Lankmoedig

Uit Christipedia
(Doorverwezen vanaf Lankmoedigheid)

Lankmoedig (Lat. longanimus, Eng. longsuffering, Duits langmütig) is iemand die de moed opbrengt om van iemand anders zijn gebrek, bijvoorbeeld zijn onbekwaamheid of zijn zedelijk falen, te verdragen. Lankmoedigheid is de eigenschap van lang en veel te verdragen en te vergeven.

Een lankmoedige is “lang van gemoed”. Lankmoedig is een lang, meegaand gemoed bezittend, d. i. niet spoedig verstoord, veel verdragend en vergevend; als karaktereigenschap of als gezindheid op een bepaald ogenblik. Lankmoedig wordt in het bijzonder van God gezegd, wiens liefde voor de mens niet ophoudt als deze zich haar onwaardig betoont[1].

Lankmoedigheid is een deugd, een goede zedelijke eigenschap, die bijvoorbeeld bij onenigheid goed van pas komt.
Spr 15:18  Een grimmig man zal gekijf verwekken; maar de lankmoedige zal den twist stillen. (SV)
Spr 15:18  Een driftig man veroorzaakt ruzie, maar een geduldige stilt onenigheid. (HSV)
Spr 15:18  Een driftkop wakkert ruzie aan, wie kalm is sust een twistgesprek. (NBV)
Het woord 'lankmoedig' is ontstaan uit de samenvoeging van 'lang' en 'moed'. In het middelnederlands betekende 'moed' ook 'gemoed, geestesstemming'. Het woord 'lankmoedig' is een leenvertaling van het christelijk Latijnse woord longanimus, ‘lang kunnende verdragen, geduldig, volhardend’, dat gevormd is uit longus, ‘lang’, en animus, ‘ziel, gemoed’. Lat. longanimitas = lankmoedigheid. Het Latijnse woord longanimus is zelf weer een vertalende ontlening van het Griekse woord makróthūmos,‘lankmoedig’, dat gevormd is uit makrós, ‘lang, groot’, en thūmós, ‘gemoed, geest’.

Lankmoedigheid heeft meerdere aspecten:

  • Lankmoedigheid houdt geduld in
  • Lankmoedigheid houdt verdraagzaamheid in
  • Lankmoedigheid houdt in dat je een ander verdraagt wiens gebrek of falen tot toorn prikkelt
  • Lankmoedigheid houdt in dat je gedurende langere tijd verdraagt en/of dat je veel verdraagt
  • Lankmoedigheid houdt zelfbeheersing in, onthouding van toorn, traag tot toorn zijn

Sommige Engelse bijbelvertalingen (Darby, Young) hebben 'slow to anger', 'traag tot toorn'.

Het eerste dat van de liefde gezegd wordt in 1 Cor. 13, het bekende hoofdstuk der liefde in het Nieuwe Testament, is dat zij lankmoedig is.
1Co 13:4 De liefde is lankmoedig, zij is goedertieren; de liefde is niet afgunstig; de liefde handelt niet lichtvaardiglijk, zij is niet opgeblazen; (TELOS)
De apostel Paulus, die de brieven aan de Corinthiërs schreef, bewees de lankmoedigheid van zijn liefde aan de heiligen in Corinthe, bij wie ernstige misstanden voorkwamen, zoals verdeeldheid en ontucht. Aan zijn medewerker Timotheüs schrijft hij:
2Ti 3:10 Maar jij hebt nauwkeurig nagevolgd mijn leer, mijn wijze van doen, mijn bedoeling, mijn geloof, mijn lankmoedigheid, mijn liefde, mijn volharding, (TELOS)
God is lankmoedig.
Joe 2:13 En scheurt uw hart en niet uw klederen, en bekeert u tot den HEERE, uw God; want Hij is genadig en barmhartig, lankmoedig en groot van goedertierenheid, en berouw hebbende over het kwade. (SV)
Zijn lankmoedigheid is groot, maar niet eindeloos. Zijn heiligheid en gerechtigheid verdragen geen zonde. Zijn lankmoedigheid jegens zondaars berust op Zijn verlangen dat allen tot bekering komen.
Ro 2:4 Of veracht u de rijkdom van zijn goedertierenheid en verdraagzaamheid en lankmoedigheid, zonder te weten dat de goedertierenheid van God u tot bekering leidt? (TELOS)
Ro 9:22 Als nu God, daar Hij zijn toorn wilde betonen en zijn macht bekend maken, met veel lankmoedigheid verdragen heeft de vaten van de toorn, tot het verderf toebereid; (TELOS)
2 Pe 3:9 De Heer vertraagt de belofte niet zoals sommigen het voor traagheid houden, maar Hij is lankmoedig over u, daar Hij niet wil dat iemand verloren gaat, maar dat allen tot bekering komen. (TELOS)
Jezus is lankmoedig. Daarom verdroeg hij Saulus, die een lasteraar, vervolger en smader was.
1Ti 1:12 Ik dank Christus Jezus, onze Heer, die mij kracht gegeven heeft, dat Hij mij trouw heeft geacht, daar Hij mij in de bediening gesteld heeft, 1Ti 1:13  mij die vroeger een lasteraar, een vervolger en een smader was; maar mij is barmhartigheid bewezen, omdat ik het onwetend heb gedaan, in ongeloof;  1Ti 1:14  en de genade van onze Heer is meer dan overvloedig geweest met geloof en liefde, die in Christus Jezus is. 1Ti 1:15  Het woord is betrouwbaar en alle aanneming waard, dat Christus Jezus in de wereld is gekomen om zondaars te behouden, van wie ik de voornaamste ben. 1Ti 1:16  Maar mij is daarom barmhartigheid bewezen, opdat Christus Jezus aan mij, de voornaamste, al zijn lankmoedigheid bewees tot een voorbeeld voor hen die in Hem zouden geloven tot het eeuwige leven. (Telos)
De Geest bewerkt lankmoedigheid in ons:
Ga 5:22 Maar de vrucht van de Geest is: liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing. (TELOS)
Gelovigen wordt vermaand jegens allen lankmoedig te zijn:
1Th 5:14 En wij vermanen u, broeders, wijst de ongeregelden terecht, vertroost de kleinmoedigen, ondersteunt de zwakken, weest lankmoedig jegens allen. (TELOS)
Col 3:12 Doet dan aan als uitverkorenen van God, heiligen en geliefden: innige ontferming, goedertierenheid, nederigheid, zachtmoedigheid, lankmoedigheid,(TELOS)
Efe 4:2 terwijl u in alle nederigheid en zachtmoedigheid met lankmoedigheid elkaar in liefde verdraagt (TELOS)

Lankmoedigheid, geduld en lijdzaamheid

Lankmoedigheid kon vroeger ook 'geduld' of 'lijdzaamheid' betekenen. Deze betekenissen zijn verouderd.

'Lankmoedig' in de zin van 'geduldig' is verouderd. Zij komt bijvoorbeeld naar voren in de Statenvertaling van Hebr. 6:15, waar van Abraham wordt gezegd:
Heb 6:15 En alzo, lankmoediglijk verwacht hebbende, heeft hij de belofte verkregen. (SV)
'Lankmoediglijk' betekent hier niet dat Abraham veel verdragen en vergeven heeft, maar dat hij geduldig is geweest. De Herziene Statenvertaling (2010) vertaalt dan ook:
Heb 6:15 En zo heeft hij de belofte verkregen na [daar] geduldig [op] gewacht te hebben. (HSV)
'Lankmoedig' in de zin van 'geduldig' komt ook voor in de Statenvertaling van Jac. 5:7-8.
Jak 5:7 Zo zijt dan lankmoedig, broeders, tot de toekomst des Heeren. Ziet, de landman verwacht de kostelijke vrucht des lands, lankmoedig zijnde over dezelve, totdat het den vroegen en spaden regen zal hebben ontvangen. Jak 5:8 Weest gij ook lankmoedig, versterkt uw harten; want de toekomst des Heeren genaakt. (SV)
En in Hand. 26 vers 3, waar Paulus, wanneer hij zich gaat verdedigen, aan koning Agrippa een verzoek doet:
Hnd 26:3 ... Daarom bid ik u, dat gij mij lankmoediglijk hoort. (SV)
Hnd 26:3 ... Daarom vraag ik u geduldig naar mij te luisteren. (HSV)
Vroeger kon men bij voorbeeld zeggen dat de blauwe reiger 'met lankmoedigheid staat te loeren', geduldig staat te wachten tot het ogenblik dat hij een vis kan verschalken.

'Lankmoedig' in de zin van 'lijdzaam' is eveneens verouderd. Lijdzaam is gelaten, berustend. Voorbeeldzin: 'In al zijn ziekte heeft hij lankmoedigheid getoond'.

Bijbelvertalingen

De Statenvertaling (Jongbloed-editie) heeft 17x lankmoedig, 2x langmoediglijk, 16x lankmoedigheid. De Nieuwe Vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951 heeft 14x lankmoedig en 12x lankmoedigheid. De TELOS-vertaling van het Nieuwe Testament uit 1982 heeft 3x lankmoedigen 12x lankmoedigheid. De Willibrord-vertaling (1995) heeft 1x 'lankmoedig, 3x 'lankmoedigheid'. De Naardense Bijbel (2004) heeft 14x lankmoedig, 10x lankmoedigheid. In de Nieuwe Bijbelvertaling (2004) en de Herziene Statenvertaling (2010) komen 'lankmoedig' en 'lankmoedigheid' niet meer voor.

Bronnen

M. Philippa e.a. (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, s.v. Lankmoedig.

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Van Dale Etymologisch woordenboek, s.v. Lankmoedig

Woordenboek der Nederlandsche taal (1912) s.v. Langmoedig. Hieruit is tekst genomen.

Voetnoten

  1. Woordenboek der Nederlandsche taal (1912) s.v. Langmoedig.