ga niet alleen door 't leven, Die last is u te zwaar.
Laat Een u sterkte geven, Ga tot uw Middelaar!
Daar is zoveel te klagen, Daar is zoveel geween,
en zoveel leed te dragen, Ga niet alleen!
En zoveel leed te dragen, Ga niet alleen!

2
Ga niet alleen; uw Koning wil komen in uw hart.
Ach geef het Hem ter woning; hoe stilt Hij dan uw smart!
Wie kan er tranen drogen, als Jezus? Immers geen!
Richt dan de treurend' ogen, naar Jezus heen!
Richt dan de treurend' ogen, naar Jezus heen!

5
Welzalig, die 't ervaren, dat Hij hun alles is;
dan kennen z' in gevaren bezorgdheid noch gemis.
Hij draagt dan in Zijn armen, door alle nood hen heen.
Wie steunt op Zijn ontfermen, is nooit alleen!
Wie steunt op Zijn ontfermen, is nooit alleen!

6
En dan, als 't leed der aarde voor immer is gedaan;
als in des hemels gaarde uw blijde voeten staan;
dan ziet g'in 't zalig Eden slechts zaal'gen om u heen.
Dan prijst g'in eeuwigheden uw Heer alleen!
Dan prijst g'in eeuwigheden uw Heer alleen!

Uit: Lied 53 uit de bundel van Johannes de Heer.
Coupletten 1, 2, 5 en 6. Tekst van J.H. Gunning JHzn.[4]


Nederland Zingt: Ga niet alleen door 't leven.
Youtube.com: NederlandZingt, 9 okt. 2017. Duur: 4 min. 7 sec.

„Met God gemeenzaam
Nimmer eenzaam!”

Meer informatie

Gerbrand Bakker, Willy Bakker-Huizinga, Kom gerust eens langs; het taboe van de eenzaamheid. Voorhoeve, 2011. Pagina's: 140.

EenzameJongeren.com is een (niet-christelijke) site voor eenzame jongeren.

Voetnoten

  1. 1,0 1,1 Foefje met gratis koffie brengt gesprek op gang op koud station, NOS.nl, 24 jan. 2019. De gemeente Helmond wilde met een gratis kopje koffie het gesprek tussen reizigers bevorderen.
  2. Icare Ledenmagazine, winter 2022, blz. 5.
  3. Aangehaald in: Karl August Dächsel; F. P. L. C. van Lingen; H. van Griethuijsen, Antz. et al, Bijbel, of De geheele Heilige Schrift, bevattende al de kanonieke boeken van het Oude en Nieuwe Testament (volgens de Staten-overzetting): met in den tekst ingelaschte verklaringen en aanmerkingen van de beroemdste godgeleerden uit alle tijden (Kampen: Bos, 1893-1901). Spelling van het citaat is gemoderniseerd.
  4. Over dit lied, zie https://kerkliedwiki.nl/Ga_niet_alleen_door_%27t_leven