Maarten Luther: verschil tussen versies

Regel 15:

* 1521: Luther wordt door de paus geëxcommuniceerd en door keizer Karel V verbannen. Hij wordt door vrienden naar de Wartburg gebracht, waar hij het Nieuwe Testament in het Duits vertaalt.

* 1525: Luther trouwt met voormalige non Katharina von Bora, met wie hij zes kinderen krijgt.

* 1529: Luther publiceert in april de Grote Catechismus en in mei de Kleine Catechismus. — Twistgesprek met Ulrich Zwingli, te Marburg, over het avondmaal.

* 1534: Luther voltooit zijn vertaling van de hele Bijbel in het Duits.

* 1546: Maarten Luther sterft op 18 februari in Eisleben.

Regel 62:

Regel 63:

'''Tegen het fanatisme.''' In de tweede plaats keerde Luther zich tegen het ''fanatisme''. Toen hij op de Wartburg was, begonnen enkelen, onder wie zijn vriend Karlstadt, zich in zijn ogen schuldig te maken aan dweepzucht (fanatisme). Men wierp de beelden uit de kerken, schafte de doop der kinderen af enz. Dat was voornamelijk veroorzaakt door twee mannen, Nicolaas Storch en Marcus Siübner, bijgenaamd de profeten uit Zwickau. Luther verliet zonder toestemming van de keurvorst de Wartburg, predikte een week lang dag aan dag tegen de dwepers en herstelde zodoende de orde.

'''Tegen de revolutie.''' In de derde plaats keerde Luther zich tegen de revolutie. De boeren in Zuid-Duitsland zochten verbetering van kerkelijke en maatschappelijke toestanden te verkrijgen. Dat was niet ongeoorloofd, maar al gauw ontaardde deze beweging. Zij kreeg een ~~revolutionnair~~ karakter. Aan het hoofd van de oproerige boeren stelde zich Thomas Münzer. Eerst voelde Luther, die zelf een volksman was, iets voor de onderdrukte boeren, maar toen zij op revolutionaire wijze begonnen te woelen, ried hij zelfs de vorsten aan om de beweging te onderdrukken. De oproerlingen werden bij Frankenhausen verslagen en Thomas Münzer werd onthoofd. (1525).

'''Tegen de revolutie.''' In de derde plaats keerde Luther zich tegen de revolutie. De boeren in Zuid-Duitsland zochten verbetering van kerkelijke en maatschappelijke toestanden te verkrijgen. Dat was niet ongeoorloofd, maar al gauw ontaardde deze beweging. Zij kreeg een revolutionair karakter. Aan het hoofd van de oproerige boeren stelde zich Thomas Münzer. Eerst voelde Luther, die zelf een volksman was, iets voor de onderdrukte boeren, maar toen zij op revolutionaire wijze begonnen te woelen, ried hij zelfs de vorsten aan om de beweging te onderdrukken. De oproerlingen werden bij Frankenhausen verslagen en Thomas Münzer werd onthoofd. (1525).

== Catechismus ==

Het was voor een rustige ontwikkeling van de Reformatie nodig, dat er meer kennis verspreid werd van de leer van het heil. De keurvorst Johan de Bestendige achtte het nodig een onderzoek te laten instellen naar de inwendige toestand van de kerken. Melanchton ontwierp enkele visitatie-artikelen en volgens deze werd het onderzoek geleid. De onwetendheid zowel bij de leraars als het volk bleek zeer groot. Daarom schreef Luther zijn groten en kleine catechismus. De Grote Catechismus verscheen in april 1529, de Kleine Catechismus een maand later in mei.

== Avondmaal ==

[[Bestand:Religionsgespräch zu Marburg 1529 Detail Luther Zwingli August Noack.jpg|miniatuur|467x467px|Gesprek tussen Luther (links) en Zwingli (midden) in 1529 te Marburg]]

Luther stemde in vele geloofsstukken overeen met de Zwitserse Reformator [[Ulrich Zwingli]]. Over het [[avondmaal]] verschilden zij echter van mening. Luther had bij zijn eerste optreden wel geleerd, dat de genadewerking van het sacrament gebonden was aan het geloof van de ontvanger, maar hij kwam later tot de leer, dat Jezus Christus lichamelijk in, met en onder het brood en de wijn tegenwoordig was, en dat dus de avondmaalgangers wel degelijk met de mond Christus' vlees en bloed aten en dronken. Zwingli daarentegen leerde, dat brood en wijn slechts tekenen en zegels waren. Het avondmaal was een gedachtenismaaltijd, maar tevens een zichtbaar Evangelie. Een twistgesprek te Marburg gehouden (1529) bracht de gewenste eenstemmigheid tussen Luther en Zwingli niet.

== Muziek ==

Bij Luther speelt muziek een grote rol. Al heel vroeg werd hij door muziek getroost, schrijft hij. Als student verdreef hij zijn depressies met muziek. Zodra hij in Wittenberg is laat hij componisten komen om zijn melodieën op vierstemmige muziek te zetten. Hij zou enkele tientallen kerkliederen hebben geschreven. Zijn bekende lied 'Ein feste Burg' ('Een vaste [[burcht]]') is daarvan misschien wel het bekendst geworden.

Regel 72:

Regel 81:

Gerrit-Jan KleinJan, [http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/4454367/2017/01/27/Zonder-Luther-geen-Bach.dhtml Zonder Luther geen Bach], artikel op Trouw.nl, 27 jan. 2017.

J. H. Landwehr, ''Kort overzicht van de kerkgeschiedenis''. Kampen: J.H. Kok, 3e herz. druk 1922. Enige tekst van blz. 50-54 is onder wijziging verwerkt op 29 jan. en 26 feb. 2023.

J. H. Landwehr, ''Kort overzicht van de kerkgeschiedenis''. Kampen: J.H. Kok, 3e herz. druk 1922. Enige tekst van blz. 50-55 is onder wijziging verwerkt op 29 jan., 26 feb. en 5 mrt 2023.

ChatGPT op OpenAI.com, voor een tijdtafel met gebeurtenissen.