Pamfylië
Pamfylië of Pamphylië was een landschap in het zuiden van Klein-Azië. Het wordt vermeld in het Nieuwe Testament.
In het Latijn is de naam Pamphylia; Grieks: Pamphulia, v. pamphulos, = letterlijk: uit allerlei volken bestaande[1].
Pamfylië bestond uit een smalle kustrand langs de Middellandse zee, die hier een inham vormt, Pamfylische zee geheten. Pamfylië werd ten westen door Lycië, ten oosten door Cilicië begrensd; ten noorden woonden aan de hellingen van het Taurus-gebergte de vrije en dappere Pisidiërs, wier gebied door Ptolemaeus gedeeltelijk onder Pamphylië gerekend wordt.
Bewaterd door de, ten dele zelfs bevaarbare rivieren, die van de Taurus zuidwaarts stromen, was Pamfylië, ofschoon hier en daar zandig, grotendeels uitnemend vruchtbaar, vooral in wijn en olie, en met voortreffelijke weiden bevoorrecht.
De voornaamste steden waren Side, Perge (Lat. Perga) en Attalië (Lat. Attalia). De beide laatste worden in het Nieuwe Testament vermeld.
Pamfylië vormde zowel onder de Syrische koningen, als later onder de Romeinse heerschappij, met de aangrenzende delen van Pisidië een eigen provincie. Bij de regeling van de toestanden in Klein-Azië door Pompejus (63–62 v.C.) werd Pamfylië een onderdeel van de provincie Cilicië, maar vanaf 36 v.C. werd zij een aparte provincie.
Pamfylië wordt in het Nieuwe Testament vermeld in Hand. 2: 10; 13:13; 14: 24; 15: 38; 27: 5.
Ten tijde van de uitstorting van de Heilige Geest in Jeruzalem, woonden in deze stad Joden afkomstig uit Pamfylië. Zij stonden versteld toen zij de Galilese leerlingen van Jezus de taal van de Pamfyliërs hoorden spreken.
Hnd 2:5 Nu woonden er in Jeruzalem Joden, godvrezende mannen uit elk van de volken die er onder de hemel zijn. Hnd 2:6 Toen nu dit geluid was ontstaan, kwam de volksmenigte samen en raakte in verwarring, want ieder hoorde hen in zijn eigen taal spreken. Hnd 2:7 En zij waren buiten zichzelf en verwonderden zich en zeiden: Zie, zijn niet al dezen die spreken Galileeërs? Hnd 2:8 Hoe horen wij hen dan ieder van ons in zijn eigen taal waarin wij geboren zijn? Hnd 2:9 Parthen, Meden en Elamieten, en de bewoners van Mesopotamie, Judea en Kappadocie, Pontus en Asia, Hnd 2:10 Frygië en Pamfylië, Egypte en de streken van Libie bij Cyrene, en de hier woonachtige Romeinen, zowel Joden als proselieten, Hnd 2:11 Kretenzen en Arabieren, wij horen hen in onze talen over de grote daden van God spreken. Hnd 2:12 En zij waren allen buiten zichzelf en waren in verlegenheid en zeiden de een tot de ander: Wat mag dit toch zijn? (TELOS)
Paulus deed tijdens zijn eerste zendingsreis de stad Perge in Pamfylië aan.
Hnd 13:13 Het gezelschap van Paulus nu voer af van Pafos en kwam in Perge in Pamfylië; Johannes echter scheidde zich van hen af en keerde terug naar Jeruzalem. (TELOS)
Later kwam hij weer terug in Pamfylië.
Hnd 14:24 En na Pisidie te hebben doorreisd kwamen zij in Pamfylië. (TELOS)
Hnd 15:38 Paulus echter achtte het juist, hem die hen van Pamfylie af in de steek had gelaten en niet met hen was meegegaan naar het werk, niet mee te nemen. (TELOS)
In Hand. 27:5 wordt gesproken van de zee die bij Pamfylië is
Hnd 27:5 En na de zee die bij Cicilie en Pamfylië is, te zijn overgestoken kwamen wij aan in Myra in Lycie. (TELOS)
Bronnen
Moll W. Moll, P.J. Veth, F.J. Domela Nieuwenhuis e.a., Bijbelsch woordenboek voor het christelijk gezin. Derde deel O - Z. Amsterdam: P.N. van Kampen, 1859. Van het lemma Pamphylië is op 1 nov. 2017 tekst verwerkt.
Microsoft Encarta Winkler Prins Encyclopedie 2007 (1993-2006 Microsoft Corporation/Het Spectrum) s.v. Pamphylië.
Voetnoot
- ↑ Microsoft Encarta Winkler Prins Encyclopedie 2007 (1993-2006 Microsoft Corporation/Het Spectrum).