Jhwh der heerscharen
Jhwh der heerscharen (of HEERE der heirscharen, HEERE der legermachten, Heere van de legerscharen, Heer(e) Zebaoth, Here Sebaot; Eng. LORD of Hosts; Hebr.Jahweh Tzevaoth) is een naam van God als de machtige Koning en eeuwig Gebieder over alle krachten en machten van de hemelen en van de aarde. Hij wordt gediend door vele miljoenen engelen. Genoemde naam kan betrekking hebben op engelen, volken en sterren.
De profeet Micha, die voor Achab en Josafat profeteerde, zag de hele hemelse schare van engelen staande aan Gods rechter- en linkerhand.
1 Koningen 22:19 [Micha] zeide: Daarom, hoor het woord des HEREN. Ik zag de HERE op zijn troon zitten, terwijl het ganse heer des hemels aan zijn rechterhand en aan zijn linkerhand stond. (NBG51)
Meermalen wordt in de Bijbel uitdrukkelijk gezegd dat 'HEERE van de legermachten' Gods naam is (zo in Jes. 47:4; 48:2; 51:15; 54:5; Jer. 10:16; 31:35; 32:18; 46:18; 48:15; 50:34; 51:19; 51:57; Hos. 12:5; Amos 4:13; 5:27). JHWH is de Hebreeuwse Godsnaam; de uitspraak is onzeker, misschien Jahweh.
Jesaja 47:4 Onze Verlosser, HEERE van de legermachten is Zijn Naam, de Heilige van Israël. (HSV)
Oudere vertalingen gebruiken de woorden 'heirscharen' (SV) of 'heerscharen' (NBG51). Een leger werd namelijk ook wel een 'heer' genoemd. Vroeger schreef men dat als 'heir' en sprak dit uit als 'heer', omdat men op schrift twee dezelfde klinkers achter elkaar niet zo mooi vond[1] . Op twee plaatsen in het Nieuwe Testament komt het Hebreeuwse woord voor legerscharen, Zebaoth, onvertaald in de Griekse grondtekst voor (de Griekse overschrijving luidt: σαβαωθ, saba’oth), wat in de NBG51-vertaling, de TELOS-vertaling en de Naardense vertaling uitkomt:
Romeinen 9:29 En zoals Jesaja tevoren heeft gezegd: ‘Als de Heer Zebaoth ons geen nageslacht had gelaten, dan zouden wij als Sodom geworden zijn en aan Gomorra gelijk gemaakt’. (TELOS)
Jakobus 5:4 Zie, het loon van de arbeiders die uw akkers geoogst hebben, dat door u is ingehouden, roept, en de kreten van de maaiers zijn gekomen tot de oren van deHeer Zebaoth. (TELOS)
De naam HEER der heerscharen wordt dikwijls genoemd in verband met Gods koningschap en grote macht, bij voorbeeld in de volgende verzen:
Psalmen 24:10 Wie is Hij, deze Koning der ere? De HEERE der heirscharen, Die is de Koning der ere. Sela. (SV)
Psalmen 89:8 HEERE, God van de legermachten, wie is als U? Groot van macht [bent U], HEERE; Uw trouw omringt U. HSV)
Jesaja 14:27 Want de HEERE van de legermachten heeft [het] besloten, wie zou het dan verijdelen? En Zijn hand is uitgestrekt, wie zou die dan afwenden? (HSV)
Jesaja 37:16 HEERE van de legermachten, God van Israël, Die tussen de cherubs troont, U bent het, U alleen bent de God van alle koninkrijken van de aarde, Ú hebt de hemel en de aarde gemaakt. (HSV)
Jeremia 50:34 [Maar] hun Verlosser is sterk, HEERE van de legermachten is Zijn Naam. Hij zal hun rechtszaak zeker voeren, opdat Hij het land tot rust zal brengen, maar de inwoners van Babel doet Hij sidderen. (HSV)
God heeft het heir van de hemelen gemaakt (Ps. 33:6; Neh. 9:6), het buigt zich voor Hem neer:
Nehemia 9:6 Gij zijt die HEERE alleen, Gij hebt gemaakt den hemel, den hemel der hemelen, en al hun heir, de aarde en al wat daarop is, de zeeen en al wat daarin is, en Gij maakt die allen levend; en het heir der hemelen aanbidt U. (SV)
Jes 40:26 Sla uw ogen op naar omhoog, en zie Wie deze dingen geschapen heeft; Hij is het Die hun leger voltallig tevoorschijn brengt, ze alle bij name roept door [Zijn] grote vermogen en [Zijn] sterke kracht; er ontbreekt er niet één. (HSV)
De profeet Micha zag God op zijn troon zitten, met aan weerszijden het 'ganse heer des hemels':
1 Koningen 22:19 [Micha] zeide: Daarom, hoor het woord des HEREN. Ik zag de HERE op zijn troon zitten, terwijl het ganse heer des hemels aan zijn rechterhand en aan zijn linkerhand stond. (NBG51)
De serafs in het visioen van Jesaja riepen elkaar toe en spraken van 'de HEERE van de legermachten' (Herziene Statenvertaling):
Jesaja 6:1 In het jaar dat koning Uzzia stierf, zag ik de Heere zitten op een hoge en verheven troon, en de zomen van Zijn [gewaad] vulden de tempel. Jesaja 6:2 Serafs stonden boven Hem. Ieder had zes vleugels: met twee bedekte [ieder] zijn gezicht, met twee bedekte hij zijn voeten, en met twee vloog hij. Jesaja 6:3 De een riep tot de ander: Heilig, heilig, heilig is de HEERE van de legermachten; heel de aarde is vol van Zijn heerlijkheid! Jesaja 6:4 De deurpinnen in de drempels schudden door de stem van hem die riep, en het huis vulde zich met rook. Jesaja 6:5 Toen zei ik: Wee mij, want ik verga! Ik ben immers een man met onreine lippen en woon te midden van een volk met onreine lippen. Mijn ogen hebben namelijk de Koning, de HEERE van de legermachten, gezien. Jesaja 6:6 Maar een van de serafs vloog naar mij toe, en hij had een gloeiende kool in zijn hand, [die] hij met een tang van het altaar had genomen. (HSV)
De HEERE van de legermachten woont tussen de cherubs, die bovenop de verbondsark waren afgebeeld (1 Sam. 4:4; 2 Sam. 6:2)
1 Samuël 4:4 Toen zond het volk [boden] naar Silo, en men bracht vandaar de verbondsark van de HEERE van de legermachten, Die tussen de cherubs troont; en de twee zonen van Eli, Hofni en Pinehas, waren daar met de ark van het verbond van God. (HSV)
Voor Gods troon kunnen zich miljoenen engelen opstellen:
Daniël 7:10 Een rivier van vuur stroomde en ging voor Zijn aangezicht uit. Duizendmaal duizenden dienden Hem en tienduizendmaal tienduizenden stonden voor Zijn aangezicht. Het gerechtshof hield zitting en de boeken werden geopend. (HSV)
Duizendmaal duizenden is minstens 1000 x 2000 = 2.000.000 = 2 miljoen. Tienduizendmaal tienduidenden is minstens 10.000 x 20.000 = 200.000.000 = 200 miljoen. Eén engel is in staat om een menselijk leger van 185.000 man uit te schakelen (Jes. 37:36).
Psalmen 103:21 Loof de HEERE, al Zijn legermachten, dienaren van Hem, die Zijn welbehagen doen. (HSV)
Een engel kan God aanspreken met de naam 'HEER van de legermachten' en in die naam tot een mens spreken:
Zacharia 1:12 Toen antwoordde de Engel van de HEERE en zei: HEERE van de legermachten, hoelang [is het nog dat] U Zich niet ontfermt over Jeruzalem en over de steden van Juda, waarop U deze zeventig jaar toornig bent geweest? Zacharia 1:13 De HEERE antwoordde de Engel Die met mij sprak [met] goede woorden, troostrijke woorden. Zacharia 1:14 De Engel Die met mij sprak, zei tegen mij: Predik: Zo zegt de HEERE van de legermachten: Met grote na-ijver zet Ik Mij in voor Jeruzalem en voor Sion. (HSV)
God gebiedt niet alleen hemelse legers, maar ook aardse legermachten. De profeet Jesaja kondigde de ondergang van Babel aan door legermachten uit het Noorden, die God gemonsterd had en als werktuigen van Zijn gramschap inzette.
Jesaja 13:3 Ík heb opdracht gegeven aan Mijn geheiligden; ook heb Ik Mijn helden opgeroepen om Mijn toorn [uit te voeren] - zij die uitgelaten zijn over Mijn majesteit. Jesaja 13:4 Hoor, rumoer op de bergen, als van veel volk. Hoor, gedruis van koninkrijken, van verzamelde heidenvolken; de HEERE van de legermachten monstert de krijgsmacht. Jesaja 13:5 Zij komen eraan, uit een ver land, van het einde van de hemel: de HEERE en de instrumenten van Zijn gramschap, om heel het land te gronde te richten. (HSV)
De eerste maal dat in de Bijbel sprake is van 'JHWH der heerscharen' is in 1 Sam. 1:3.
1 Samuël 1:3 Hij nu ging van jaar tot jaar uit zijn stad om de HERE der heerscharen te Silo te aanbidden en Hem offers te brengen. Daar waren priesters des HEREN de beide zonen van Eli, Chofni en Pinechas. (NBG51)
Elkana en Hanna, zijn vrouw, gingen ieder jaar naar Silo (rust) om daar de HEERE der heerscharen te aanbidden. God luisterde naar deze vrome vrouw en schonk hen een zoon. God is boven alles verheven en kan uit de dood het leven verwekken. Opvallend is dat de volksscharen van Israël genoemd worden 'de legers van JHWH':
Exodus 12:41 En het gebeurde na verloop van vierhonderddertig jaar, op deze zelfde dag gebeurde het: alle legers van de HEERE zijn uit het land Egypte vertrokken. (HSV)
Jozua had een ontmoeting met de Bevelhebber van het leger van JHWH (Statenvertaling: 'de vorst van het heir des HEEREN'), die hem verscheen in de gedaante van een mens met een getrokken zwaard:
Jozua 5:13 Het gebeurde, toen Jozua bij Jericho was, dat hij zijn ogen opsloeg en zag, en zie, er stond een Man voor hem met een getrokken zwaard in Zijn hand. Jozua ging naar Hem toe en zei tegen Hem: Hoort U bij ons of bij onze tegenstanders? Jozua 5:14 Hij zei: Nee, maar Ik ben de Bevelhebber van het leger van de HEERE. Nu ben Ik gekomen. Toen wierp Jozua zich met het gezicht ter aarde, boog zich neer en zei tegen Hem: Wat [wil] mijn Heere tot Zijn dienaar spreken? Jozua 5:15 Toen zei de Bevelhebber van het leger van de HEERE tegen Jozua: Doe uw schoenen van uw voeten, want de plaats waarop u staat, is heilig. En Jozua deed dat. Jozua 6:1 Jericho was volkomen gesloten vanwege de Israëlieten: er ging niemand uit en er ging niemand in. Jozua 6:2 Toen zei de HEERE tegen Jozua: Zie, Ik heb Jericho met zijn koning \@en zijn\@ strijdbare helden in uw hand gegeven. Jozua 6:3 U, alle strijdbare mannen, moet rondom de stad gaan, de stad één keer rondtrekken. Zo moet u zes dagen doen. (HSV)
De HEERE van de legermachten gaf aan koning Saul de opdracht om Amalek te verslaan (1 Sam. 15:3). David trad de reus Goliath tegemoet in de naam van de HEERE der heerscharen:
1 Samuël 17:45 Maar David zeide tot de Filistijn: Gij treedt mij tegemoet met zwaard en speer en werpspies, maar ik treed u tegemoet in de naam van de HERE der heerscharen, de God der slagorden van Israel, die gij getart hebt. (NBG51)
De God der heerscharen was met David.
2 Samuël 5:10 En David nam steeds toe in grootheid, en de HERE, de God der heerscharen, was met hem. (NBG51)
Toen David de ark van de HEER in Jeruzalem had gebracht en offers had gebracht, zegende hij het volk in de naam van HEER der heerscharen (2 Sam. 6:18). Toen David het plan opvatte om een huis voor God te bouwen, moest de profeet Nathan hem een boodschap van God brengen en deze aanheffen met de woorden: 'Zo zegt de HEERE der heerscharen' (2 Sam. 7:8). God sprak over de toekomst van Davids koningshuis. David vroeg Hem Zijn woord uit te voeren en zei:
2 Samuël 7:26 En laat Uw Naam tot in eeuwigheid grootgemaakt worden door te zeggen: De HEERE van de legermachten is God over Israël, en het huis van Uw dienaar David zal zeker zijn voor Uw aangezicht. 2 Samuël 7:27 Want U, HEERE van de legermachten, God van Israël, U hebt voor het oor van Uw dienaar onthuld: Ik zal voor u een huis bouwen. Daarom heeft Uw dienaar vrijmoedigheid gevonden dit gebed tot U te bidden. (HSV)
De profeet Elia zei te staan in de dienst van de HEER der heerscharen (1 Kon. 18:15). Hij ijverde zeer "voor de HEER, de God der heerscharen" (1 Kon. 19:10, 14). OokElisa, de opvolger van Elia, zei te staan in de dienst van de HEER der heerscharen (2 Kon. 3:14).
Jeruzalem wordt genoemd 'de stad van de HEER der heerscharen' (Ps. 48:8). 'De plaats van de naam van de HEERE van de legermachten' is de berg Sion (Jes. 18:7).
Jezus zei dat Zijn Vader hem op zijn gebed dadelijk meer dan twaalf legioenen (= 6000) engelen terzijde kon stellen:
Mattheüs 26:53 Of meen je dat Ik mijn Vader niet kan bidden en Hij zal Mij dadelijk meer dan twaalf legioenen engelen terzijde stellen? (TELOS)
De HEERE van de legermachten sloeg echter Zijn herder, de Man die Zijn metgezel is:
Zacharia 13:7 Zwaard, ontwaak tegen Mijn Herder en tegen de Man Die Mijn Metgezel is, spreekt de HEERE van de legermachten. Sla die Herder en de schapen zullen overal verspreid worden. [Maar] Ik zal Mijn hand tot de kleinen wenden. (HSV)
De Heer Jezus zei tot Nathanaël, die terstond in Hem, de Christus, geloofde:
Johannes 1:50 Jezus antwoordde en zei tot hem: Omdat Ik je gezegd heb: Ik zag je onder de vijgeboom, geloof je? Je zult grotere dingen zien dan deze. Johannes 1:51 En Hij zei tot hem: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg je: Je zult van nu aan de hemel geopend zien en de engelen van God opstijgen en neerdalen op de Zoon des mensen. (TELOS)
In één van gelijkenissen van het koninkrijk der hemelen richt een koning een bruiloft voor zijn zoon aan. De genodigden willen echter niet komen en mishandelen en doden de slaven van de koning. Daarop zend de koning (= God) zijn legers om de moordenaars te straffen.
Mattheüs 22:7 De koning nu werd toornig, en hij zond zijn legers en bracht die moordenaars om en stak hun stad in brand. (TELOS)
Toekomst
Er is een toekomstige 'dag van de HEER der heerscharen':
Jesaja 2:12 Want de dag van de HEERE van de legermachten zal zijn tegen al wie hoogmoedig en trots is, tegen al wie zich verheft, opdat hij vernederd zal worden; (HSV)
Jesaja 13:13 Daarom zal Ik de hemel doen sidderen, en de aarde zal lostrillen van haar plaats om de verbolgenheid van de HEERE van de legermachten, en om de dag van Zijn brandende toorn. (HSV)
God zal bezoeking doen over 'de legermacht van de hoogte in de hoogte' (Jes. 24:21), dat wil zeggen 'de geestelijke machten van de boosheid in de hemelse gewesten' (Ef. 6:12), en Hij zal ook de koningen van de aardbodem op de aardbodem straffen (Jes. 24:21). Wanneer de Heer Jezus in heerlijkheid verschijnt in de wereld, komt hij als de Heer der heerscharen, gevolgd en vergezeld door de hemelse legers.
Openbaring 19:11 En ik zag de hemel geopend, en zie, een wit paard, en Hij die daarop zit, heet Getrouw en Waarachtig, en Hij oordeelt en voert oorlog in gerechtigheid. (…) Openbaring 19:14 En de legers die in de hemel zijn, volgden Hem op witte paarden, bekleed met wit, rein, fijn linnen. Openbaring 19:15 En uit zijn mond komt een scherp zwaard, opdat Hij daarmee de naties slaat. En Hij zal hen hoeden met een ijzeren staf en Hij treedt de wijnpersbak van de wijn van de grimmigheid van de toorn van God de Almachtige. Openbaring 19:16 En Hij heeft op zijn kleed en op zijn heup een geschreven naam: Koning van de koningen en Heer van de heren. (TELOS)
Alle engelen komen met de Zoon des mensen mee.
Mattheüs 25:31 Wanneer nu de Zoon des mensen komt in zijn heerlijkheid en alle engelen met Hem, dan zal Hij zitten op de troon van zijn heerlijkheid; (TELOS)
Aan Zijn heerschappij zal geen einde komen.
Jesaja 9:7 (9:6) Aan de uitbreiding van deze heerschappij en aan de vrede zal geen einde komen op de troon van David en over zijn koninkrijk, om het te grondvesten en het te ondersteunen door recht en gerechtigheid, van nu aan tot in eeuwigheid. De na-ijver van de HEERE van de legermachten zal dit doen. (HSV)
Jesaja 24:23 De volle maan zal rood worden van schaamte, de gloeiende zon zal beschaamd worden, als de HEERE van de legermachten zal regeren op de berg Sion, en in Jeruzalem; en voor Zijn oudsten zal er heerlijkheid zijn. (HSV)
Jesaja 28:5 Op die dag zal de HEERE van de legermachten tot een schitterende kroon en sierlijke krans zijn voor de rest van Zijn volk, (HSV)
Jesaja 28:29 Ook dit gaat uit van de HEERE van de legermachten. Hij is wonderbaar van raad, Hij is groot in wijsheid. (HSV)
In de toekomst zullen er vijf steden in het land Egypte zijn die de taal van Kanaän spreken en 'die zweren bij de HEERE van de legermachten' (Jes. 19:18). Voor de HEERE van de legermachten zal een teken en getuigenis staan aan de grens van Egypteland (Jes. 19:19-20). Veel volken zullen de HEERE van de legermachten in Jeruzalem zoeken.
Zacharia 8:21 De inwoners van de ene [stad] zullen gaan naar [die van de] andere [en] zeggen: Laten we meteen gaan om het aangezicht van de HEERE gunstig te stemmen, om de HEERE van de legermachten te zoeken; ík zal ook gaan. Zacharia 8:22 Dan zullen veel volken komen en machtige heidenvolken, om de HEERE van de legermachten in Jeruzalem te zoeken en om het aangezicht van de HEERE gunstig te stemmen. (HSV)
Van jaar tot jaar zullen de volken opgaan om zich neer te buigen voor de Koning, de HEERE van de legermachten.
Zacharia 14:16 Het zal geschieden dat al de overgeblevenen van alle heidenvolken die tegen Jeruzalem zijn opgerukt, van jaar tot jaar zullen opgaan om zich neer te buigen voor de Koning, de HEERE van de legermachten, en om het Loofhuttenfeest te vieren. Zacharia 14:17 Het zal geschieden dat er geen regen zal vallen op hem die uit de geslachten van de aarde niet zal opgaan naar Jeruzalem om zich voor de Koning, de HEERE van de legermachten, neer te buigen. (HSV)
De profeet Jesaja zegt:
Jesaja 8:13 De HEERE van de legermachten, Hem moet u heilig achten; Hij is uw vrees en Hij is uw verschrikking. (HSV)
Voordeel
Gelukkig is de mens die op de HEERE der heischaren, de God van de legermachten, vertrouwt.
Psalm 46:7 De HEERE der heirscharen is met ons; de God van Jakob is ons een Hoog Vertrek. Sela (SV, vgl. 46:11)
Amos 5:14 Zoek het goede en niet het kwade, opdat u leeft! Dan zal de HEERE, de God van de legermachten, met u zijn, zoals u [altijd] zegt. (HSV)
Psalmen 84:12 (84-13) HEERE der heirscharen! welgelukzalig is de mens, die op U vertrouwt. (SV)
| Hieronder zingt Paul Wilbur het lied Kadosh (Holy), van het album Jerusalem Arise. Het lied gaat terug op twee verzen uit de Bijbel. In Jesaja 6:3 roepen de serafs bij Gods troon, de een tot de ander: Heilig, heilig, heilig is de HEERE der heirscharen! De ganse aarde is van Zijn heerlijkheid vol! (SV). In Opb. 4:8 spreken de vier levende wezens rond de troon van God "Heilig, heilig, heilig, Heer, God de Almachtige, die was en die is en die komt."
Video; duur: 6 minuten; bron: Youtube.com. |
Hieronder de tekst van het lied, met de Nederlandse vertaling.
Liedtekst Kadosh, Kadosh, Kadosh (Hebreeuws) |
Meer informatie
Over de eigennaam van God, zie art. JHWH
Bronnen
Jaap Fijnvandraat, Heer – Zebaoth, op JaapFijnvandraat.nl
In dit artikel is, onder toestemming, in 2012 tekst gebruikt uit: H. Moll, Wat zegt Gods Woord over …? Deel 1, blz. 6.
Voetnoot
- ↑ Vergelijk het woord 'requisitoir', waarin men de tweede 'o' door een 'i' heeft vervangen, terwijl men het uitspreekt als 'requisitoor'.