Epimenides

Epimenides was een beroemde dichter uit het Griekse eiland Kreta. Hij leefde in de 6e eeuw v.Chr. De apostel Paulus verwijst naar hem als 'profeet' in Tit. 1:12.

Epimenides werd te Phaistus geboren en woonde later in Knossus. Hij werd een beroemde Kretensische dichter. Hij was een tijdgenoot van de zeven wijzen, en werd vaak voor een hunner gehouden.

Hij was verbonden was aan de dienst van Zeus en Apollo. Als grijsaard werd hij in 596 naar Athene geroepen om daar en te Delos door nieuwe, religieuze instellingen de toorn van de goden te verzoenen.

Van deze Epimenides waren orakelspreuken (chresmoi) en verzoeningsliederen (katharmoi) in omloop.

In zijn brief aan Titus noemt de apostel Paulus noemt hem 'profeet' om de grote roem, waarin hij bij de Grieken stond, en waarom Cicero hem tot de zieners rekent. Paulus maakt in zijn brief duidelijk dat opzieners, ook op Kreta, moeten vasthouden aan het betrouwbare woord, opdat zij in staat zijn met de gezonde leer te vermanen en de tegensprekers te weerleggen. Want, zegt hij:

Tit 1:10 Want er zijn vele en weerspannige zwetsers en bedriegers, vooral zij die uit de besnijdenis zijn. Tit 1:11 Men moet hun de mond stoppen, daar zij hele huizen omkeren, door te leren wat niet behoort ter wille van schandelijke winst. Tit 1:12 Iemand van hen, hun eigen profeet, heeft gezegd: Kretenzen zijn altijd leugenaars, kwade beesten, luie buiken. Tit 1:13 Dit getuigenis is waar. Stel hen daarom scherp aan de kaak, opdat zij gezond zijn in het geloof Tit 1:14 en zich niet afgeven met joodse fabels en geboden van mensen die zich van de waarheid afwenden. (TELOS)

De zedelijkheid van de Kretenzen stond in zeer slechte reuk. Het woord kretizein (d.i. als een Kretenser spreken en handelen) gebruikten de Grieken in de zin van liegen en bedriegen. Het spreekwoord zei van hen: „de Kiliciërs, Kappadociërs en Kretensers waren de drie ergste K's." Zij maakten zich schuldig aan seksuele omgang met kinderen, waren vals en weinig betrouwbaar. Ten bewijze hiervan beroept Paulus zich (Tit. 1: 12) op een uitspraak van Epimenides. In de orakelspreuken van deze dichter zal Hieronymus de door Paulus geciteerde uitspraak gevonden hebben.

De uitspraak van Epimenides sloeg waarschijnlijk in het bijzonder op de bewering van de Kretenzers, dat de oppergod Zeus begraven zou liggen onder de berg Jouchtas bij Knossos. Voor de Grieken echter, die de onsterfelijkheid van Zeus belden, was dat ketterij, waarover zij woedend waren. Zij maakten de Kretenzers daarom uit voor leugenaars

Bron

Ed. Rhiem, C.H. van Rhijn (red.), Bijbelsch woordenboek voor ontwikkelde lezers der Heilige Schriften (Utrecht: Kemink & Zoon, 1885-1886) s.v. Kreta. Tekst van dit lemma is op 31 maart 2016 verwerkt.