Montenegro
Montenegro is een klein land op de Balkan, aan de Adriatische zee. De inwoners heten Montenegrijnen. Montenegro heeft een bevolking van 609.859 inwoners (anno 2020).
Naam. De naam van het land komt uit het Venetiaans voor 'zwarte berg'.
Ligging. Het land ligt aan de Adriatische Zee tegenover Italië en grenst, gezien vanaf de zee met de klok mee, aan Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Servië, Kosovo en Albanië.
Oppervlakte. De oppervlakte van van het land is 14.026 km², dat is eenderde van het oppervlak van Nederland en bijna de helft van dat van België.
Hoofdstad. De Montenegrijnse hoofdstad is Podgorica met een zielental van 170.000.
Taal. Montenegrijns is de officiële taal. De taal is sterk verwant aan het Servisch, Bosnisch en Kroatisch (vroeger samen bekend als Servo-Kroatisch). In Montenegro wordt zowel het Latijnse als het cyrillische schrift gebruikt. Bij de volkstelling van 2011 gaf 36,97% van de bevolking Montenegrijns op als moedertaal, 42,88% noemde Servisch als moedertaal. In sommige gebieden met een Albanese meerderheid is het gebruik van het Albanees door overheidsorganen toegestaan.
Godsdienst. Van de bevolking is:
- 75,77% christen: ca. 72,07% Servisch/Montenegrijns-orthodox en 3,44% katholiek (stand 2011)
- 19,11% moslim. Hiertoe behoren de etnisch Albanese minderheid, die vooral langs de grens met Albanië woont, en de Bosniakken en andere Slavische moslims in Sandzak.
De Servisch-orthodoxe Kerk bestaat in Montenegro sinds 1918. In Montenegro is er ook de Montenegrijns-Orthodoxe Kerk. Deze kerk wordt niet erkend door de andere orthodoxe kerken.
De Montenegrijnen staan qua geschiedenis, taal en religie dicht bij de Serviërs. Het verschil is dat Montenegro onafhankelijk bleef in de tijd dat Servië tot het Ottomaanse Rijk behoorde en de Montenegrijnen een eigen Kerk vóór 1918 hadden, genaamd Montenegrijns-Orthodoxe Kerk (Crnogorska Pravoslavna Crkva).
De Serviërs hebben hun eigen Kerk, de Servisch-Orthodoxe Kerk (Srpska Pravoslavna Crkva). Tegenwoordig zijn er veel Montenegrijnen die zichzelf als Serviër beschouwen (de politieke Serviërs) omdat ze tegen de onafhankelijkheid van Montenegro zijn. Deze personen identificeren zichzelf ook als de Montenegrijnse Serviërs (Crnogorski Srbi).
Buitenlandse betrekkingen. Sinds december 2010 is Montenegro kandidaat-lid van de Europese Unie en sinds 5 juni 2017 is het land lid van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie.
Geschiedenis
1852. Montenegro wordt een gewoon prinsdom: de heerser van Montenegro heeft niet meer ook een kerkelijke functie (bisschop).
1910. Het prinsdom wordt een koninkrijk, met Nicolaas I als eerste koning.
1914-1918. Eerste Wereldoorlog. Nicolaas I gaat in deze oorlog een alliantie aan met Servië. Hij laat Servische officieren het Montenegrijnse leiden, met als gevolg dat dezen het Montenegrijnse leger voor hun eigen doeleinden inzetten.
1915. Oostenrijk-Hongarije bezet het land en Nicolaas vlucht naar Frankrijk. De geallieerden verklaren solidair te zijn met de Montenegrijnse zaak, maar herstellen na de oorlog de onafhankelijkheid van het land niet.
1918. Een nationale vergadering steunt de vereniging met Joegoslavië. De koning verzet zich ertegen, omdat Montenegro bij Servië zal worden gevoegd. Nicolaas I wordt door de vergadering daarom afgezet ten gunste van zijn schoonzoon, de Servische koning Peter I. Aldus kwam Montenegro bij het koninkrijk Joegoslavië. Montenegrijnse troepen zouden tot 1924 nog een guerrillaoorlog voeren tegen de Joegoslaven.
1924. Einde van de guerrillaoorlog tegen de Joegoslaven.
1941-1944. In de Tweede Wereldoorlog wordt Montenegro bezet door Italië en later door Duitsland.
1945. Montenegro wordt een deelrepubliek van het federale Joegoslavië, omdat de regerende communisten Montenegro als aparte entiteit wilden zien (hetgeen hen tijdens de oorlog populair maakte in Montenegro). De hoofdstad Podgorica werd omgedoopt in Titograd (naar Josip Broz Tito), wat pas in 1992 teruggedraaid zou worden.
Jaren '90. In deze periode maken Slovenië, Kroatië, Macedonië en Bosnië en Herzegovina zich los uit de Joegoslavische federatie. De deelstaten Montenegro en Servië doen dit niet, want in 1992 verkiest de Montenegrijnse bevolking in een volksraadpleging (referendum) om binnen Joegoslavië te blijven. Dit referendum werd echter geboycot door voorstanders van onafhankelijkheid, waardoor, bij een opkomst van 66%, bijna 96% tegen onafhankelijkheid stemde. In 1992 krijgt de hoofdstad na bijna een halve eeuw haar oorspronkelijke naam Podgorica terug. De Montenegrijnse regering neemt in de jaren negentig echter steeds meer afstand van de Servische, vooral sinds de NAVO-aanvallen tegen Servië in 1999.
2003. Sinds het begin van de 21e eeuw streeft de Montenegrijnse regering openlijk naar afscheiding van Joegoslavië. In 2003 werd afgesproken Joegoslavië om te vormen tot een confederatie van twee deelstaten, onder de naam Servië en Montenegro. Daarbij werd vastgelegd dat elk van beide deelgebieden in 2006 een referendum over onafhankelijkheid mocht houden. Een land waar een dergelijk referendum zou worden aangenomen, zou zich onafhankelijk mogen verklaren. De Europese Unie, die de onderhandelingen had geleid, bedong daarbij wel dat het aantal voorstemmers minstens 55% moest zijn bij een opkomst van minstens 50%. Het andere land zou volgens de afspraken dan de overkoepelende bezittingen krijgen, zoals ambassades.
2006. Servië kiest ervoor om geen referendum te houden; dat land was vóór het behouden van de confederatie. De Montenegrijnse regering echter is een groot voorstander van Montenegrijnse onafhankelijkheid. In Montenegro wordt dan ook op 21 mei 2006 een referendum gehouden. De meerderheid van de stemmen is vóór onafhankelijkheid. Op 3 juni wordt de onafhankelijkheid van Montenegro uitgeroepen. Op 4 juni deelde de Servische regering mee dat zij het uiteenvallen van de Servisch-Montenegrijnse unie als een voldongen feit aanvaardde. In dezelfde maand wordt Montegro erkend als door Rusland, de Europese Unie hebben, de Verenigde Staten, de buurlanden Bosnië en Herzegovina en Servië. Op 28 juni werd het land toegelaten als lid van de Verenigde Naties.
2015. In december wordt Montenegro door de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) uitgenodigd zich bij deze organisatie aan te sluiten. Dit leidt tot een Russische dreiging met vergeldingsacties.
2017. Op 5 juni 2017 wordt Montenegro lid van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, in weerwil van exportbelemmeringen door Rusland (dat tegen toetreding door Montenegro is) voor met name Montenegrijnse wijnen.
2019. In december wordt een aangenomen, krachtens welke religieuze organisaties moeten aantonen dat ze al voor 1918 eigenaar waren van hun vastgoed. De wet is omstreden: veel gelovigen zeggen dat de overheid de wet gebruikt om honderden bezittingen van kerken, kloosters en landgoederen af te pakken. Vooral de Servisch-Orthodoxe bevolking van Montenegro, naar schatting 70 procent van de Montenegrijnen, is gekant tegen de wet[1].
Meer informatie
Tien voor toeristen interessante plaatsen in Montenegro worden getoond door de video 10 Best Places to Visit in Montenegro - Travel Video, Youtube.com: Touropia, 10 juli 2020. Duur: 13 min 52 sec.
Bron
Montenegro, nl.wikipedia.org. Tekst hiervan is onder wijziging verwerkt op 30 aug. 2020.
Strijd rond orthodoxe kerk centraal bij verkiezingen Montenegro, NOS.nl, nieuwsbericht 30 aug. 2020