Johan Dirk Heikamp zegt (2009): Zo opzienbarend is de uitleg niet die er aan gegeven wordt. Zeker, toen ik jaren geleden dit in een landelijk tijdschrift wereldkundig maakte, werd het ook door de landelijke pers overgenomen. De encyclopedische artikelen die u noemt zijn mij bekend. Er is ook nog een veel ouder soort kaartspel vanuit China te achterhalen. De speelkaarten werden ontworpen in 1392 voor persoonlijk gebruik van koning Karel van Frankrijk, toen hij geestesziek was. In de Franse literatuur waarin het leven van koning Karel beschreven wordt komen we deze uitleg tegen. Iedere Franse geschiedenisleraar kan het vanuit de geschiedenisboekjes vertellen. Het is best mogelijk dat koning Karel niet de eerste was die deze kaarten heeft ontworpen, maar wel de betekenis die er aan gegeven wordt. En deze betekenis is in ieder geval in de loop der eeuwen door de christenen in ons land gebruikt om zijn uitleg over te nemen wat de reden is geworden voor de principiële afwijzing van het kaartspel. Wie dus deze uitleg in twijfel trekt wordt verwezen naar de bron en dat is de Franse geschiedenis over koning Karel. En daar is op internet vast het één en ander over te vinden. Goede kennis van de Franse taal in noodzakelijk. Een leraar Franse geschiedenis heeft het in het verleden gekopieerd en mij de vertaling er van gegeven. Wanneer deze nadere gegevens er bij worden vermeld kan het artikel toch gewoon gehandhaafd blijven? Met vr. groeten, ds. J.D. Heikamp

Kees Langeveld zegt (2009): Ik heb even gekeken op de Franse wikipedia: zie http://fr.wikipedia.org/wiki/Carte_%C3%A0_jouer en ook http://fr.wikipedia.org/wiki/Jeu_de_cartes. Op beide pagina's niets over 1392 noch over diable (duivel). Dit vond ik wel op een Franse site: Connaissance historique actuelle : un rapport daté de 1392 fait état du paiement reçu par Jacquemin Gringonneur pour peindre un jeu de cartes pour Charles VI. Il s’agissait probablement d’un ensemble de cartes à jouer et non d’un Tarot.

Op een andere plaats lees ik: Dans un de ces compte, conservé autrefois dans les archives de la Chambre des comptes de Paris, ou lisait, sons l'année 1392 : « Donné à Jacquemin Gringonner, peintre, pour trois jeux de cartes à or et à diverses couleurs, ornés de plusieurs devises, pour porter devant le seigneur roi pour son esbattement, "50 sols parisis. » (P. MÉNESTRIER, Bibl. cur. et ind. Trévoux, 1714, in 12, t. II.) 5 p22

Elders: Le tarot de Charles VI est à notre connaissance le plus ancien tarot peint connu à ce jour. On a d'abord pensé que ce jeu dit "tarot de Charles VI" avait été élaboré en 1392, par le kabbaliste Jacquemin de Gringonneur, parce que l'on a trouvé dans un compte de Charles Poupart, argentier du roi pour l'année 1392 (notons que c'est l'année de l'épisode du fou qui surgit de la forêt et déclenche la crise de folie du roi.) la mention suivante : « A Jacquemin Gringonneur, peintre, pour trois jeux de cartes à or et à diverses couleurs, de plusieurs devises, pour porter devers ledit seigneur (Charles VI) pour son esbattement, LVI sols parisis ».

Mais fait remarquer Paul L. Jacob dans le Dictionnaire de la conversation : « Les costumes me paraissent plus analogues aux modes de Charles VII qu'à celles de la cour d'Isabeau de Bavière qui avait donné le bennin ou bonnet à cœur en coiffure aux dames. » C'est pourquoi aujourd'hui les chercheurs daterait ce jeu dit "tarot de Charles VI" à l'époque de Charles VII (1403 – 1461).Il proviendrait d'Italie et daterait de 1425. Mais qui sait ? On n'est sûr de rien. C'est en 1423 en tous cas que l'on découvre la gravure en taille de bois.

Een document uit 1877 over oorsprong kaartspel: http://mortagne88.free.fr/histoire/spv2_1877_Dom_Calmet_origine_du_jeu_de_carte.pdf (Nog niet gelezen door Kees L.)

Mijn voorlopige indrukken na wat speurwerk op het Franse web: - 1392 en Charles VI vooral in verband gebracht met Tarotkaarten, een speciaal soort kaarten dus - maar ook dan blijft de oorsprong onduidelijke en onzeker. Ik gezocht op deze trefwoorden: diable 1392 cartes "Charles VI" Gringonneur

Zie ook dit document uit 1862, blz 214, over de oorsprong van het kaartspel: http://www.inrp.fr/numerisations/journal-des-instituteurs/Fascicules/1862/INRP_JDI_18620419_FA.pdf (nog niet door mij gelezen)